بررسی میزان سرمایه ی اجتماعی بین حاشیه نشینان شهر ایلام
الموضوعات : مطالعات جامعه شناختی شهری
1 - استادیار علوم اجتماعی دانشگاه آیت ا...العظمی بروجردی(ره)
الکلمات المفتاحية: اعتماد اجتماعی, مشارکت اجتماعی, انسجام اجتماعی, سرمایه ی اجتماعی, کنترل اجتماعی, حاشیه نشین,
ملخص المقالة :
هدف تحقیق حاضر بررسی میزان سرمایه ی اجتماعی بین حاشیه نشینان شهر ایلام است. برای توصیف و تبیین سرمایه ی اجتماعی نیز سعی شده که از چند منبع به صورت تلفیقی استفاده شود، یعنی آرای صاحب نظران سرمایه ی اجتماعی مانند گیدنز، بوردیو، کلمن، پوتنام، پوتنام مورد استفاده قرار گرفت. روش تحقیق: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و از نظر روش، پیمایش و جامعه ی آماری افراد 18 به بالای ساکن در مناطق حاشیه نشین شهرستان ایلام (اعم از زن و مرد) است. حجم نمونه با توجه فرمول کوکران 285 نفر محاسبه شد. روش نمونه گیری از نوع نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای است. برای گرد آوری اطلاعات این پژوهش از پرسشنامه ی محقق ساخته استفاده شده است که روایی آن از طریق اعتبار محتوا و پایایی از طریق محاسبه ی ضریب آلفای کرونباخ سنجیده شد و سپس اطلاعات گردآوری شده با استفاده از نرم افزار spss تجزیه و تحلیل شد. یافته ها: یافته های تحقیق نشان می دهد که بیشترین میانگین میزان سرمایه ی اجتماعی مربوط به شاخص مشارکت اجتماعی (62/33=M) و کمترین مقدار آن مربوط به شاخص روابط اجتماعی (39/18=M) است. بین زنان و مردان از نظر میانگین سرمایه ی اجتماعی تفاوت معناداری نیست. همچنین، افراد شاغل و بیکار از میزان سرمایه ی اجتماعی یکسانی برخوردارند. افراد مجرد نسبت به افراد متأهل از سرمایه ی اجتماعی بالاتری برخوردارند. همچنین، بین سرمایه ی اجتماعی بر حسب تحصیلات و نیز بر حسب نوع منزل مسکونی، و قومیت تفاوت معناداری وجود دارد. نتایج: چنین به نظر می رسد یافته های اخیر با نظریات مطرح شده توسط پوتنام و فوکویاما قابل تبیین است و کمک به مشارکت افراد در امور شهری به منظور گسترش اعتماد اجتماعی و رشد و گسترش و تقویت مشارکت رسمی می تواند به ارتقای سرمایه ی اجتماعی در مجموع، در مناطق حاشیه نشین منتهی گردد.
- امیرکافی، مهدی. (1380). «اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن»، مجلهی نمایه پژوهش، شمارهی 18، سال پنجم.
- برغمدی، هادی و خزاعی، منصور. (1387). «سرمایهی اجتماعی در محلات حاشیهنشین»، مجموعه مقالات همایش بررسی وضعیت فرهنگی شهر تهران، بهار 1387، صص: 107-95.
- برغمدی، هادی. (1387). «تأثیر تخریب محلهی غربت بر سرمایهی اجتماعی اهالی محلهی خاک سفید»، فصلنامهی علمی - پژوهشی رفاه اجتماعی، سال هفتم، شمارهی 28، صص: 283-263.
- بیرو، آلن. (1380). فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمهی باقر ساروخانی، تهران: سازمان انتشارات کیهان.
- جمشیدیها، غلامرضا، عنبری، موسی. (1383). «تعلقات اجتماعی و اثرات آن بر بازگشت مهاجران افغانی»، نامهی علوم اجتماعی، شمارهی 23.
-چلبی، مسعود، مظفری زوارکی، کوروش. (1384). مقبولیت اجتماعی قانون در بین شهروندان شهر قزوین، پایاننامهی کارشناسی ارشد پژوهشگری اجتماعی، استاد راهنما: مسعود چلبی، تهران، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکدهی علوم اجتماعی.
- زارع شاه آبادی، اکبر و ترکان، رحمت اله. (1391). «بررسی رابطهی سرمایهی اجتماعی و قانونگریزی در بین شهروندان شهر یزد»، فصلنامهی مطالعـات فرهنگی و ارتباطات، شمارهی 27، صص: 114-83.
- عبداللهی، م و میرطاهری، م. (1386). «سرمایهی اجتماعی در ایران، وضعیت موجود، دورنمای آینده و امکانشناسی‌گذار»، فصلنامهی رفاه اجتماعی، سال ششم، شمارهی 25، تهران: دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.
- فوکویاما، فرانسیس. (1379). پایان نظم بررسی سرمایهی اجتماعی و حفظ آن، ترجمهی غلامحسین توسلی، تهران : انتشارات جامعه ایرانیان.
-قاسمی، وحید و دیگران. (1385). «سطحبندی سرمایهی اجتماعی در شهرستانهای استان اصفهان»، فصلنامهی علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال ششم، شمارهی 23: صص 248-225.
- کلمن ، جیمز. (1377). بنیادهای نظریهی اجتماعی، ترجمهی: منوچهر صبوری، تهران: نشر نی.
- لهسایی زاده، عبدالعلی. (1368). نظریات مهاجرت، شیراز، انتشارات نوید.
- محمودی، امیر و نیکخواه، زهرا. (1391). «بررسی مقایسهای سرمایهی اجتماعی در مناطق حاشیهنشین و غیر حاشیهنشین شهر شیراز»، چهارمین کنفرانس برنامهریزی و مدیریت شهری، 20 و 21 اردیبهشت ماه، مشهد مقدس، صص 1- 16.
- نیرومند، مصطفی و مجید احسن. (1352). حاشیهنشینان بندرعباس، تهران: دانشگاه تهران .
- هاشمیان فر، سید علی و عجمی، شهرزاد. (1391). «بررسی فرهنگ شهروندی ساکنان بافت حاشیهای شهر اصفهان»، مطالعات شهری، سال دوم، شمارهی سوم، صص 230-209.
- نقدی، اسداله و زارع، صادق. (1391). «فرسایش سرمایهی اجتماعی و مدیریت بحران در مناطق حاشیهنشین (مورد مطالعه: زنان حاشیهنشین شهرک سعدی شیراز)»، ارائه شده در دومین کنفرانس ملی مدیریت بحران.
- Bourdien, P. (1986). The forms of capital in hand book of theory and research sociology of education, green wood press, New York.
- Field. John, (2005). Social Capital. London & New York. Rutledge Pub.
- Putnam. R (2000) " Bowling alone: American's De clining social capital, jornal of Democracy, Vol6.
_||_.
