بررسی عوامل اثرگذار بر کارکردهای اجتماعی پارکهای شهری (مورد مطالعه: پارکهای جوان و مادر تنکابن)
الموضوعات :مهدی عباس زاده سورمی 1 , وحید پورامن هیر 2
1 - استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
2 - دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: تنکابن, کارکرد اجتماعی, پارک&rlm, امنیت پارک, رابطه پارک و خیابان, های شهری,
ملخص المقالة :
چکیده پارک های شهری علاوه بر فراهم کردن امکان تماس بین شهروندان و طبیعت، موجب ارتقای تعاملات اجتماعی شده و حتی بر کارکردهای اجتماعی فضاهای عمومی پیرامون خود نیز اثرگذار هستند. عوامل اثرگذار بر کارکردهای اجتماعی پارک های شهری را می توان در دو دسته جای داد؛ ویژگی های درونی مانند وسعت و امکانات و عملکردهای موجود در پارک و جنبه بیرونی یعنی چگونگی ارتباط پارک با فضاهای عمومی پیرامونی. این مقاله دو پارک شهری تنکابن را که از نظر ویژگی های مذکور تفاوت آشکاری بین آنها دیده می شود، مورد بررسی قرار می دهد با این هدف که نشان دهد این خصوصیات متمایز، چگونه بر کارکرد اجتماعی آنها تأثیر می گذارند. این مطالعه از نوع توصیفی است و جمع آوری داده ها از طریق پیمایش و مشاهده میدانی انجام گرفته است. نمونه آماری شامل 400 نفر از کاربران پارک ها است و برای تحلیل داده های کمی، از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف، آزمون های تی، همبستگی و رگرسیون استفاده شده است.بر اساس یافته ها، هر چه رابطه متقابل پارک‌ها با فعالیت‌ها فضاهای عمومی پیرامونی بالاتر باشد، میزان امنیت و سرزندگی آنها نیز بالاتر خواهد بود. میزان رضایت از دو پارک تقریباً یکسان است اما تأثیرگذاری رابطه متقابل پارک با فعالیت ها و فضاهای عمومی پیرامونی بر رضایت کاربران در پارک جوان و تأثیرگذاری کیفیت کالبدی و تسهیلات موجود در پارک مادر بر رضایت کاربران بالاتر ارزیابی شده است. اگرچه کارکردهای اجتماعی پارک های شهری تحت تأثیر عوامل و خصوصیات کالبدی مختلف است، اما پارک ها بخشی پیوسته از فضاهای عمومی و فعالیت های جاری در آن هستند و حتی اثربخشی عوامل و خصوصیات مذکور نیز بیشتر تحت تأثیر بافتار فضایی-اجتماعی ویژه ای است که هر پارک در درون آن کارکردهایش را ایفا می کند.
توکلینیا، جمیله؛ محمدیان مصصم، حسن و ضرغامی، سعید. (1399). تحلیلی بر نقش کیفیت فضاهای عمومی در پایداری اجتماعی (مورد پژوهی: محله تجریش). مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاههای انسانی، 15(1)، 100-85.
جیکوبز، جین. (1386). مرگ و زندگی شهرهای بزرگ آمریکایی. ترجمه حمیدرضا پارسی و آرزو افلاطونی، تهران: سمت.
راونتری، راون. (1392). به سوی مدیریت اکوسیستم: تحولات هسته و زمینه اکولوژی درختزار شهری. ترجمه مهدی عباسزاده، انتشارات شهرنگار.
کارمونا، متیو؛ ماگالئس، کلودیو دی و هاموند، لئو. (1396). فضای عمومی: ابعاد مدیریتی. ترجمه ایرج اسدی و مهدی عباسزاده. تهران: سمت.
لطفی، صدیقه و ساانیپور، محمد. (1399). تحلیل نقش عوامل محیطی در امنیت فضاهای عمومی شهری (مطالعه موردی: شهر شیراز). مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاههای انسانی، 15(3)، 758- 745.
