توارث صفات مورفولوژیک در برنج (Oryza sativa L.)
محورهای موضوعی : ژنتیک
حسین صبوری
1
(دانشگاه گنبد کاووس)
عباس بیابانی
2
(دانشگاه گنبد کاووس)
علی نخزری مقدم
3
(دانشگاه گنبد کاووس)
مهدی ملاشاهی
4
(دانشگاه گنبد کاووس)
مهناز کاتوزی
5
(دانشگاه علوم کشاورزی گرگان)
سکینه عرب کوهسار
6
(دانشگاه تهران)
سمیه سنچولی
7
(دانشگاه گنبد کاووس)
کلید واژه: برنج, هتروزیس, توارث, ترکیب‌پذیری,
چکیده مقاله :
به منظور مطالعه نحوه توارث تعدادی صفات مورفولوژیکی و زراعی در برنج، شش والد به ترتیب شاه‌پسند، اهلمی‌طارم، غریب، ندا، IR28 و سپیدرود به صورت یک طرح دای‌آلل کامل با هم تلاقی داده شدند. سپس نسل‌های P1، P2، F1 و F1 معکوس در قالب بلوک‌های کامل تصادفی در 3 تکرار در مزرعه تحقیقاتی شهرستان گنبد کاووس کشت گردید. صفات طول و عرض برگ پرچم، ارتفاع گیاه، تعداد خوشه، تعداد دانه‌های پر، طول خروج خوشه از غلاف، طول خوشه و وزن دانه تعیین گردید. نتایج نشان داد که والدین و تلاقی‌ها از نظر کلیه صفات مورد بررسی دارای تفاوت معنی‌دار بودند. به‌جز چند مورد کلیه پارامترهای ژنتیکی در سطح احتمال یک درصد برای تمامی صفات معنی‌دار بودند. منابع تغییر b1 و c برای تعداد دانه و b، b1، b2، b3 و d برای طول برگ، b1 و b3 برای ارتفاع بوته، c و d برای تعداد خوشه معنی‌دار نشدند. هتروزیس متوسط (b1) برای صفات تعداد دانه، طول برگ و ارتفاع بوته معنی‌دار نشد. برای اکثر صفات مورد بررسی رقم اهلمی‌طارم بهترین والد ترکیب‌شونده بود. در اکثر موارد تلاقی‌‌های دارای قابلیت ترکیب‌پذیری خصوصی مثبت و معنی‌داری بودند که یک یا هر دو والد آن تلاقی از نظر صفت مورد نظر واجد ترکیب‌پذیری عمومی بالایی بودند. هرچند موارد استثنائی هم وجود داشت.
In order to study the inheritance of some agronomic traits in rice, six parents named as Shahsavand, Ahlemi Tarom, Gharib, Neda, IR28 and Sepidrood were crossed to each other in a complete diallel design, respectively. Then, generations P1, P2, F1, and F1 were planted in Randomized Complete Block Design with three replications at the research farm in Gonbad-e-Kavous. Characteristics of flag leaf length and width, plant height, panicle number, the number of filled grain, Length of panicle exertion, panicle length and grain weight were determined. The results showed that the parents had a significant difference in all of the studied traits. The crossings evaluated showed a significant difference for all traits. Except for a few cases, all genetic parameters were significant at 1% probability level for all traits. Changes in b1 and c for grain number and b, b1, b2, b3 and d for leaf length, b1 and b3 for plant height, c and d were not significant for the number of panicles. Average heterozygosity (b1) for grain number, leaf length, and plant height was not significant. For most of the studied traits, Ahlemi Tarom was the best parent. In most of the cases, there was a positive and significant positive specific combining ability that one or both parents of the cross of the desired trait had high general combinig ability.
_||_