واکاوی علل گرایش شهروندان به سبک نئوکلاسیک در سکونتگاه های شهری (مطالعه موردی: منطقه یک تهران)
الموضوعات :
ارشیا اللهیاری
1
,
مجید شهبازی
2
,
زهره ترابی
3
1 - دانشجوی دکتری، گروه معماری، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران
2 - استادیار، گروه معماری، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران
3 - استادیار، گروه معماری، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران
الکلمات المفتاحية: سبک نئوکلاسیک, سکونتگاه¬های شهری, نماسازی رومی, تمایلات شهروندان, منطقه یک تهران,
ملخص المقالة :
مقدمه: معماری به عنوان نمود کالبدی فرهنگ یک جامعه، در طول تاریخ علاوه بر اینکه متاثر از تعاملات فرهنگی، تغییرات سیاسی و اصلاحات اجتماعی بوده، بر الگوهای رفتاری افراد جامعه نیز تاثیرگذاشته است. نمونه ای از این تاثیرگذاری و تاثیرپذیری در نمای ساختمان‌های شهری قابل مشاهده است که در سالهای اخیر، ساختاری از هم گسیخته پیدا کرده است. با عنایت به استقبال افراد از نماهای نئوکلاسیک (رومی) و افزایش این نوع نماسازی در کلانشهرها، تحقیق حاضر به دنبال بررسی علل گرایش شهروندان به استفاده از نماهای رومی در ساختمانها می باشد.
هدف: هدف تحقیق، دستیابی به علل محبوبیت نماهای نئوکلاسیک (رومی) و دلایل گرایش شهروندان به استفاده از این نوع نماهاست.
روش‌شناسی تحقیق: تحقيق حاضر برحسب هدف، از نوع كاربردي و از نظـر روش، توصيفي - پيمايشي است. بـراي تجزيـه و تحليـل دادهها و اثبات آزمون فرضيه از نرمافزارهاي Lisrel و SPSS و آزمون هـاي تحليل مسير و تحليل عاملي تاييدي استفاده شده است.
قلمرو جغرافیایی پژوهش: محدوده مورد مطالعه تحقیق، منطقه یک شهر تهران میباشد که به همراه حریم آن دارای مساحتی حدود 181 کیلومترمربع و بر اساس آخرین نتـایج سرشماری در سال 1395، دارای جمعیتی برابر با 494 هزار نفر است.
یافته ها: بررسیها پیرامون تاثیرگذاری عوامل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیبایی شناسی بر گرایش شهروندان به استفاده از نماهای نئوکلاسیک و تجزیه و تحلیل داده ها نشان از اثبات فرضیات تحقیق دارد. به طوری که با توجه به خروجي نرمافزار ليزرل، که مقادير شاخص با بارهاي عاملي بزرگتر از 3/0 و آماره تي بالاتر از 96/1 قابل قبول است، عوامل اقتصادی، عوامل اجتماعی، عوامل فرهنگی و عوامل زیبایی شناسی به ترتیب با مقادیر تی (69/3)، (07/2) ، (12/4) و (00/9( همگی به درستي متغيرها را پوشش داده و از اعتبار برخوردارند.
نتایج: نتایج این تحقیق نشان می دهد که عوامل موثر در گرایش شهروندان به استفاده از نماهای رایج، خارج از چارچوب ضوابط و قوانین مصوب است. تا زمانی که اصول و ضوابطی برای طراحی و اجرای نماها تدوین نگردد، روال تاثیرپذیری نماسازی از شرایط فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی ادامه خواهد داشت.
امان پور، مریم؛ طاهباز، منصوره و کریمی فرد، لیلا. (1400). بررسی تناسبات هندسی نمای ساختمان¬های مسکونی مدرن تهران با توجه به زیبایی بصری در راستای بهبود طراحی شهری. نگرش¬های نو در جغرافیای انسانی، 13(3)، 876-852.
بانی مسعود، امیر .(1394). معماری معاصر ایران: در تکاپوی بین سنت و مدرنیته. تهران: نشر هنر معماری قرن.
بهزادفر، مصطفی؛ شیعه، اسماعیل و نامداریان، احمدعلی .(1396). تدوین چارچوب نظری منظر شهری به کمک نظریه تولید فضا و نیروهای مؤثر بر منظر شهری. مدیریت شهری، 6(24)، 94-81.
پهلوان، علیرضا؛ حبیب، فرح و زارع، لیلا .(1398). بررسی فناوری¬های نوین ساختمانی در سیمای بلندمرتب¬های مسکونی تهران از منظر الگوهای زیباشناسانه. نقش جهان، 2(9)، 103-91.
حقیر، سعید و صلواتی، کامیار. (1399). تمجیدهای ایرانیان از معماری فرنگ و رابطۀ آن با انتقادهای آنان از معماری ایران در اواخر دوران قاجار. باغ نظر. 17(83)، 14-5.
خاتمی، سید مهدی .(1398). بررسی چالش¬های رویه ای طراحی نماهای شهری در تهران و برخی راه حل¬های آن. انجمن طراحان شهری، 1(2)، 55-24.
دانشجو، خسرو و ایزد پناه، صاحبه. (1398). دستاوردی تحلیلی از تاثیر عوامل دموگرافیک بر تمایل شهروندان به نماهای نئوکلاسیک در راستای ارتقا هویت و حس تعلق به مکان. مديريت شهري و روستايي، 18(۵۴)، ۳۱۲-۳۰۱.
زارعی، محمدابراهیم .(1392). آشنایی با معماری جهان، تهران: نشر فن آوران.
