تغییرات ساختار اقتصادی بازار و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن (بررسی موردی بازار تبریز)

الموضوعات : علوم اجتماعی

داوود پرچمی ¹ (استادیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه شهید بهشتی تهران)
عاطفه محمدی ² (کارشناس ارشد پژوهشگری علوم اجتماعی از دانشگاه شهید بهشتی تهران)

تاريخ الإرسال : 27 الإثنين , رجب, 1438 تاريخ التأكيد : 27 الإثنين , رجب, 1438 تاريخ الإصدار : 01 الجمعة , جمادى الأولى, 1436

الکلمات المفتاحية: کارکرد, ساخت, تغییرات اقتصادی, مدرنیزاسیون(نوسازی), بازار تبریز,

ملخص المقالة :

بازار تبریز قطب اقتصادی مهم شمال غرب کشور است و از قدیم دارای نقش توزیعی و تولیدی بود. این مقاله سعی در بررسی تأثیر مدرنیسم و عناصر آن بر تغییرات ساختار اقتصادی بازار تبریز را دارد. منظور از ساخت اقتصادی بازار فعالیت‌های و کارکردهای اقتصادی آن از قبیل تولید، توزیع، تجارت، عمده و خرده‌فروشی است. برای بررسی تغییرات بازار از رویکرد ساختی-کارکردی استفاده شد. روش مورد استفاده در این تحقیق روش کیفی است. جمع‌آوری داده‌ها به‌وسیله مصاحبه نیمه ساخت‌یافته صورت گرفت و داده‌های به‌دست‌آمده با روش تحلیل محتوا تجزیه ‌وتحلیل شدند. مهمترین تغییرات اقتصادی بازار تبریز عبارت‌اند از کاهش نقش تولیدی و توزیعی بازار، کاهش تجارت و از رونق افتادن برخی از اصناف مهم بازار. پیامد این تغییرات کاهش قدرت اقتصادی بازار تبریز است. مهمترین علل تغییرات رخ‌داده عناصر مدرنیزاسیون شامل تکنولوژی، رسانه‌ها، وسایل حمل‌ونقل هستند.

المصادر:

1-     آبراهامیان، یرواند. (1389). تاریخ ایران مدرن، ترجمه: ابراهیم فتاحی، تهران: نشر نی، چاپ اول.

2-     آرون، ریمون. (1384). مراحل اساسی سیر اندیشه در جامعه‌شناسی، ترجمه: باقر پرهام، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

3-     ازکیا، مصطفی. غفاری،غلامرضا. (1390). جامعه‌شناسی توسعه، تهران: نشر کیهان، چاپ نهم.

4-     اسلیتر، دن، تونکیس، فرن. (1390). جامعه بازار، ترجمه: حسین قاضیان، تهران: نشر نی، چاپ دوم.

5-     اسمعیلی سنگری، حسین، عمرانی، بهروز. (1387). تاریخ و معماری بازار تبریز. تبریز: انتشارات ستوده، چاپ اول.

6-     اسمیت، آلفرد جی. (1379). ارتباطات و فرهنگ، ترجمه: مهدی بابایی اهری، تهران: انتشارات سمت.

7-     برت، پاتریک. (1389). نظریه های جامعه شناسی در قرن بیستم، ترجمه: محمد خانی، تهران: نشر رخ داد نو.

8-    بهار، مهری. (1380). «تغییر فرهنگی – اجتماعی و توسعه نهادی در ایران، مورد تجربی بازار» پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی، سال اول، شماره سوم: ص 77- 101.

9-    بونین، مایکل ای. (1387). «دکان و دکان‌داران: عوامل مؤثر بر یک بازار شهرستانی در ایران» بررسی‌های نوین تاریخی، ترجمه: علی‌محمد طرفداری، شماره سوم، ص 70 _105.

10- ترنر، جاناتان.اچ. (1378). مفاهیم و کاربردهای جامعه شناسی، ترجمه: محمد فولادی و محمد عزیز بختیاری، قم:انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.

11-  توسلی، غلامعباس. (1387). نظریه های جامعه شناسی، تهران: انتشارات سمت، چاپ چهاردهم.

12-  خاماچی، بهروز. (1375). بازار تبریز درگذر زمان، تبریز: انتشارات اتاق بازرگانی و صنایع و معادن، چاپ اول.

13-  خاماچی، بهروز. (1389). شهر من تبریز، تبریز: انتشارات ندای شمس، چاپ سوم.

14-  دیلینی، تیم. (1392). نظریه‌های کلاسیک جامعه‌شناسی، ترجمه: بهرنگ صدیقی، وحید طلوعی، تهران: نشر نی، چاپ هفتم.

15-  رجبی، آزیتا. (1386). ریخت‌شناسی بازار، تهران: نشر آگه، چاپ اول.

16-  روشه، گی. (1376). جامعه‌شناسی تالکوت پارسونز، ترجمه: دکتر عبدالحسین نیک گهر، موسسه فرهنگی انتشاراتی تبیان

17-  روشه، گی. (1385). مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی عمومی سازمان اجتماعی، ترجمه: هما زنجانی زاده، تهران: انتشارات سمت.

