ارائه راهکارهای موثر بر ارتقای عدالت فضایی در سکونتگاه های غیر رسمی کلانشهر مشهد

الموضوعات :

ساناز سعیدی مفرد ¹ , تکتم حنایی ² , سوسن شیروانی مقدم ³

1 - گروه شهرسازی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
2 - گروه شهرسازی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران
3 - گروه شهرسازی، واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران

تاريخ الإرسال : 14 الجمعة , شعبان, 1440 تاريخ التأكيد : 21 الإثنين , رجب, 1441 تاريخ الإصدار : 16 الخميس , صفر, 1443

الکلمات المفتاحية: عدالت فضایی, کلانشهر مشهد, سکونتگاه های غیر رسمی,

ملخص المقالة :

مقدمه: حاشیه نشینی پدیده ای است که به دنبال تحولات ساختاری و بروز مسائل و مشکلات اقتصادی اجتماعی مانند جریان سریع شهر نشینی و مهاجرت های روستایی لجام گسیخته در شهرهای امروز پدیدار گردیده است. در بافت های حاشیه نشین شهرهای امروز ، به علت تفاوت های ناشی از زیرساخت های طبیعی و الگوی برنامه ریزی فضایی، شاهد فضاهای نابرابر شهری می باشیم.هدف پژوهش: پژوهش حاضر با هدف سنجش وضعیت عدالت فضایی در پهنه های حاشیه کلانشهر مشهد صورت پذیرفته است.روش شناسی تحقیق: پژوهش به شیوه توصیفی– تحلیلی با استفاده از مدل F’ANP صورت پذیرفته است.قلمروجغرافیایی پژوهش: قلمرو جغرافیایی در پژوهش شامل سکونتگاه های غیر رسمی کلانشهر مشهد می باشد.یافته ها و بحث: براساس مطالعات صورت گرفته سه معیار آرامش، ارتباط فضایی و کیفیت فضایی معیارهای موثر در تحقق عدالت فضایی در پهنه های شهری می باشد. نتایج: از میان پهنه های هشت گانه حاشیه ای کلانشهر مشهد، هسته جمعیتی گلشهر به لحاظ وضعیت عدالت فضایی در سطح بسیار ضعیف و هسته جمعیتی جاده قوچان در سطح بندی انجام شده وضعیت عدالت فضایی بسیار زیاد را به خود اختصاص داده است.

المصادر:

امین زاده، بهرام، روشن، مینا. (1393). ارزیابی روش‌های سنجش عدالت فضایی در توزیع کاربری اراضی شهری، نمونه موردی: شهر قزوین. معماری و شهرسازی آرمان‌شهر، 7(13)، 243-258.

تقوایی علی، بمانیان محمدرضا، پورجعفر محمدرضا، بهرام پور مهدی. (1394). میزان سنجش عدالت فضایی در چارچوب نظریه شهر عدالت محور، (مورد پژوهی: مناطق 22 گانه شهرداری تهران). مدیریت شهری،14(38)، 423-391.

حیدری، محمد جواد، لطفی، فاطمه. (1394). ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی در شهر زنجان (مطالعه ی موردی: محلّه ی اسلام آباد). فصلنامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس، 7(26)، 151-176.

داداش‌پور، هاشم، رستمی، فرامرز. (1390). سنجش عدالت فضایی یکپارچه خدمات عمومی شهری براساس توزیع جمعیت، قابلیت دسترسی و کارایی در شهر یاسوج. مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، 3(10)، 1-22.

رضایی، محمدرضا، کریمی، ببراز. (1395). نقش استراتژی‌های توسعه شهری در ساماندهی سکونتگاه‌های غیررسمی با تلفیق مدل‌های ANP و SWOT (مطالعه موردی: شهرک بهار شیراز). فصلنامه علمی - پژوهشی برنامه ریزی منطقه ای، 6(22)، 109-120.

