نگاهی تازه به نثر شاعرانة نفثه المصدور

محورهای موضوعی : ادبیات فارسی

فریده سلامت نیا ¹ (نویسنده)
سعید خیرخواه برزکی ² ()

تاریخ دریافت : 1394/02/02 تاریخ پذیرش : 1394/04/20 تاریخ انتشار : 1393/12/01

کلید واژه: نثر فنی, آرایه‌های ادبی, شهاب‌الدّین خُرَندِزی, نفثه المصدور, نثر شاعرانه, Shahab-el-din khorandazy, Naftha-al-masdour, Literary prose, Poetic Prose, Stylistic device,

چکیده مقاله :

نفثه المصدور کتابی است که شهاب‌الدین محمدخرندزی نَسَوی منشیِ جلال‌الدین خوارزم شاه (28‌ـ‌617 ه‍ ق) در اوج حملة مغول و در روزگار خانه به دوشی خود در سال 632 ه‍ .ق. نوشته است. نثر کتاب با آرایه‌های ادبی درهم پیچیده شده است به طوری که نثر نفثه المصدور با شعر برابری دارد و احاطة نویسنده به آرایش‌های کلامی و نیز در به کارگیری تصویرهای شعری، نثر کتاب را تا حدِّ شورانگیزیِ شعر بالا برده است. در این کتاب نه تنها آرایه‌های بسیاری به کار رفته بلکه عواطف انسانی در حد بالایی دیده می‌شود و هم توصیف‌های شاعرانه و نازک‌خیالی‌های بسیار. به این دلیل می‌توان نثر کتاب را نثر شاعرانه اطلاق کرد. در تعریف این نثر می‌توان گفت، نثری ادبی است که نویسندة آن از مرز معیار نوشتاری خارج شده و در آن ابزار و آرایه‌های شعر و نظم را به کار می‌برد و هر چه این ابزار و آرایه‌ها بیشتر باشد متن از نثر دور و به شعر نزدیک می‌شود. در این مقاله تلاش بر این است که به زیبایی‌های شاعرانه و آرایه‌های به کار رفته در کتاب نفثه المصدور اشاره شود تا دریچه‌ای به زیبایی‌های شعری به کار رفته به روی خواننده گشوده گردد و این اثر ِبا ارزش با نگاهی دیگر مورد بررسی قرار گیرد.

چکیده انگلیسی:

Naftha-al-Masdour is a book written by  shahab-el-din mohammad  khorandazy, during the mongl’s attack. the prose of this book is mixed with the stylistic device, so the prose of Naftha-al-masdour is equal to the poem. the domination of the writer to use the stylistic device and the images poetic more closer the prose of this book to a poem. there is not only the lots of the stylistic device but also there is the feeling of humanity and equal the explication’s poetic .so we can consider this book as a poetic prose. this prose is a literary prose that its writer use the images and pictures poetic and the prose in the same time. if these stylistic devices are used more closer to a poem. in this search, we try to show the stylistic device and the beuty poetic of the Naftha-al-masdour, to help the ewaders to find another way to read the book.

منابع و مأخذ:

منابع و مآخذ

1‌ـ ‌بهار، محمّدتقی (ملک‌الشعرا). سبک‌شناسی. تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ پنجم، جلد سوم، 1369.

2‌ـ‌ خرندزی زیدری نسوی، شهاب‌الدین محمد. نفثه المصدور. تصحیح و توضیح امیر حسین یزدگردی، تهران: انتشارات توس، 1381.

3‌ـ ‌خطیبی، حسین. فنّ نثر در ادب فارسی. تهران: انتشارات زوّار، 1366.

4‌ـ‌ داد، سیما. فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: انتشارات مروارید، چاپ سوم، 1385.

5‌ـ ‌راستگو، محمد. هنر سخن‌آرایی (فن بدیع). تهران: انتشارات سمت، 1382.

6‌ـ ‌شمیسا، سیروس. سبک‌شناسی نثر. تهران: نشر میترا، چاپ دوم، 1392.

7‌ـ ‌ــــــ ، ــــــــ . نقدادبی. تهران: نشر میترا، چاپ سوم، 1388.

8‌ـ ‌ــــــ ، ــــــــ . نگاه تازه به بدیع. تهران: انتشارات فردوس، چاپ دوم، 1386.

9‌ـ‌ کزازی، جلال‌الدین. بدیع(زیبایی‌شناسی سخن پارسی). تهران: نشر مرکز، چاپ پنجم، 1385.

10‌ـ ‌معین، محمّد. فرهنگ معین. تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ نهم، 1375.

11‌ـ ‌وحیدیان کامیار،تقی. بدیع از دیدگاه زیبایی‌شناسی. تهران: انتشارات دوستان، 1379.

12‌ـ ‌همایی، جلال‌الدین. فنون بلاغت و صنایع ادبی. تهران: مؤسسه نشر هما، چاپ چهارم، 1376.