بررسی عوامل سیاسی- اجتماعی مؤثر در همگرایی های قومی (مطالعه ی موردی: قومیت های شهرستان ارومیه )
الموضوعات : مطالعات جامعه شناختی شهریمهدی قاصد 1 , حبیب الله زنجانی 2 , علیرضا کلدی 3
1 - دانشجوی دکتری جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
2 - استاد علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات (نویسنده مسؤول)
3 - استاد علوم اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
الکلمات المفتاحية: امنیت, شهرستان ارومیه, همگرایی‌های قومی, نظریه ی زمینه‌ای,
ملخص المقالة :
گروه های قومی هر جامعه، جایگاه مهمی در اتحاد ملی دارند و اگر به چالش کشیده شوند، امنیت ملی را به خطر می اندازند. در عصر حاضر نیز موضوع قومیت ها یکی از الزامات توسعه در جمهوری اسلامی ایران است و خوشبختانه بعد از انقلاب اسلامی، همگرایی قومیت ها در راستای اتحاد ملی حرکت کرده است. برای روشن شدن همگرایی قومیت ها در این پژوهش عوامل سیاسی و اجتماعی مؤثر در همگرایی‌های قومی، با تکیه بر تأثیرگذاری عوامل سیاسی اجتماعی بررسی شده است. مطالعه ی موردی، قومیت های مختلف شهرستان ارومیه در مقایسه با کل کشور هستند، روش‌شناسی تحقیق، کیفی بوده و از نظریه ی زمینه‌ای به عنوان روش اجرای عملیات پژوهش استفاده شده است. داده‌های کیفی پژوهش با استفاده از تکنیک مصاحبه ی عمیق گردآوری شد و برای ارائه ی نظریه ی نهایی از استراتژی نظریه ی زمینه‌ای استفاده گردید. بر اساس روش نمونه‌گیری هدفمند و نیز با در نظر گرفتن معیار اشباع نظری، با تعداد 15 نفر از جامعه ی مورد مطالعه، مصاحبه ی عمیق انجام شد. یافته‌های به دست آمده در 63 مفهوم دسته‌بندی گردید و از میان این مفاهیم، 5 مقوله ی اصلی: ناسیونالیسم و تاریخ مشترک، دین مشترک، امنیت و امیدواری به دست آمد. مقوله ی هسته‌ای این پژوهش مفهوم امنیت است که سایر مقولات اصلی را دربر می‌گیرد. نتایج تحقیق نشان داد، قومیت های شهرستان ارومیه در سایه ی امنیت اجتماعی- سیاسی، همگرایی را بر واگرایی ترجیح داده اند.
ـ احمدی، حمید.(1391). قومیت و قومگرایی در ایران. تهران: نی.
ـ اخوان مفرد، حمید رضا؛ هندیانی، عبدالله؛ زینال نژاد، حسن.(1387). بررسی راههای همگرایی قومیتی با تأکید بر اقوام ترک و کرد در شهرستان ماکو» مجله مطالعات مدیریت انتظامی، ش4: 399 ـ 415
ـ ازکیا، مصطفی، ایمانی، حسین.(1390). روش‌های کاربردی تحقیق، کاربرد نظریه بنیانی. تهران: کیهان.
ـ استراوس، آنسلم و کربین، جولیت.(1385). اصول روش تحقیق کیفی: نظریهی مبنایی؛ رویه‌ها و شیوه‌ها. ترجمه‌ی بیوک محمدی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ـ استراوس، آنسلم و کربین، جولیت.(1393). مبنای پژوهش کیفی، فنون و مراحل تولید نظریه زمینه‌ای. ترجمه‌ی ابراهیم افشار. تهران: نی.
ـ آشوری، داریوش.(1389). تعریف‌ها و مفهوم فرهنگ. تهران: آگه.
ـ بار سلطان، سیده رؤیا.(1394). «بررسی عوامل موثر بر همگرایی قومیت ها با تاکید بر ساختار امنیت کشور ایران»، مجله علوم و فنون مرزی، شماره 13،صص 153 ـ 174
ـ بشریه، حسین.(1390). تاریخ اندیشه‌های سیاسی در قرن بیستم: اندیشه‌های مارکسیستی. تهران: نی.
ـ بیات، کاوه.(1387). پان ترکسیم و ایران. تهران: انتشارات تاریخ معاصر ایران.
ـ بیانلو، یوسف.(1387). بررسی جامعه‌شناختی نگرش شهروندان زنجانی به قومیت‌گرایی (مطالعه موردی پان‌ترکیسم. مجله مطالعات امنیت اجتماعی. شماره 16: زمستان 1387. صص 73 تا 92.
