بررسی رابطه بین برنامه‌ریزی توسعه محله‌ای و کیفیت زندگی در شهر مهریز

الموضوعات : مطالعات جامعه شناختی شهری

سید علیرضا افشانی ¹ ( دانشیار جامعه شناسی دانشگاه یزد )
نعیمه احمدی بغداد آبادی ² ( دانشجوی کارشناسی ارشد جامعه شناسی دانشگاه یزد )

تاريخ الإرسال : 14 الإثنين , شوال, 1440 تاريخ التأكيد : 14 الإثنين , شوال, 1440 تاريخ الإصدار : 17 الأربعاء , رمضان, 1440

الکلمات المفتاحية: توسعه, شهروندان, کیفیت زندگی, توسعه ی محله‌ای, مهریز,

ملخص المقالة :

هر کشوری برای رسیدن به توسعه باید برای ارتقای زندگی ساکنانش برنامه‌ریزی نماید. یکی از زمینه‌هایی که می‌توان در برنامه‌ریزی‌ها به آن توجه نمود محلات است. هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه‌ ی برنامه‌ریزی توسعه محله ای و کیفیت زندگی در بین شهروندان است که برای رسیدن به اهداف پژوهش از تلفیق نظریه ی کنش متقابل نمادین وکارکردگرایی ساختاری استفاده شده است. روش مورد استفاده در این تحقیق از نوع پیمایشی است، داده‌ها با ابزار پرسشنامه و با استفاده از شیوه ی نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای از 385 نفر از شهروندان ساکن در شهر مهریز گردآوری ‌شده است. اعتبار ابزار به روش اعتبار محتوا و برای سنجش پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. داده‌ها به کمک نرم‌افزارهای SPSS و AMOS تحلیل شدند. یافته‌های تحقیق گویای آن است که بین میزان برنامه‌ریزی توسعه ی محله‌ای و کیفیت زندگی و ابعاد آن رابطه ی مستقیم و معنا‌داری وجود داشت. مدل معادله ی ساختاری نشان داد متغیر برنامه‌ریزی توسعه ی محله‌ای 24 درصد از واریانس متغیر کیفیت زندگی را تبیین می کند و شاخص‌های برازش نیز نشانگر مطلوبیت مدل بود.

المصادر:

- اکبری، غضنفر .(1379).  فضاهای شهری، شیوه‌های ادراک و تجربه، کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره­ی 26: 38-27.

- ترکا شوند،‌هادی؛ محمدی، حمید؛ افشانی، سید علیرضا .(1395). رابطه­ی اعتماد اجتماعی با توسعه­ی محله‌ای نمونه­ی موردی؛ محله­ی فهادان شهر یزد، فصلنامه­ی مطالعات شهری، دوره­ی 6، شماره­ی 21: 76-65.

-حاجی پور، خلیل .(1385). برنامه‌ریزی محله­ی مبنا رهیافتی کارآمد در ایجاد مدیریت شهری پایدار، نشریه­ی هنرهای زیبا، دوره­ی 1، شماره­ی 26: 46-37.

-خاک پور، براتعلی؛ مافی، عزت اله؛ به اوان پوری، علیرضا .(1388). نقش سرمایه­ی اجتماعی در توسعه­ی پایدار محله‌ای، جغرافیا و توسعه­ی ناحیه‌ای، دوره­ی 7، شماره 12: 81-55. حغات

-ربانی خوراسگانی، علی؛ کیان پور، مسعود .(1385).  درآمدی بر رویکردهای نظری و تعاریف عملی مفهوم کیفیت زندگی، نشریه مددکاری اجتماعی، دوره­ی پنجم، شماره­ی 4: 57-42.

-ربانی خوراسگانی، علی؛ کیان پور، مسعود .(1386).  مدل پیشنهادی برای سنجش کیفیت زندگی (مطالعه­ی موردی: شهر اصفهان)، مجله­ی دانشکده ادبیات و علوم انسانی (دانشگاه خوارزمی)، دوره­ی 15، شماره­ی 58: 108-67.

-رضوانی، محمدرضا؛ شکیبا، علیرضا؛ منصوریان، حسین .(1387). ارزیابی کیفیت زندگی در نواحی روستایی، رفاه اجتماعی، شماره­ی 30-31: 59-35.

-رضوی آل هاشم، بهزاد و آهنگر سلابنی، اعظم .(1387). مشارکت در اجتماع مدنی با تأکید بر مدیریت مشارکتی در کلان­شهرها، نشریه کتاب ماه علوم اجتماعی، دوره­ جدید، شماره­ی 11: 120-114.

-رضویان، محمدتقی .(1381). مدیریت عمران شهری. تهران: انتشارات پیوند نو.

-ریترز، جورج .(1389). نظریه­ی جامعه‌شناسی در دوران معاصر. ترجمه­ی محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی.

-سعیدی، محمدرضا .(1382). درآمدی بر مشارکت مردمی و سازمان‌های غیردولتی، تهران: انتشارات سمت.

-شکوئی، حسین.(1372). جغرافیای اجتماعی شهرها، اکولوژی اجتماعی شهر، تهران: جهاد دانشگاهی.

-شمس الهی، سیمین و کفاشی، مجید.(1392). عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر کیفیت زندگی شهروندان شهر تهران، فصلنامه­ی پژوهش اجتماعی، سال پنجم، شماره­ی 20: 181-161.