18-  روشه، گی. (1386). تغییرات اجتماعی، ترجمه: منصور وثوقی، تهران: نشر نی.

19-  ریتزر، جورج. (1384). نظریه جامعه‌شناسی در دوران معاصر، ترجمه: محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی،چاپ دهم.

20- سعیدی، علی‌اصغر، شیرین‌کام، فریدون. (1388 الف). موقعیت تجار و صاحبان صنایع در ایران عصر پهلوی( زندگی و کارنامه محمدتقی برخوردار)، تهران: نشر گام نو، چاپ اول.

21- سعیدی، علی‌اصغر، شیرین‌کام، فریدون. (1388ب)، موقعیت تجار و صاحبان صنایع در ایران عصر پهلوی( زندگی و کارنامه محمدرحیم متقی ایروانی)، تهران: نشر گام نو، چاپ اول.

22- سعیدی، علی‌اصغر، شیرین‌کام، فریدون. (1389ج). موقعیت تجار و صاحبان صنایع در ایران عصر پهلوی( زندگی و کارنامه خاندان لاجوردی)، تهران: نشر گام نو، چاپ دوم.

23-  سوئد برگ، ریچارد. (1387). ساختار اجتماعی بازار، ترجمه: مجید حسینی نثار و محمدرضا غلامی، رشت: انتشارات کتیبه گیل.

24-  فلیک، اووه. (1388). درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمه: هادی جلیلی، تهران: نشر نی، چاپ دوم.

25-  قیصری، حمید. (1386). نظریه‌های جامعه‌شناسی، نشر سامان

26-  کشاورزیان، آرنگ. (1383ب). «در جستجوی مفهومی برای بازار» فصلنامه گفتگو، شماره 42، 141-173.

27-  کشاورزیان، آرنگ.(1383 الف). «بازار تهران: تداوم یا دگرگونی؟» فصلنامه گفتگو، شماره 41، صص 11-48.

28-  کوزر، لوئیس، روزنبرگ، برنارد. (1385). نظریه‌های بنیادی جامعه‌شناختی، ترجمه: فرهنگ ارشاد، تهران: نشر نی، چاپ سوم.

29-  کوئن، بروس. (1380). مبانی جامعه شناسی، ترجمه: غلامعباس توسلی، رضا فاضل، تهران: انتشارات سمت.

30-  کیا، علی اصغر. (1381). تغییرات اجتماعی، تهران: نشر آن.

31-  گولدنر، آلوین. (1383). بحران جامعه شناسی غرب، ترجمه: فریده ممتاز، تهران: نشر انتشارات سهامی انتشار، چاپ سوم.

32-  لاور، رابرت اچ. (1373). دیدگاه‌هایی درباره دگرگونی اجتماعی، ترجمه: کاووس سید امامی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

33-  لوپز، خوزه، اسکات، جان. (1385). ساخت اجتماعی، ترجمه: حسین قاضیان، تهران: نشر نی، چاپ اول.

34- متوسلی، محمود، حسینی زاده، محمدعلی، نسبتی، علی. (1387). «بررسی علل تغییرات اجتماعی از نگاه نورث، ویلیامسون، گریف و لاکلو و موف» دو فصلنامه علمی – پژوهشی جستارهای اقتصادی، شماره 10، صص 39-67.

35-  محمدی اصل، عباس. (1387). جامعه‌شناسی تالکوت پاسونز، تهران: نشر علم.

36- مرصوصی، نفیسه، خانی، محمدباقر. (1389). «تحلیل کارکردهای اقتصادی بازار تبریز و حوزه نفوذ آن» پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره 75، ص 133 -152.

37-  همیلتون، پیتر. (1379). تالکوت پارسونز، ترجمه: احمد تدین، تهران: نشر هرمس.

38- واگو، استفان. (1372). درآمدی بر تئوری­ها و مدل‌های تغییرات اجتماعی، ترجمه: احمدرضا غروی زاد، تهران: نشر موسسه انتشارات جهاد دانشگاهی.

39-  Hanachi, Pirooz, Yadollahi, Solmaz (2011),» TABRIZ HISTORICAL BAZAAR IN THE CONTEXT OF CHANGE« , Ateliers-débats. Session 1

40-  Masoudi nejad, reza, (2005), »Social Bazaar and Commercial Bazaar?«, A. van Nes (Ed.),Proceedings, 5th International Space Syntax Symposium, Delft University of Technology. Delft, v. 1, pp.187-200

41-  Mohammad moradi ,asghar, nassabi, fatemeh (2007), »bazzar of Tabriz: a sustainable architecture and urban area in iran,« ENHR 2007 international Conference ‘Sustainable Urban Areas’,p. 1-8

42-  Parsons, T. (1951). The social system. New York: free press.

43-  Rocher, G. (1975). Talcott parsons and American Sociology. New York: Barnes and noble