ارزیابی پایداری گردشگری و تعیین استراتژی بهینه توسعه گردشگری در بندر انزلی

الموضوعات :

حسن اسماعیل زاده ¹ (استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران)
یعقوب اسماعیل زاده ² (دانش آموخته کارشناسی ارشد، شهرسازی، دانشگاه گیلان، رشت، ایران)

تاريخ الإرسال : 14 الأحد , رجب, 1436 تاريخ التأكيد : 09 الثلاثاء , رمضان, 1437 تاريخ الإصدار : 14 السبت , شعبان, 1437

الکلمات المفتاحية: SWOT, گردشگری, بندر انزلی, گردشگری پایدار,

ملخص المقالة :

گردشگری همواره در طول تاریخ دارای اهمیت بوده است ولی آنچه که امروزه به این فعالیت بعدی خاص بخشیده، وجود پتانسیل این فعالیت در زمینه اشتغال و اقتصاد پایدار می باشد. گردشگری با این که دارای مزیت ها و پتانسیل های فراوانی است ولی دارای معایبی نیز هست که تزلزل اصول اخلاقی و نابودی زیستگاه های طبیعی از این جمله می باشد. بندر انزلی یکی از شهر های شمال کشور، دارای آثار جاذب گردشگری فراوانی است و همه ساله مقصد گردشگران زیادی می باشد، که سرانجام این امر وجود نتایج مثبت و منفی زیادی در این شهر می باشد. هدف اصلی از انجام این پژوهش تحلیل ویژگی ها و ظرفیت های گردشگری در بندرانزلی می باشد. روش تحقیق مبتنی بر روش توصیفی- تحلیلی و توسعه‌ای است. گردآوری داده ها به روش کتابخانه ای و میدانی بوده است. تحلیل داده ها به کمک بارومتر پایداری انجام گردیده و در طراحی پرسش نامه از طیف لیکرت استفاده شده است. جامعه آماری شامل گردشگران بندر انزلی و براساس فرمول کوکران 384 نفر می باشد. نتایج تحقیق حاکی از ظرفیت متوسط گردشگری بندر انزلی و با امتیاز 54.75 می باشد که بیشترین مولفه های مؤثر بر گردشگری بندر انزلی، مولفه های محیطی-کالبدی و با امتیاز 65.04 می باشد. در نهایت برای توسعه گردشگری بندر انزلی با استفاده از مدل SWOTپیشنهادهایی مانند تبلیغاتپتانسیل هایبندرانزلیدرجهتجذبگردشگرانخارجی، تشریکمساعیباساکنیندرجهتحفظجاذبه هایطبیعیوانسان ساخت و غیره ارائه گردید.

المصادر:

1. ابراهیم­زاده، عیسی؛ یاری، منیر و سبزی، برزو؛ 1391، تحلیلی بر برنامه­ریزی و توسعه گردشگری در استان لرستان با بهره­گیری از مدل استراتژیک SWOT، فصلنامه آمایش سرزمین، سال چهارم، شماره ششم، صص 124-101. 

2. اسماعیل­زاده، حسن؛ 1389، گذران اوقات فراغت و گردشگری طبیعت­محور در دامنه­های جنوبی پهنه البرز مرکزی، رساله مقطع دکتری، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.

3. اسماعیل­زاده، حسن؛ صرافی، مظفر و توکلی­نیا، جمیله؛ 1390، تحلیلی بر رویکرد گردشگری در اجتماعات محلی، فصلنامه علوم محیطی، سال نهم، شماره دوم، صص 142-119.  

4. اکبریان رونیزی، سعیدرضا؛ 1392، بررسی رابطه توسعه گردشگری و سرمایه اجتماعی در نواحی روستایی (مطالعه موردی: دهستان سولقان)، فصلنامه برنامه­ریزی و توسعه گردشگری، سال دوم، شماره 6، صص 92-75. 

5. الوانی، سید مهدی و پیروخت، معصومه؛ 1385، فرآیند مدیریت جهانگردی، چاپ اول، دفتر پژوهش­های فرهنگی، تهران.

6. ای.فنل، دیوید؛ 1385، مقدمه­ای بر طبیعت­گردی، ترجمه جعفر اولادی قادیکلایی، انتشارات دانشگاه مازندران، بابلسر.

7. جعفری­صمیمی، احمد و خبره، شیما؛ 1392، اثر گردشگری بر توسعه انسانی، مجله­ برنامه­ریزی و توسعه گردشگری، سال دوم، شماره 7، صص 24-11.

8. حاجی­نژاد، علی و احمدی، علی؛ 1389، تأثیرات اقتصادی گردشگری تجاری بر مناطق شهری (مطالعه موردی: شهر بانه) فصلنامه جغرافیا و برنامه­ریزی منطقه­ای، سال اول، شماره دوم، صص 25-5.  

9. حسنی­مهر، سیده صدیقه و تبری، الهه؛ 1390، پژوهشی در فضای گردشگری شهر انزلی با تأکید بر بازاریابی گردشگری، فصلنامه چشم­انداز جغرافیایی (مطالعات انسانی)، سال ششم، شماره 17، صص 128-116. 