مالینوفسکی، برونیسلاو. (1384). نظریهای علمی درباره فرهنگ. ترجمه عبدالحمید زرین قلم، تهران: انتشارات گام نو.
معتمدیمهر، اکبر و مطیعدوستکومله، ابوذر. (1391). پارک بازارها گامی در جهت توسعه پایدار شهری (مطالعه موردی: شهر لنگرود). مطالعات برنامه‌ریزی سکونتگاههای انسانی. 7(19)، 91- 73.
Alexander, C., SaraIshikawa, S., Ishikawa, S., Silverstein, M., Jacobson, M., Fiksdahl-King, I., & Angel, S. (1977). A Pattern Language: Towns, Buildings, Construction. New York: Oxford university press.
Bohman, J. (2009). Democratization through Transnational Publics: Deliberative Inclusion across Borders. In R. Geenens, & R. Tinnevelt (Eds.), Does Truth Matter? Democracy and Public Space (pp. 149-166). Springer.
Boone, C. G., Buckley, G. L., Grove, J. M., & Sister, C. (2009, August 12). Parks and People: An Environmental Justice Inquiry in Baltimore, Maryland. Annals of the Association of American Geographers, 99(4), 767-787.
Carmona, M., Heath, T., Oc, T., & Tiesdell, S. (2003). Public Places Urban Spaces: the Dimensions of Urban Design. Oxford: Architectural Press.
Chiesura, A. (2004). The Role of Urban Parks for the Sustainable City. Landscape and Urban Planning, 68(1), 129-138.
Coley, R. L., Sullivan, W. C., & Kuo, F. E. (1997). Where Does Community Grow? The Social Context Created by Nature in Urban Public Housing. Environment and Behavior, 29(4), 468-494.
Gehl, J. (2010). Cities for People. Washington, Covelo, London: Island Press.
Gehl, J. (2011). Life between Buildings: Using Public Space. (J. Koch, Trans.) Washington, Covelo, London: Island Press.
Gehl, J., & Svarre, B. (2013). How to Study Public Life. (K. A. Steenhard, Trans.) Washington, Covelo, London: Island Press.
Hitchings, R. (2013). Studying the Preoccupations that Prevent People from Going into Green Space. Landscape and Urban Planning, 118, 98-102.
Kazmierczak, A., & James, P. (2007). The Role of Urban Green Spaces in Improving Social Inclusion. 7th International Postgraduate Research Conference in the Built and Human Environment (pp. 354-365). Manchester: University of Salford. Retrieved 9 1, 2019, from http://usir. salford.ac.Uk/id /eprint/11339/
Konijnendijk, C. C., Annerstedt, M., Nielsen, A. B., & Maruthaveeran, S. (2013). Benefits of Urban Parks, A systematic review. Copenhagen & Alnarp: Ifpra.
Lofland, L. H. (1998). The Public Realm: Exploring the City's Quintessential Social Territory. New York: Aldine De Gruyter.
Low, S., Taplin, D., & Scheld, S. (2005). Rethinking Urban Parks: Public Space and Cultural Diversity. Austin: The University of Texas Press.
Mumford, L. (1964). The Highway and the City. New York: Mentor.
Newman, O. (1996). Creating Defensible Space. U.S. Department of Housing and Urban Development Office of Policy Development and Research.
Pottharst, M., & Konecke, B. (2013). The Night and Its Loss. In D. Henckel, S. Thomaier, B. Konecke, R. Zedda, & S. Stabilini (Eds.), Space–Time Design of the Public City (pp. 37-48). New York and London: Springer.
Seaman, P. J., Jones, R., & Ellaway, A. (2010). It’s Not Just About the Park, it’s about Integration Too: Why People Choose to Use or Not Use Urban Greenspaces. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 7(1), 78-78. doi: https://doi.org/10.1186/1479-5868-7-78.
