معنای رافضه در روایت‌های اسلامی سه سدۀ نخست
الموضوعات :
حیدر دباغی
1
(دانشجوی دکتری تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.)
الکلمات المفتاحية: زیدیه, اهل سنت, امامیه, رفض, رافضه, روافض, غالیان,
ملخص المقالة :
واژۀ رافضه در نوشته‌های مسلمانان در گذر تاریخ به فراوانی دیده می‌شود. عنوان رافضه دربارۀ شیعیان بسیار بکار رفته است. این اصطلاح همچون لقبی برای بدنامی شیعه در جامعه بکار رفته است. کاربرد این اصطلاح با گذر زمان گسترش یافته است و رفته رفته شناسۀ ویژۀ امامیه درآمد. در این مقاله تلاش شده با بهره‌گیری از شیوۀ توصیفی - تحلیلی و روش‌های رایج رجالی، حدیثی و تاریخی به واکاوی معنای عنوان رافضه در احادیث پرداخته شود. موضوع اصلی این نوشتار شناسایی معنای عنوان رافضه در روایت‌های منابع روایی سه سدۀ نخست بوده و اثبات این فرضیه که رافضه عنوان جریان فکری بوده که از غالیان و شیعیان تندرو شکل گرفته است. عنوانی که ابتکار مروانیان بوده و برای واپس‌زنی شیعیان بکار می‌رفت. این پیشامد با نقل روایت‌هایی از پیامبر خدا (ص) آغاز شد و شیعیان در واکنش به آن با بازخوانی معنای رفض احادیثی را از امامان (ع) نقل کردند.
_||_
