نگاهی به آرایه‌های بدیعی معنوی در غزلیات تقی دانش
محورهای موضوعی : ادبیات فارسی
کلید واژه: Lyrics, غزلیات, کتب بدیعی فارسی و عربی, آرایه‌های بدیعی معنوی, صنعت‌پردازی, تصویر‌آفرینی, Taghi Danesh, Persian and Arabic Rhetorical Books, Novel Rhetoric, Literary Composer, Imagrey Taghi Danesh, Imagrey ,
چکیده مقاله :
محمد‌تقی ضیاء لشگر، متخلص به دانش، یکی از شعرای توانمندِ صنعت‌پرداز و تصویر‌آفرین و بدیع‌سرای اواخر دورۀ قاجاریه و دورۀ پهلوی اول است. دیوان وی شامل: قصاید، هزار غزل و مقطعات است که با تأسی از کتب بدیعی فارسی و عربی، در غزلیات خویش، در آفرینش آرایه‌های بدیعی لفظی و معنوی کوشیده که غزلیات وی از این حیث از زیبایی و برجستگی خاصی در میان شعرای صنعت‌پرداز و بدیع‌سرا برخوردار شده است. آرایه‌های بدیعی به کار رفته در دیوان، به حدی است که خواننده احساس می‌کند که هدف نهایی شاعر از سرودن غزل، هم‌چون شعرای دیگر، تنها پرداختن به شیوه تصویر‌آفرینی و بدیع‌سرایی بوده است. با تأمل در غزلیات دانش، می‌توان دریافت که باریک‌اندیشی، تصویر‌آفرینی و جلوه‌های زیبایی‌شناختی دانش بدیع، به ویژه بدیع معنوی، به تبعیت از شعرای پیشین و به خصوص مطالعۀ کتب بدیعی، بسیار قابل تأمل است. با مطالعه غزلیات شاعر احساس می‌شود که وی در نقش یک محقق برجسته علوم بدیعی و بلاغی، هنگام سرودن غزلیات خویش به اکثر کتب بدیعی فارسی و عربی نظر داشته و سعی کرده است که متناسب با آرایه‌های بدیعی معنوی به کار رفته در آن آثار، اشعاری از خود خلق کند. این نوشتار به بحث در زمینه آرایه‌های بدیعی معنوی در غزلیات دانش پرداخته و به جهت دوری از اطالۀ بحث از ذکر آرایه‌های لفظی و دیگر آرایه‌های معنوی پرکاربرد خودداری کرده است.
Mohammad Taghi Ziyah Leshker, known Danesh, is one of mighty creators of Imagery, rhetoric and novel composer of later Qajar and early Pahlavi period. His anthology includes odes, lyrics and sections which are influenced by innovative Persian and Arabic rhetorical books. In this respect, his exquisite spiritual lyrics possess especial prominence and certain beauty and distinguishes him from all other innovative poets. The used spiritual literal imagery and novel rhetoric puts specific influence on the reader as though the ultimate aim of the unmatched and super lyrics is to flaunt imagery, rhetoric and novel composing. Reflection on Danesh lyrics, one could understand the noteworthy and impressive traces of prior rhetoric composers and books influence in Taghi Danesh’s tender-mindedness, imagery and aesthetic effects of novel spiritual rhetoric. Reading his lyrics manifests his deep knowledge of Persian and Arabic rhetorical books and discloses his inclination to create proportionate spiritual novel rhetoric. This study tries to address and argue novel rhetoric in Taghi Danesh lyrics and avoids verbal terms to be far from speech prolongation
_||_