مکانیابی پهنه های اکوتوریستی شهرستان پلدختر در فصول سال بر اساس GIS با تأکید بر زاویه تابش خورشید
الموضوعات :
محمود خسروی
1
(دانشیار دانشگاه سیستان و بلوچستان، گروه جغرافیا، زاهدان، ایران)
مهدی مهدی نسب
2
(عضو باشگاه پژوهشگران جوان، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خرم آباد، خرم آباد، ایران)
بهمن شفیعی
3
(مدرس دانشگاه پیام نور اسلام آباد غرب، گروه جغرافیا، اسلام آباد غرب،ایران)
الکلمات المفتاحية: سیستم اطلاعات جغرافیایی, اکوتوریسم, مکانیابی, شهرستان پلدختر,
ملخص المقالة :
صعنت گردشگریبهعنوانیکیازمنابعدرآمدوایجاداشتغالدرسطحملیومنطقه ایمی تواند رهیافتیبرایتوسعهاقتصادیدرقلمروملیباشد. یکی از منابعی که امروزه توجه برنامه ریزان در امر گردشگری را پیش از پیش به خود جلب کرده، اکوتوریسم هستند. شهرستان پلدختر به دلیل داشتن میراث های طبیعی مستعد، آثار و ابینه تاریخی، شرایط اقلیمی منحصر به فرد آب و هوای معتدل در دوره سرد سال، جاذبه تالاب های 11 گانه، آداب و رسوم و فرهنگ غنی و کهن از نظر اکوتوریسم و ژئوتوریسم دارای پتانسیل های مناسبی است. این پژوهش در راستای این سوال ها صورت گرفته است: بهترین زمان برای انجام فعالیت های اکوتوریستی در شهرستان پلدختر چه فصلی می باشد؟ در بین انواع فعالیت های اکوتوریستی کدام یک بیشترین پتانسیل را در شهرستان پلدختر دارند؟ جهت دستیابی به اهداف تحقیق، عوامل مورفولوژیک شیب، جهت شیب (مقدار تابش دریافتی در فصول مختلف)، ارتفاع و کاربری اراضی را به منظور بررسی امکان سنجی فعالیت های اکوتوریستی در منطقه بوسیله توابعOverlayاز نوع هم پوشانی منطقی (Logical overlay) و هم پوشانی اجتماعی، با یکدیگر ترکیب نموده تا پهنه های مناسب اکوتوریستی در فصول مختلف سال مشخص شده باشند. نتایج پژوهش نشان داد که از بین فعالیت های مختلف اکوتوریستی، فعالیت طبیعت گردی با 82/81درصد سطح شهرستان پلدختر بیشترین پتانسیل مناسب فعالیت اکوتوریستی را در شهرستان دارا می باشد. از لحاظ تغییرات روزانه پهنه های مناسب اکوتوریستی، به ترتیب موقع انقلاب تابستانی با 2 /10 درصد و هنگام اعتدالین با 3/3 درصد، بیشترین و کمترین نوسانات روزانه را داشته اند. بنابراین بهترین زمان برای فعالیت اکوتوریستی در شهرستان پلدختر موقع اعتدالین می باشد.
1. ابراهیمزاده، عیسی، رحیمی، دانا و زهرایی، اکبر،1390، گردشگری ورزسی و مکان گزینی بهینه فضایی- مکانی آن با تأکید بر استفاده از تابش خورشید مطالعه موردی کوههای پرآو- بیستون کرمانشاه، مجله پژوهش و برنامهریزی شهری، سال دوم، شماره هفتم، زمستان، صص 126- 111.
2. پاپلی یزدی، محمد حسین و سقایی، مهدی، 1386، گردشگری (ماهیتومفاهیم)، انتشارات سمت، تهران.
3. پیرمحمدی، زیبا، فقهی، جهانگیر، زاهدی امیری، قوام الدین و شریفی، مرتضی، 1389، ارزیابی توان زیست محیطی متناسب با رویکرد طبیعت گردی در جنگلهای زاگرس مطالعه موردی: سامان عرفی چم حاجی جنگل کاکارضا لرستان، فصلنامه تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، جلد 18، شماره 2، صص 241- 230.
4. سازمان اکوتوریسم،1380، جستاریدربارهمفهوم طبیعتگردییا جهانگردی زیستمحیطی اکوتوریسم، مرکز تحقیقات و مطالعات ایرانگردی و جهانگردی.
5. شهبازی، یاسر، 1385، حیات وحش و اکوتوریسم، مجله شکار و طبیعت، شماره 94، صص 43-28.
6. طاووسی، تقی،1390، کاربرداقلیمیتابش خورشیدیدر برنامهریزیمحیطی، انتشارات دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان.
7. فرج زاده، منوچهر، 1384، سیستم اطلاعات جغرافیایی و کاربرد آن در برنامهریزی توریسم، چاپ اول، انتشارات سمت، تهران.
8. فرج زاده، منوچهر و کریم پناه، رفیق، 1387، تحلیل پهنههای مناسب توسعه اکوتوریسم در استان کردستان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، مجله پژوهشهای جغرافیا طبیعی، شماره 65، پاییز، صص 50- 33.
9. قهرودی تالی، منیژه، 1384، سیستمهای اطلاعات جغرافیایی در محیط سه بعدی GIS، انتشارات جهاد دانشگاهی واحد تربیت معلم، تهران.
10. کاویانی محمد رضا،1380، میکرو کلیماتولوژی، انتشارت سازمان سمت، تهران، ص337.
11. کاویانی، محمد رضا و علیجانی، بهلول،1380، مبانی آب و هواشناسی، انتشارات سمت، تهران، ص 582.
12. نیازمند، مازیار، 1388، اکوتوریسم، تعاریف، مفاهیم و الزامات توسعه، مجله رشد علوم اجتماعی، دوره دوازدهم، شاره 3، بهار، صص 23- 20.
13. هنرور، افشار، غفوری، فرزاد، فرزان، فرزام و شریفیان، اسماعیل، 1386، عواملمهمدربازاریابی گردشگریورزشیدر ایران، فصلنامه المپیک، سال پانزدهم، شماره 4، صص 31-44.
14. Burger, J., 2000, Landscape, tourism, and conservation, The Science of the Total Environment, No. 249, Pp 39-49.
15. English Tourist Board., 2000., The green light; a guide to sustainable tourism, London: Author.pp181.
16. Dwyer L,Edwards D, mistilish N, Romanc,&Scott N., 2009, Destination & enterise management for a tourism future,Tourism management, vol.30,No.2,pp.63-74
17. Eskin,I GMmus,F.,Vezikli,A.N & Gumus M., 2007, Avalability of rural tourism for Gallipol villages Theportentials&Attitudes, Intrnational Marketing conference on Marketing &Society,pp.111-129.
18. Malczewski, j,.1999., GIS and Multicriteria decision Analysis, John Wily Sons Pubications, Landon
19. Rosentraub M.S,& Joo M., 2009, Tourism & economic development: Wich investments produce gain s for regions? Tourism management, vol .30,No.2,pp.759-770.
20. Sharpley, R., 2002, Rural tourism and the challenge of tourism diversification, Tourism Management. Vol. 47.
21. Wall,G., 1997, sustainable tourism-unsustianable development tourism development Growh.the challeng of sustainability Routledge, new yark, pp33-49.
22. World Tourism Organiazation (W.T.O)., 2005, National and Regional Tourism Methodologies and Case Studies, Routledge published.
_||_