سایت شهرداری تهران .(1395). http://region1.tehran.ir.
سنگ تراش، فتانه و کریمی فرد، لیلا. (1400). بررسی علل پیدایش نمای نئوکلاسیک (رومی) با تأکید بر رویکرد رفتارگرایی جان بی واتسون (نمونه موردی: ساختمان¬های مسکونی شهر شاهین شهر). مطالعات پژوهش¬های معماری نوین، 2(1)، 118-97.
شرقی، علی؛ ضرغامی، اسماعیل و رمضانپور، مهرناز. (1400). تأثیرنشانه‌های نمای مسکن بر استیگمای وضعیت اجتماعی- اقتصادی ساکنین (مطالعه موردی: منطقه 4 شهرداری تهران). هویت شهر، 15(1)، 96- 81.
صادقی، علیرضا؛ موسوی سروینه باغی، الهه السادات و خدایی، زهرا. (1396). کاربست رویکرد ایرانی اسلامی در فرآیند تحلیل و ارتقا کیفیت نماهای شهری. معماری و شهرسازی ایران، 2(9)، 96- 84.
صفوی، سید علی .(1398). سطح بندی مواجهه با چالش¬های طراحی نما و جداره¬های شهری. انجمن طراحان شهری، 1(2)، 6- 3.
ظفرمندی، سویل و ایمانی، نادیه. (1394). معماری رومی در مقابل معماری بومی بررسی خصوصیات گرایش موسوم به کلاسیک در معماری معاصر تهران. صفه. 25(4)، 50-27.
عباسی، زهرا. (1396 ). معيارهاي زيبايي شناسانه نما و بدنه¬های مطلوب شــهري با تأکید بر هويت بومي (نمونه مــوردي حدفاصل ميدان مطهري تا تقاطع خيابان حجت شهر قم). مدیریت شهری، 16(47)، 276- 255.
قبادیان، وحید و کیانی، مصطفی. (1392). خاستگاه معماری مدرن در تهران (بررسی و شناخت اولین بنای سبک معماری مدرن در پایتخت کشور). نامه معماری و شهرسازی. 6(11)، 58-39.
كامل¬نيا، حامد و مهدوى نژاد، محمدجواد. (1392). آشنايى با معمارى معاصر از شرق تا غرب. تهران: نشر مؤسسة علم معمار.
گلی¬پور، مرجان؛ شهابیان، پویان و امین¬زاده گوهرریزی، بهناز. (1400). خوانش عوامل مؤثر بر ارتقاء نماهای مسکونی شهر تهران از دیدگاه کنشگران. برنامه ریزی توسعه شهری و منطقه¬ای، 6(17)، 146- 119.
مرکز مطالعات زلزله و زیست محیطی تهران بزرگ. (1380). مطالعه طرح ریز پهنه بندی تهران بزرگ. گزارش نهایی.
منتظر، بهناز؛ سلطان¬زاده، حسینی و حسینی، سید بهشید. (1400). بازنمایی تأثیر معماری وارداتی روسیه بر معماری ایران در دوره قاجار (بر پایه سفرنامه‌های ایرانیان سفرکرده به روسیه). نامه معماری و شهرسازی. 13(31)، 83-59.
منتظر، بهناز؛ سلطان¬زاده، حسین و حسینی، سید بهشید. (1398). تبیین تأثیر معماری نئوکلاسیک قرن 18 و 19 روسیه بر معماری بناهای اداری- خدماتی ایران (دورۀ قاجار و پهلوی اول). باغ نظر. 16(70)، 73-68.
مهندسین مشاور بافت شهر. (1384). تهیه الگوی توسعه و طرح تفصیلی منطقه و همکاری با شهرداری منطقه یک (الگوی توسعه منطقه یک). مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهری تهران.
میرزاحسینی، مرتضی و سلطان¬زاده، حسین. (1397). تبیین الگوهای نما در بناهای ساخته‌شده توسط معماران آلمانی در ایران (دوره پهلوی اول). مطالعات تاریخ فرهنگی، ۱۰ (۳۸)، ۱۵۵-۱۱۳.
يوسفي خو، زهره. (1394). اصول طراحي نماي ساختمان. تهران: انتشارات عصر کنکاش
Spotts, F. (2002). Hitler and the Power of Aesthetics. Publisher: Hutchinson; 1st Edition, p 322.
miller lane, B. (1985). Architecture and politics in Germany1918-1945. Massachusetts, p 162.
Sharma, Sh. (2014). Urban Forms in Planning and Design. International Journal of Research (IJR), 1)1(, 27-34. doi: 10.5281/zenodo.10091806.
Saleem, M., Chhipi-Shrestha, G., Túlio Barbosa Andrade, M., Dyck, R., Ruparathna, R., & Hewage, K., Sadiq, R. (2018). Life Cycle Thinking–Based Selection of Building Facades. Journal of Architectural Engineering, 24(4),04018029-1-13. doi: 10.1061/(ASCE)AE.1943-5568.0000333.
Jenks, M., & Jones, C. (2010). Dimensions of the sustainable city, Translated by Rafiyan, Mojtabi, and Hodsani, Haniyeh. Tehran: Tarbiat Modares University, Center for Scientific Publications.
Benevolo, L. (2012). Introduzione all architettura. translated by Afsari, Ali Mohammad Al-Sadat. Tehran: Academic Publishing Center.
Summerson, J. (2005). The Classical Language of Architecture. Translated by Afsari, Ali Mohammad Al-Sadat. Tehran: Nilofar.
