تأثیر نشانگان و نمادهایِ فرهنگیِ فضاهای شهری بر تقویت هویت ملی
محورهای موضوعی : جغرافیا و برنامه ریزی شهری و منطقه ای
محمدرضا سلیمی سبحان
1
()
جهانگیر حیدری
2
()
منیر یاری
3
()
کلید واژه: هویت فرهنگی, هویت ملی, نماد, جغرافیای فرهنگی, تهاجم فرهنگی,
چکیده مقاله :
هویت ملی به معنای احساس تعلق و وفاداری بهعناصر و نمادهای مشترک در یک ملت و در میان مرز‌های تعریف شده سیاسیاست و از آنجا که فضاهای شهری استقرارگاه جمعیت کثیری از شهروندان یک کشور است و مهم ترین عامل در شکل دهی و شگل گیری شهر به عنوان بستر پیدایش حیات جمعی می باشند، نقش عمده ای در تولید و بازآفرینی مبانی استحکام بخش هویت ملی و فرهنگی شهروندان ایفا می نمایند. هویت ملی را می توان از طریق نمادپردازی در این فضا بازنمایی و بازتولید نمود، از این طریق ارتباط روانی و عاطفیِ خاصی میان مردم و فضای شهری که زندگی روزمره ی خود را در آن می گذرانند، شکل می گیرد. در صورتی که احساسی عاطفی نسبت به نمادها که عناصر و اجزاء هویت فرهنگی و ملی جوامع انسانی را نمایش می دهند به وجود آید، هویت ملی تقویت و بازتولید می شود. به همین دلیل رهبران سیاسی، بی توجه به منبع قدرت و مشروعیت خود برآنند تا با ایجاد، گسترش و بهره برداری از آنچه گاتمن نمادنگاری ملی می خواند کشور خود را به وحدت و یکپارچگی برسانند. منظور از نمادنگاری ملی، توجه به کلیه نمادها، مراجع و آرمانهایی است که میان مردم مشترک است و به آنها همبستگی روحی و در نهایت وحدت می بخشد. در صورتی این مهم مورد غفلت قرار گیرد با ایجاد کوچکترین خلاء در بافت و ساختار فرهنگی جامعه، زمینه برای تهاجمات و تعرضات فرهنگی بیگانگان مستعد می گردد. لذا این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی به دنبال پاسخگویی به این سؤال است که چگونه با به کارگیری اصول و فنونِ هنر نمادپردازیِ فرهنگی در عرصه ی فضای شهری قادر به تقویت مبانی و بن مایه هایِ هویت ملی می باشیم؟ به نظر می رسد با توجه به اینکه نمادها از دیر باز شناسنامه های شهرها و فرهنگ ها بوده و تداعی کننده ی خاطرات مشترک، هویت های فرهنگی و اساطیر بوده اند، رشد و توسعه ی آنها در فضای شهری، موجبات تقویت مبانی و ریشه های هویت ملی را فراهم می سازند.