محله محوری، رهیافتی نوین در ایجاد مدیریت شهری پایدار (نمونه موردی: محله قیطریه تهران)

محورهای موضوعی : جغرافیا و برنامه ریزی شهری و منطقه ای

مصطفی خزایی ¹ ()
محمد تقی رضویان ² ()

تاریخ دریافت : 1395/01/02 تاریخ پذیرش : 1395/09/20 تاریخ انتشار : 1395/11/01

کلید واژه: توسعه پایدار, مدیریت شهری, محله‌محوری, اجتماع‌محوری, محله قیطریه,

چکیده مقاله :

در طی چند دهه اخیر تأکید برنامه ریزی و مدیریت شهرها، بیش از هر زمان دیگری به سطوح پایین‌تر و ابعاد ملموس زندگی شهری متوجه شده است. که به‌نوعی سیاست‌گذاری، برنامه ریزی و مدیریت شهری را از خُردترین واحد، یعنی محله در شهر هدف قرار داده است. به‌عبارت‌دیگر، محله های شهری به‌مثابه کوچک‌ترین واحد سازمان فضایی شهر، در پایداری شهری نقش اساسی ایفا می کنند. رویکرد محله محوری با مبنا قرار دادن محله ها درمدیریت شهر، آن‌ها را همچون منابعی پویا در راه ایجاد توسعه، انسجام اجتماعی و هویت بخشی به کار می گیرد. مقاله حاضر از نوع توصیفی – تحلیلی و بر اساس مدل ترکیبی تحلیل استراتژیک SWOT و مدل برنامه ریزی استراتژیکQSPM است. این پژوهش به بررسی محله محوری در ایجاد مدیریت شهری پایدار پرداخته( چراکه محله موردمطالعه ظرفیت‌های کارآمد خود را متناسب با برنامه ریزی با تاکید بر محله مبنایی داشته و در گذر زمان این ظرفیت‌ها را کم‌کم از دست داده و دچار مشکلاتی شده است ) و محله قیطریه را به‌عنوان یک نمونه از این محله ها موردمطالعه قرار داده و با انجام مطالعات میدانی و بررسی مدارک، بر اساس امکانات و فرصت ها، محدودیت ها و تهدیدات، راهبردهایی به‌منظور برنامه ریزی برای مدیریت این محله ارائه داده است. نتایج تحقیق نشان دهندة آن است که؛ استراتژی های انتخاب‌شده QSPMاز میان پنج استراتژی برگزیده، استراتژی گسترش گردشگری و انتقال درآمد آن به ساکنین محله برای افزایش سطح خدمات ، با نمره جذابیت 04/13 نسبت به دیگر استراتژی ها از اولویت بالایی برخوردار است.