تعدد زوجات: رویکردی انتقادی به گزارش‌های سفرنامه‌نویسان دوره قاجار از منظر قرآن کریم و روایات
الموضوعات : نشریه پژوهشنامه معارف اهل بیت علیه السلام
علی بلوردی
1
(دانش¬آموخته کارشناسی¬ارشد دانشگاه شهید بهشتی و دانشجوی دکتری مدرسی معارف اسلامی، گرایش اخلاق اسلامی، دانشگاه قرآن و حدیث تهران، ایران.)
الکلمات المفتاحية: تعدد زوجات, تاریخ ایران, دیدگاه اسلامی, آیات قرآن.,
ملخص المقالة :
دوره قاجار از برجسته‌ترین دوره‌های تاریخ ایران و اوج حضور میسیونرها و سفرنامه‌نویسان در ایران است. در این برهه تاریخی سفرنامه‌نویسان اروپایی به‌صورت سیاحت شخصی و بعضاً به‌صورت هیئت‌های اعزامی از سوی ابرقدرت‌های اروپایی در ایران حضور پیدا می‌کردند. سفرنامه‌نویسان هر کدام باانگیزه و بینشی خاص، بنا بر روحیه و جنبه فرهنگی و اجتماعی خود و درحالی‌که فرهنگ سرزمین خود را به همراه دارند به بررسی وضعیت اجتماعی، سیاسی و فرهنگی محل سفر خود می‌پردازند. در گزارش‌های خود بر تضییع حقوق زنان به‌واسطه تعدد زوجات اشاره کرده‌اند، برای نمونه گزارشاتی از چندزنی در میان جامعه مسلمان ایران در دوره قاجار گزارش کرده‌اند. این پژوهش در صدد پاسخ‌گویی به این سؤال است که آیا این اتهام و سوءبرداشت سفرنامه‌نویسان از تضییع حقوق زنان درست است؟ این فرضیه دنبال می‌شود که سفرنامه‌نویسان، اولاً با اهداف و اغراض سوء این گزارش‌ها را بیان کرده‌اند. ثانیاً با مرور تاریخ در ادوار گذشته در ایران و سایر جهان بالخصوص اروپا، روشن می‌شود که چندهمسری در قبل از اسلام هم در میان ملت‌های زیادی رواج داشته است و این اسلام است که این پدیده را به‌واسطه قوانینی مثل ایجاد عدالت در میان همسران سامان‌دهی کرده است تا از تضییع کرامت و حقوق زنان جلوگیری کند. هدف نویسنده در این پژوهش روشن کردن اغراض سفرنامه نویسان درتحریف فرهنگ ایرانی و اسلامی به واسطه مبانی اسلامی به ویژه آیات قرآن کریم است. روش نگارش این نوشتار؛ توصیفی، بر اساس گزارش‌های سفرنامه‌نویسان دوران قاجار و سپس از روش تحلیلی، بر اساس مبانی اسلامی در پاسخ به سوءبرداشت‌های است.