10. رکن­الدین افتخاری، عبدالرضا؛ مهدوی، داوود و پورطاهری، مهدی؛ 1390، ارزیابی پایداری گردشگری در روستاهای تاریخی-فرهنگی ایران با تأکید بر پارادایم توسعه پایدار گردشگری، فصلنامه مطالعات گردشگری، شماره 14، صص 39-1.

11. زالی، نادر و اسماعیل­زاده، یعقوب؛ 1394، قابلیت­سنجی توسعه گردشگری با رویکرد توسعه پایدار در شهر مرزی ارومیه، فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری- منطقه­ای، سال  پنجم، شماره 14، صص 104- 89.

12. سازمان گردشگری استان گیلان؛ 1392، بخش آمار و اطلاعات.

13. سرایی، محمدحسین و شمشیری، مسلم؛ 1392، بررسی وضعیت گردشگری در شهر شیراز در راستای توسعه پایدار با استفاده از تکنیک SWOT، فصلنامه جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی، سال 24، پیاپی 49، شماره 1، صص 88-69.

14. سقایی، مهدی و علیزاده، سید دانا؛ 1392، امکان­سنجی محصول گردشگری روستایی در شهرستان پاوه، فصلنامه فضای جغرافیایی، سال 13، شماره 41، صص 20-1.  

15. صالحی، صادق و پازوکی­نژاد، زهرا؛ 1393، تحلیل جامعه­شناختی سفرهای پایدار در صنعت گردشگری، مجله برنامه­ریزی و توسعه گردشگری، سال سوم، شماره 10، صص 181-162.

16. فاضل­نیا، غریب و هدایتی و صلاح؛ 1389، راهبردهای مناسب برای توسعه گردشگری دریاچه زریوار، فصلنامه جغرافیا و توسعه، دوره 8، شماره 19، صص 170-145. 

17. قادری، اسماعیل؛ 1382، نقش گردشگری روستایی در توسعه پایدار، تهران، رساله دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران.

18. قالیباف، محمدباقر و شعبانی­فرد، محمد؛ 1390، ارزیابی و اولویت­بندی جاذبه­های گردشگری برای توسعه گردشگری شهری براساس مدل­های تصمیم­گیری چند متغیره (مطالعه موردی: شهر سنندج)،فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال 26، شماره پیاپی 101، صص 172- 147.

19. قدیری معصوم، مجتبی؛ سلمانی، محمد و قصابی، محمدجواد؛ 1392، ارزیابی توان توسعه گردشگری بیابان و تأثیر آن بر ابعاد اجتماعی- اقتصادی و کالبدی در سکونتگاه­های روستایی(مورد مطالعه: روستاهای شهرستان خور و بیابانک)، فصلنامه جغرافیا و برنامه­ریزی، سال 18، شماره 50، صص 304-281. 

20. کاظمی، مهدی؛ 1385، مدیریت گردشگری، چاپ اول، انتشارات سمت، تهران.

21. لطیفی، حسن؛ 1384، توریسم و درآمدهای ارزی، چاپ اول، انتشارات بهراد، تهران.

22. لطفی­خاچکی، بهنام؛ 1387، گردشگری به مثابه یک صنعت، مجله راهبرد، سال اول، شماره دوم، صص 206- 171.

23. مشیری، سید رحیم؛ آقاجانی، فرشید و نظریان، اصغر؛ 1385، امکان­سنجیتوسعهصنعتتوریسمدرشهرستاناردبیل، فصل­نامه چشم­اندازهای جغرافیایی، سال اول، شماره 3، صص 117-103.

24. وارثی، حمیدرضا؛ تقوایی، مسعود و پریزادی، طاهر؛ 1389، امکان­سنجی پتانسیل­های گردشگری در شهر سقز با استفاده از مدلSWOT ، فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، سال دوم، شماره 3، صص  .154- 134.

25. هزارجریبی، جعفر و کرمی، مهرداد؛ 1390، برنامه­ریزی راهبردی گردشگری در نواحی البرز مرکزی (مطالعه موردی: روستای افجه استان تهران)، فصلنامه مسکن و محیط روستا، دوره 30، شماره 136، صص 112-95.  

26. Choi, S. Hwan., 2003, Measurement of Sustainable Development progress for Managing community Tourism, Dissertation for phd Texas A&M Universit.

27. Del Mar Alonso-Almeida, M., 2013, Environmental management in tourism: students’ perceptions and managerial practice in restaurants from a gender perspective, Journal of Cleaner Production 60:201-207.

28. Hall, M. & McArthur, S., 2000, Integrated Heritage Management, Stationery Office. London.

­29. Moreno, S. P., 2005, Ecotourism along the Meso-American Caribbean Reef: The Impacts of Foreign Investment. Human Ecology, Vol. 33, No. 2, April 2005.

30.Patterson,T, Niccolucci, V. & Marchettini, N., 2008, Adaptive environmental management of tourism in the Province of Siena, Italy using the ecological footprint, Journal of Environmental Management 86: 407- 418.

31. Sasidharan, V, Sirakaya, E, Kerstetter, D., 2002, Developing countries and tourism Eco labels, Tourism Management 23: 161–174.

32. UNEP/WTO., 2002, Concept Paper to International Year of Ecotourism, Quebec: WTO/ OMT.

33. Unwto., 2011, Tourism Highlights, Edition, (www.unwto.com).