زبردست، اسفندیار. (1393). کاربرد مدل F’ANP در شهرسازی، نشریه هنرهای زیبا - معماری و شهرسازی، 2 (24)، 38- 23.

علیپور، عباس، علیپوری، احسان، علیزاده، مهدی. (1397). تحلیل عدالت فضایی در سکونت‌گاه‌های کویری با تاکید بر خدمات عمومی شهری (مطالعه موردی استان سیستان و بلوچستان). جغرافیا و مطالعات محیطی، 7(26)، 71-86.

قاسمی سیانی، محمد، حقی، مهدی. (1395).  تبیین گستره فقر شهری و شناسایی سکونتگاه‌های غیر رسمی از منظر عدالت فضایی (مطالعه موردی: نسیم شهر تهران). برنامه ریزی منطقه ای، 6(24)، 265-245.

 

Abunyewah, M. Gajendran, T. Maunda, K.(2018). Profiling Informal settlements for disaster Risks. Journal of Procedia Engineering, 213(4), 238-245.

Bassett, S. (2013). The role of spatial justice in the regeneration of urban spaces: Groningen, The Netherlands, NEURUS Research.

Bret, B. Gervais-Lambony, P. Hancock, C. Landy, F. (2010). Justiceset Injustices Spatiales; Presses Univeritaires de Paris Ouest: Paris, France.

City Alliance, City without Slums.) 2016(.http://www.citiesalliance. org./ (last accessed in 02-07-2017).

Dikec, M. (2014). Justice and the spatial imagination. Environment and Planning, 33(10), 1785-1805.

Fainstein, S.(2014).The just city. International Journal of Urban Sciences, 18(1), 1-18.

Furlan, R. (2015). Livability and social capital in west bay, the new business precinct of doha. Arts and Social Sciences Journal, 6(3), 166-177.

Gonzaga, E. (2017). The cinematographic unconscious of slum voyeurism. Cinema Journal, 56(4), 102–125.

Gutwald, R. Leßmann, O., Masson, T., Rauschmayer, F. (2014). A Capability Approach to Intergenerational Justice? Examining the Potential of Amartya Sen’s Ethics with Regard to Intergenerational Issues. Journal of Human Development and Capabilities, 15(4), 1-14.

MamdouhNassar, D. GamilElsayed, H. (2017). From Informal Settlements to sustainable communities. Alexandria Engineering Journal, 57(4): 2367-2376.

Meng, Q. (2018). Fracking equity: A spatial justice analysis prototype. Journal of Land Use Policy, 70(5), 10-15.

Munda, G. Nardo, M. (2005).Constructing consistent composite indicators: the issue of weights, unpublished manuscript. Scientific and Technical Research Reports, 15(7), 1-14.

Nunan, F. Devas, N. (2014). Accessing Land and Services: Exclusion or Entitlement. In Urban Governance Voice and Poverty in the Developing World; Devas, N., Ed.; Earthscan: London, UK; Sterling, VA, USA, 16(4), 164–185.

Schwab, E. (2018).Spatial Justice and Informal Settlements: Integral Urban Projects in the Comunas of Medellin. (1^th Ed). Emerald Publishing Limited.

Soja, E. (2009).The city and spatial justice, Justice Spat.

Tate, Eric. (2013). Uncertainty Analysis for a Social Vulnerability Index. Annals of the Association of American Geographers, Vol. 103.

Tonon, G. (2016). Indicators of Quality of Life in Latin America; Social Indicators Research Series; Springer International Publishing AG: Basel, Switzerland.

Tsou, K. Yu, Ting Hang, Y. Lin C. (2005). An accessibility-based integrated measure of relative spatial equity in urban public facilities, Cities, 22 (6), 424-435.

UNHABITAT, Housing & slum upgrading, <http://unhabitat.org/urban-themes/housing-slum-upgrading/>, 2015 (last accessed in 02-07-2017).