زبانِ ادبی و بلاغی رنگ در ارتباطاتِ غیرِ کلامی، در شاهنامه فردوسی
محورهای موضوعی : ادبیات فارسی
کلید واژه: شاهنامه, فردوسی, زبان, رنگ, بلاغت, ارتباطات غیرِ‌کلامی,
چکیده مقاله :
در ادبیات پارسی، زبانِ دوم و البته، زبانِ‌گیرا و نافذِ شعرا و نویسندگان، زبانِ رنگ‌هاست. زبانِ رنگ‌ها، زبانِ بیانِ احساساتِ درونی است. شعرا و نویسندگان از دیرباز تاکنون، در ارتباطاتِ غیرِ کلامی، برای تأثیرِ زیاد اندیشه‌ها و احساسات خود بر مخاطب، چاشنی رنگ بر آن می‌افزودند و با زبانِ رنگ، با آنان سخن می‌گفتند. در شادی‌ها، غم‌ها، آرمان‌های دست‌نیافتنی، ناامیدی‌ها و... طیفی از رنگ‌ها را انتخاب می‌کردند. یکی از شعرایی که دیوان اشعارش، مملوّ از زبانِ رنگ‌هاست، فردوسی است. نقشِ رنگ و اشیاء و اجسام رنگین، در حماسه فردوسی از نقش‌های غیرِ قابلِ انکار است. دست آوردهای این پژوهش نشان می‌دهد که رنگ‌ها در شاهنامه، زبانِ دوم و گویای فردوسی است. فردوسی، از رنگ‌ها و زبانِ رنگ‌ها در القاء اندیشه‌های خود، در عالمِ ارتباطات غیرِ کلامی، نهایتِ بهره را می‌برد. او با رنگ و عبارات، ترکیبات و کنایاتِ ادبی برساخته از رنگ، حالاتِ روحی افراد را به تصویر می‌کشد و فضای زیبا و رنگارنگ جنگ و نبرد را بیان می‌کند. فردوسی با این زبان، احساس و عواطفِ درونی خود را در یک برون‌فکنی روان شناسانه می‌نمایانند. بسیاری از ترکیبات و عبارات و کنایاتِ شاهنامه با بهره‌گیری از رنگ، شکل گرفته‌اند و زبانِ رنگ، یکی از زبان‌های فردوسی در ارتباطات غیرِ کلامی به حساب می‌آید.
In Persian literature, the second and of course, the pervasive and dominant language of poets and writers is the language of colors. The language of colors is the language of expression of the internal emotions. From a long time ago, the poets and writers added the primer of colors to their non-verbal communication for showing more effect of their thoughts and emotions on the addressees, and they speak with them by using the language of colors. When they were happy, they use colors, and when they were sad,. They chose the color of blue for their unattainable goals, and light colors impressed their works for the expression of purity and sincerity. They selected the color in their frustration and despair. One of the poets whose poems are full of the language of colors is Ferdoosi. Ferdoosi applies the colors and the language of colors for induction of his thoughts in the universe of non-verbal communication as much as possible. By using colors and literary phrases, syntaxes, and metaphors made from colors, he illustrates the mental states of people, and he expresses the beautiful and colorful area of war and battle. By using this language, Ferdoosi shows up his internal feeling and emotions in a psychological extroversion. In this paper, with reflection on Ferdoosi's Shahnameh, we find out that most of the syntaxes, phrases, and metaphors in Shahnameh are shaped by applying the colors, and the language of color is one of Ferdoosi's languages in non-verbal communication.
1ـ ثروت، منصور. فرهنگ کنایات. چاپ دوم، تهران: سخن، 1375.
2ـ حسن لی و احمدیان؛ کاووس، لیلا، «کارکردِ رنگ در شاهنامه فردوسی»، مجله ادب پژوهشی، دورة 1، ش2، تابستان، 1386.
3ـ دهخدا، علی اکبر. لغت‌نامه. چاپ دوازدهم، تهران: دانشگاه تهران، 1377.
4ـ دهقانیان و مریدی؛ جواد و زینب، «بررسی مفهوم مرگ و زندگی در رمان سووشون بر پایه نشانه‌شناسی رنگ سیاه»، مجله ادبیات پارسی معاصر، س2، ش1، بهار و تابستان، 1391.
5ـ رستگار فسایی، منصور. تصویرآفرینی در شاهنامة فردوسی. چاپ اول، شیراز: نشر دانشگاه شیراز، 1369.
6ـ شیخ صراف، صدف، «ماهیّت نمادین رنگ در مضامین اساطیری شاهنامة فردوسی»، پایان نامة کارشناسی ارشد، تهران: گروه هنر و معماری دانشگاه علم و فرهنگ، 1393.
7ـ فردوسی، ابوالقاسم. شاهنامة فردوسی(بر پایه چاپ مسکو). دوجلدی، چاپ دوم، تهران: انتشارات هرمس، 1965م.
8ـ معین، محمد. فرهنگ فارسی. چاپ نهم، تهران: امیرکبیر، 1375.
9ـ مقدسی، نرجس، «بررسی مفاهیم نمادین رنگ در پوشاک و منسوجات شاهنامة فردوسی (مطالعه موردی رنگ‌های سیاه، سپید، سرخ و زرد)»، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، تهران: گروه هنر و معماری دانشگاه علم و فرهنگ، 1395.
10ـ مهدوی، زهرا، «بررسی عنصرِ رنگ در اشعار حماسی و شعر مقاومت»، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، تهران: گروه ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شاهد، 1392.
11ـ میرزانیا، منصور. فرهنگ‌نامة کنایه. چاپ اول، تهران: امیرکبیر، 1378.
_||_