فرایندهای تولید معانی اخلاقی در مناظره بر اساس نوع واکنش مخاطب درونی
الموضوعات :
فضل اله خدادادی
1
(استادیار گروه زبان وادبیات فارسی، دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، ایران)
الکلمات المفتاحية: مناظره, گفت‌وگو, واکنش مخاطب, معنای اخلاقی.,
ملخص المقالة :
هدف این پژوهش چگونگی فرایند تولید معانی اخلاقی در نوع ادبی مناظره با تکیه بر واکنش های مخاطب درونی است و در تلاشیم به این سوال پاسخ دهیم که، آیا نوع واکنش خطاب شونده تاثیری در خلق معنا و نوع ساختار مناظره دارد یا خیر؟ بر این باوریم که مناظره یکی از انواع ادبی و بستری است که شاعران با تمسک به عنصر گفت و گو در صدد خلق معنا هستند و نکته حائز اهمیت، نوع واکنش کنشگران گفت و گو کننده در مناظره است. ژپ لینت ولت (1986) قائل به چهار نوع واکنش: تایید کننده، باطل کننده، استفهامی و غایب از طرف مخاطب درونی روایت است. نگارنده با تمسک به این نظریه به تحلیل نوع واکنش ها و ساختار مناظره در ادبیات فارسی پرداخته و حین پژوهش به این مهم رسید که، نوع واکنش خطاب شونده نقش مهمی در فرایند تولید معنا و نوع ساختار مناظره دارد به طوری که مطالعۀ شبکه های ارتباطی و واکنشی منجر به ترسیم چهار الگوی ساختاری در مناظره شد.
1. اشنایدر، رالف. (1391). احساس و ژولیت، دانشنامۀ روایت‌شناسی. گردآورنده: محمد راغب. تهران: علم.
2. اعتصامی، پروین. (1373). دیوان پروین اعتصامی. تهران: انتشارات پیری.
3. پارسانسب، محمد. (1387). جامعه‌شناسی ادبیات فارسی. تهران: سمت.
4. پورجوادی، نصرالله. (1385). زبان حال در عرفان و ادبیات پارسی. تهران: هرمس.
5. تامس، برانون. (1400). روایت-مفاهیم بنیادی و روش‌های تحلیل. ترجمۀ حسین پاینده. تهران: مروارید.
6. جنگی قهرمان، تراب، و هدهدی، معصومه. (1390). گفت‌وگو و جایگاه آن در بوستان سعدی. کتاب ماه ادبیات و فلسفه، شمارۀ 48، 56ـ46.
7. جوکار، نجف. (1387). عملکرد محتسب و بازتاب آن در برخی از متون ادب فارسی. پژوهشنامه علوم انسانی، شمارۀ 57، 46ـ۷۳.
8. حدادی، الهام، و درودگریان، فرهاد. (1399). روایت‌شناسی و نقد روایت در داستان‌های انتخابی. تهران: نیلوفر.
9. حداد، حسین. (1392). زیر و بم داستان. تهران: عصر داستان.
10. دهلوی، امیرخسرو. (1379). دیوان امیرخسرو دهلوی. تصحیح صلاح‌الدین اقبال. تهران: نگاه.
11. ژنت، ژرار. (1400). گفتمان حکایت- جستاری در تبیین روش. ترجمۀ آذین حسین زاده و کتایون شهپر راد. تهران: انتشارات نیلوفر.
12. شعله نیریزی. (بی‌تا). خسرو و شیرین شعله. بمبئی: مطبع ناصری.
13. شوشتری، مرتضی. (1383). مناظره در شعر پارسی. کتاب ماه ادبیات و فلسفه، شمارۀ 93، 70ـ۷۳.
14. عطار، شیخ فریدالدین. (1389). مصیبت‌نامه. تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی. تهران: سخن.
15. کاکاوند قلعه‌نویی، فاطمه، و نجار نوبری، عفت. (1396). رویکرد بینامتنی در آموزه‌های تعلیمی پروین اعتصامی و مولوی. فنون ادبی، ۹(4)، 47ـ۵۶.
16. کرمی، احمد. (1362). گفت‌وگو در شعر فارسی. تهران: تالار کتاب.
17. لینت ولت، ژپ. (1393). رساله‌ای در باب گونه‌شناسی روایت- نقطه دید-. ترجمۀ علی عباسی و نصرت حجازی. تهران: علمی فرهنگی.
18. محبی، تورج. (1379). مناظره در ادب فارسی. مجلۀ رشد زبان و ادبیات فارسی، شمارۀ 56، 88ـ۹۲..
19. محمودی نوسر. مریم. (1395). بررسی شگردهای انتقادی در شعر پروین اعتصامی. ادبیات پارسی معاصر، ۶(1)، 81ـ۱۰۷.
20. مولانا، جلال‌الدین محمد. (1376). مثنوی معنوی. تصحیح کریم زمانی. تهران: انتشارات قدیانی.
21. نظامی، الیاس بن یوسف. (1384). خمسه نظامی. تصحیح برات زنجانی. تهران: امیرکبیر.
22. وحشی بافقی، کمال‌الدین. (1386). دیوان وحشی بافقی. تصحیح حسین نخعی. تهران: امیرکبیر.
23. هرمن، دیوید. (1393). عناصر بنیادین در نظریه‌های روایت. ترجمۀ حسین صافی. تهران: نشر نی.