-صرافی، مظفر.(1379). مبانی برنامه‌ریزی منطقه‌ای. چاپ دوم، تهران: انتشارات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور.

-صرافی، مظفر.(1383). توسعه­ی اجتماعات محلی، همایش توسعه­ی محله‌ای. تهران: شهرداری تهران.

-عنبری، موسی.(1389). بررسی تحولات کیفیت زندگی در ایران (1385-1365)، فصلنامه­ی توسعه­ی روستایی، دوره­ی اول، شماره­ی 2: 181-149.

-غفاری، غلامرضا؛ امیدی، رضا .(1390). کیفیت زندگی شاخص توسعه­ی اجتماعی، چاپ دوم، تهران: انتشارات شیرازه.

-غفاری، غلامرضا؛ اونق، نازمحمد .(1385). سرمایه­ی اجتماعی و کیفیت زندگی، مجله­ی مطالعات اجتماعی ایران، دوره­ی 1، شماره­ی 1: 199-159.

-لاجوردی، سید علیرضا .(1394). مطالعه­ی تطبیقی کیفیت زندگی در شهرهای ایران، رساله­ی دکتری، دانشکده­ی علوم اجتماعی، دانشگاه پیام نور مرکز تحصیلات تکمیلی.

-لطفی، صدیقه .(1388). مفهوم کیفیت زندگی شهری: تعاریف، ابعاد و سنجش آن در برنامه‌ریزی شهری. جغرافیای انسانی، سال اول، شماره­ی 4: 80-65.

-مختاری، مرضیه؛ جواد، نظری. (1389). جامعه‌شناسی کیفیت زندگی. تهران: انتشارات جامعه شناسان.

-مدنی، بهاره .(1391).ارزیابی الگوهای نوین برنامه‌ریزی توسعه­ی محله‌ای؛ نمونه موردی: محله­ی نارمک تهران، پایان‌نامه­ی کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس.

-معمار، ثریا .(1390). تحلیل جامعه‌شناختی نیازهای اجتماعی و کالبدی محلات شهر از دیدگاه توسعه­ی پایدار محله‌ای (مطالعه­ی موردی: محلات شهر اصفهان)، مسائل اجتماعی ایران، دوره­ی 2، شماره­­ی 1: 107-133.

-موسوی، سید احمد .(1385). برنامه‌ریزی توسعه محله‌ای با تأکید بر سرمایه‌ی اجتماعی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته شهرسازی، دانشکده هنر دانشگاه تربیت مدرس.

-موسوی، یعقوب .(1387). بازسازی محله‌های شهری در چارچوب برنامه‌ریزی توسعه­ی اجتماعی محله‌ای، مطالعات اجتماعی ایران، شماره­ی 2: 123-99.

-موسوی، یعقوب .(1391). محله نوین الگوی جامعه‌شناسی شهری از توسعه­ی محله‌ای، منظر بهار، شماره­ی 18.

-نقدی، اسدالله .(1382). درآمدی بر جامعه‌شناسی شهری، انسان و شهر. همدان: فن‌آوران.

-نوغانی، محسن؛ اصغر پور ماسوله، احمدرضا؛ صفا، شیما؛ کرمانی، مهدی .(1387). کیفیت زندگی شهروندان و رابطه­ی آن با سرمایه­ی اجتماعی در شهر مشهد، مجله­ی علوم اجتماعی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، دوره­ی 5، شماره­ی 1: 140-111.

-نیازی، محسن؛ غفاری، غلامرضا .(1386). جامعه‌شناسی مشارکت، تهران: انتشارات نزدیک.

-وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، معاونت رفاه اجتماعی، دفتر مطالعات رفاه اجتماعی، شماره­ی گزارش: 33، تاریخ انتشار: شهریورماه 1395.

-Aroca, P. Gonzalez, P. A. & Valdebenito, R. (2017). The heterogeneous level of life quality across Chilean regions. Habitat International, 68, 84-98.

-Clark, C. & Clark, J. (2004). The status of women and the quality of life in developing societies. Perspectives on Global Development and Technology, 3(4), 451-469.

-Coulton, C. (2012). Defining neighborhoods for research and policy. Cityscape, 231-236.     

-Das, D. (2008). Urban quality of life: A case study of Guwahati. Social Indicators Research, 88(2), 297-310.

- Din, H. S, Shalaby. A, Farouh. H, E. & Elariane, S. A. (2013). Principles of urban quality of life for a neighborhood. Hbrc Journal, 9(1), 86-92.

-Driskell, D. (2002). Creating better cities with children and youth: A manual for participation. Routledge.

-Fröding, K. Geidne, J. Elander, I. & Eriksson, C. (2013). Towards sustainable structures for neighbourhood development? Healthy city research in four Swedish municipalities 2003-2009. Journal of health organization and management, 27(2), 225-245.

-Lee, Y. J. (2008). Subjective quality of life measurement in Taipei. Building and Environment, 43(7), 1205-1215.

-Schmitt R.B. (2002). Considering social cohesion in quality of life assessments: Concept and measurement. Social indicators research, 58(1-3), 403-428.

-Simpson, L. E. (2005). Community informatics and sustainability: Why social capital matters. The Journal of Community Informatics, 1(2).