ساخت مقیاس برای شناسایی عوامل موثر بر رفاه ذهنی در کلانشهر تبریز

محورهای موضوعی : جغرافیا و برنامه ریزی شهری و منطقه ای

میرکریم موسوی ¹ (دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد مرند، دانشگاه آزاد اسلامی، مرند، ایران)
علیرضا سلطانی ² (استاد شهرسازی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران)
بشیر بیگ بابایی ³ (استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، واحد ملکان، دانشگاه آزاد اسلامی، ملکان، ایران)

تاریخ دریافت : 1399/09/20 تاریخ پذیرش : 1399/12/21 تاریخ انتشار : 1400/03/01

کلید واژه: تحلیل عاملی, کلانشهر تبریز, رفاه ذهنی, شاخص های رفاهی, اندازه گیری رفاه,

چکیده مقاله :

در دهه های اخیر با ظهور آثار منفی رشد اقتصادی و پیدایش نظریه توسعه پایدار و نیز مطرح شدن مفاهیم غیر مادی برای سنجش رفاه اجتماعی، بررسی انواع شاخص های تبیین کننده این مفاهیم در دستورکار مدیران و سیا ستگذاران شهری قرار گرفته است. دستیابی به شناختی نسبتا جامع از رفاه ذهنی و ساخت ابزارسنجش و ابعاد مختلف اثرگذار برآن در کلانشهر تبریز هدف اصلی این پژوهش است. روش پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و ازنظر روش، توصیفی - تحلیلی است. برای شناسایی عوامل موثر بر رفاه ذهنی شهروندان که درانگیزش آنها در توسعه امور شهری موثر است، نسبت به ساخت ابزارسنجش اقدام گردید. این ابزار شامل پرسشنامه ای با 110 گویه بود، مقدارآزمون KMO محاسبه شده 7/ و نتیجه آزمون بارتلت کوچکتر از01/ (000/0) بود و ضریب آلفای کرونباخ 941. ( Cronbach's Alpha=.941) است که نشان می دهد ابزار طراحی شده براساس اعتبار سازه ای(مبتنی برآزمون آماری پیشرفته تحلیل عاملی) و ضریب آلفای کرونباخ، برای سنجش رفاه ذهنی، دارای اعتبار- روایی و اعتماد – پایایی کافی می باشد. نتایج نشان می دهد تعداد 11 عامل بر رفاه اجتماعی شهروندان تبریز تاثیر گذار بوده است .در این تحقیق هردو بعد رفاه یعنی عینی و ذهنی مورد سنجش قرار گرفته ولیکن بعد ذهنی به عنوان حلقه مفقوده رفاه، بیشتر مورد توجه قرار گرفته است. با توجه به نتایج تحقیق، عوامل تاثیر گذار بر رفاه ذهنی شهروندان تبریز: اعتماد اجتماعی، آنومی، مشارکت اجتماعی و... می باشد که لازمست در برنامه ریزی های مدیریت شهری تبریز مورد توجه مسئولان قرار گیرد.