Sennett, R. (2002). The Fall of Public Man. London: Penguin Books.
Shaftoe, H. (2008). Convivial Urban Spaces: Creating Effective Public Places. London, Sterling Virginia: Earthscan.
Sullivan, C. W., Kuo, E. F., & DePooter, S. F. (2004). The Fruit of Urban Nature Vital Neighborhood Spaces. Environment and Behavior, 36(5), 678-700.
Szumacher, I. (2011). Functions of Urban Greenspace and Ecosystem Services. Miscellanea Geographica, 15(1), 123-129.
Thompson, C. W. (1998). Historic American Parks and Contemporary Needs. Landscape journal, 17(1), 1-25.
Whyte, W. H. (1980). The Social Life of Small Urban Spaces. Michigan: Project for Public Spaces.
Whyte, W. H. (2002). The Last Landscape. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
Whyte, W. H. (2009). City: Discovering the Center. Pensylvania: University of Pensylvania Press.
Wolch, J. R., Byrne, J., & Newellc, J. P. (2014). Urban Green Space, Public Health, and Environmental Justice: The Challenge of Making Cities ‘Just Green Enough’. Landscape and Urban Planning, 125, 234-244.
Wan, C., Shen, G. Q., & Choi, S. (2020). Effects of Physical and Psychological Factors on Users’ Attitudes, Use Patterns, and Perceived Benefits toward Urban Parks. Urban Forestry & Urban Greening, 51, doi: https://doi.org/10.1016/j.ufug.2020.126691.
Mehta, V., & Mahato, B. (2020). Designing Urban Parks for Inclusion, Equity, and Diversity. Journal of Urbanism: International Research on Placemaking and Urban Sustainability, doi: https://doi.org/10.1080/17549175.2020.1816563.
Latham, A., & Layton, L. (2019). Social Infrastructure and the Public Life of Cities: Studying Urban Sociality and Public Spaces. Geography Compass, 13(7), doi: https://doi.org/10.1111/gec3.12444.
Layton, J., & Latham, A. (2021). Social Infrastructure and Public Life – Notes on Finsbury Park, London. Urban Geography, doi: https://doi.org/10.1080/02723638.2021.1934631.
Pearsall, H., & Eller, J. K. (2020). Locating the Green Space Paradox: A Study of Gentrification and Public Green Space Accessibility in Philadelphia, Pennsylvania. Landscape and Urban Planning, 195, doi: https://doi.org/10.1016/j.landurbplan.2019.103708.
Barker, A., Crawford, A., Booth, N., & Churchill, D. (2019). Park Futures: Excavating Images of Tomorrow’s Urban Green Spaces. Urban Studies, 57(12), 2456-2472, doi: https://doi.org/ 10.1177/0042098019875405.
Brown, M., Shcheglovitova, M. (2020). What Happened to Franklin Square Park? People, Trees, and Environmental Justice. The Professional Geographer, 73(1), 14-25, doi: https://doi.org/ 10.1080/00330124.2020.1813597.
Neal, S., Bennett, K., Cochrane, A., & Mohan, M. (2018). Lived Experiences of Multiculture: The New Social and Spatial Relations of Diversity. New York and London: Routledge.
Loughran, K. (2018). Urban Parks and Urban Problems: An Historical Perspective on Green Space Development as a Cultural Fix. Urban Studies, doi: https://doi.org/10.1177/0042098018763555.
Mell, J. (2019). Beyond the Peace Lines: Conceptualising Representations of Parks as Inclusionary Spaces in Belfast, Northern Ireland. Town Planning Review, 90(2), 195-218, doi: https://doi.org /10.3828/tpr.2019.13.
Wilson, H. F. (2016). On Geography and Encounter: Bodies, Borders, and Difference. Progress in Human Geography, doi: https://doi.org/10.1177/0309132516645958.
_||_