ـ جول، جیمز .(1388). گرامشی. ترجمه‌ی محمدرضا زمردی. تهران: ثالث.
ـ حافظ‌نیا، محمدرضا .(1381). جغرافیای سیاسی ایران. تهران: سمت.
ـ درایسدل، آلاسدایر و بلیک، جرالد .(1369). جغرافیای سیاسی خاورمیانه و شمال آفریقا. ترجمه‌ی دُرّه میرحیدر. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه.
ـ ریتزر، جورج .(1389). نظریهی جامعهشناسی در دوران معاصر. ترجمه‌ی محسن ثلاثی. تهران: علمی.
ـ شعبانی، رضا .(1394). مبانی تاریخ اجتماعی ایران. تهران: قومس.
ـ ضرغامی، برزین .(1391). تحلیل فرصت‌ها و تهدیدهای ژئوپلیتیکی قوم بلوچ از دیدگاه نظریهی شکاف‌های سیاسی- اجتماعی. مجله پژوهش‌های جغرافیای انسانی.شماره 81: پاییز 1391. صص 95 تا 110.
ـ غلامحسینی، اسماعیل و همکاران. (1390)، بررسی نقش هویت قومی بر امنیت مرزهای جمهوری اسلامی ایران، مجله مطالعات دفاعی و امنیتی، شماره 61، صص. 135-166
ـ مجتهدزاده، پیروز .(1381). جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی. تهران: سمت.
ـ مرکز آمار ایران.(1385). نتایج سرشماری ملی نفوس و مسکن سال 1385.
ـ مهری کارنامی، محمد .(1388). آسیبشناسی تأثیر قومیت‌گرایی بر امنیت ملی. مجله حصون، شماره 19، صص 166 تا 182.
ـ میرحیدر، دره .(1382). مبانی جغرافیای سیاسی. تهران: سمت.
ـ نش، کیت .(1390). جامعهشناسی سیاسی معاصر، جهانی شدن، سیاست، قدرت. ترجمه محمد تقی دلفرو. تهران: کویر.
ـ نقدی، اسداله، احمدی، امید علی .(1394). « بررسی جامعه شناختی میزان همگرایی قومیت های (فارس، ترک، لر) استان همدان»، مجله تحلیل اجتماعی نظم و نابرابری اجتماعی، شماره 68، صص 131 ـ 154
ـ نقیب‌زاده، احمد .(1386). مطالعه‌ی تطبیقی حکومت مدرن در غرب و ایران. قم: دانشگاه علوم انسانی مفید.
ـ هال، استوارت .(1393). فهم جامعه‌ی مدرن. ترجمه‌ی محمود متحد و دیگران. تهران: آگه.
- Charmaz, K. R. (2003) Grounded Theory: The SAGE Encyclopedia of Social Science Research Methods.
- Glaser, Barney G.)2003), The Grounded Theory Perspective II: Description's Remodeling of Grounded Theory, Sociology Press.
- Cox, O. (1948) Race and caste: a Distinction; American Journal of Sociology, 50: 360-8.
- Cox. O (1945) (Caste, Class and Race. New York: Monthly Review.
- Dibyesh Anand, Dibyesh (2017), Ethnic Conflict and Protest in Tibet and Xinjiang: Unrest in China's West. New York: Columbia University Press.
- Ford, Chandra and Harawa, Nina (2011) ‘A New Conceptualization of Ethnicity for Social Epidemiologic and Health Equity Research’ Social Science & Medicine, 71: 251-258.
- Hall, S. (1986) ‘Gramsci’s relevance for the study of race and ethnicity’, Journal of Communication Inquiry, 10: 5-27.
- Marshall, T. H. (1950). "Citizenship and social class and other essays." Cambridge: CUP.
- Parsons, T. (1975) “Some Theoritical Considerations in the Nature and Trends of Ethnicity”, Harvard University Press
- Snyder, Lewis L. (1983)“Nationalism and the Flawed Concept of Ethinicity”, Canadian Review of Studies in Nationalism, 10 no.2
- Stodolska, Monika (2018) ‘Research on Race, Ethnicity, Immigration, and Leisure: Have We Missed the Boat?’ Leisure Sciences, 40: 43-53
- Strauss, A. and Corbin, J. (1990). Basics of Qualitative Research, Techniques and procedures for developing grounded theory. Second Edition, ed. Thousand Oaks, CA, sage.
- Wade, peter, et al (2014), Race Mixture, Nation, and Science in Latin America, Durham, NC: Duke University Press.
_||_