بررسی رابطۀ زبان و جنسیت در شش رمان معاصر فارسی قبل و بعد از انقلاب
محورهای موضوعی : ادبیات فارسی
کلید واژه: gender, زبان, جنسیت, language, نوشتار زنانه, Persian novel, رمان فارسی, نوشتار مردانه, feminine text, masculine text,
چکیده مقاله :
یکی از مباحث اصلی در نقد اصالت زن (فمنیسم) و زبان شناسی، تفاوت زبان مرد و زن است که در همه جنبه های زبان، قابل‌مشاهده می‌باشد. درگذشته هیچ‌گاه زن را مخاطب و خواننده نمی‌دانستند، از این رو مردان برای مردان می‌نوشتند و حتی بهترین زبان را از آن مردان می‌دانستند و بهترین گفتار از آن می دانستند که بیانش مردانه باشد. این تسلط مردانه بر زبان و اجزای زبان نیز پیداست؛ اما در داستان‌پردازی معاصر به جنسیت توجه ویژه شده است. پژوهش حاضر به بررسی تفاوت‌های نوشتاری زنان و مردان در رمان‌های معاصر قبل و بعد از انقلاب می‌پردازد. هدف از این تحقیق، بررسی این مسأله است که آیا عامل جنسیت به بروز تفاوت‌های نوشتاری در حوزۀ واژگان و نحو منجر می‌شود یا خیر؟ در این پژوهش سه رمان، سووشون، خانه ادریسی‌ها و چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم از نویسندگان زن و سه رمان شوهر آهو خانم، شازده احتجاب و همسایه‌ها از نویسندگان مرد تحلیل و بررسی می‌شود. رمان‌های بررسی شده با مشخصه‌های زبانی در حوزۀ واژگان بررسی شده‌اند و معیار این بررسی دیدگاه‌های رابین لیکاف (1975) در ارۀ الگوهای زنانه در گفتمان است. بر اساس دیدگاه لیکاف، زنان با مردان به هنگام سخن گفتن یا نوشتن در استفاده از این موارد متفاوت‌اند. استفاده دقیق از رنگ واژه‌ها، فرم‌های مؤدبانه، قیدهای تشدیدکننده، صفات تهی، گفتار غیرمستقیم، پرهیز از رکاکت و دشواژه‌ها و تأکید بر تشدیدکننده‌ها، تحلیل آماری هر یک از مشخصه‌ها نشان داد عملکرد زنان نویسنده فارسی‌زبان در زمینۀ استفاده از موارد فوق با دیدگاه‌های لیکاف سازگاری دارد و آن را تایید می‌کند.
One of the main topics in criticism of feminism and linguistics is the difference between the language of man and woman, which is visible in all aspects of language. In the past, women were never considered to be readers and readers, so men wrote for men, and even knew the best language for those men, and knew best speech to be masculine. This masculine mastery of language and its components is also evident. But in contemporary storytelling, special attention has been paid to gender. The present study investigates the differences between the writings of men and women in contemporary novels before and after the revolution. The purpose of this study is to investigate whether gender contributes to lexical differences in vocabulary and syntax. In this research, I turn off three novels, Sowshoon, the House of Idrissi and the Lights, from female writers, and three novels from Ahmad Khan's husband, the Prince of Inquisition, and neighbors from male writers. The novels examined with linguistic features have been examined in the field of vocabulary. According to Likoff, women are different from men when they speak or write when using them. Careful use of word colors, polite shapes, resonant pronouns, null traits, indirect speech, avoiding racketeering and verbs, and emphasizing resonators, statistical analysis of each of the characteristics showed the performance of the Farsi-speaking women writers in using Likaf's views. And confirms it.
1ـ ارباب، سپیده. «بررسی و طبقه‌بندی دشواژه‌های رایج زبان فارسی در تداول عامه»، نشریه پژوهش‌های زبانشناسی تطبیقی، ش 4، سال 2، صص 107-124، 1391.
2ـ افغانی، محمدعلی. شوهرآهوخانم. چ 20، تهران: نگاه، 1391.
3ـ باطنی، محمدرضا. چهار گفتار درباره زبان. چ 4، تهران: آگاه، 1375.
4ـ پیرزاد، زویا. چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم. تهران: مرکز، 1390.
5ـ جان‌نژاد، محسن، «زبان و جنسیت، تفاوت میان گویشوران مرد و زن ایرانی در تعامل مکالمه‌ای»، رساله دکتری دانشگاه تهران. 1380.
6ـ جان‌نژاد، محسن، «زبان و جنسیت، تفاوت میان گویشوران مرد و زن ایرانی در تعامل مکالمه‌ای، رساله دکتری»، دانشگاه تهران، 1380.
7ـ علی‌زاده، غزاله. خانه ادریسی‌ها. چ 5، تهران: توس، 1387.
8ـ فالک، جولیا اس، «زبانشناسی و زبان»، بررسی مفاهیم بنیادی، ترجمه غلامعلی‌زاده، تهران: آستان قدس، 1372.
9ـ گلشیری، هوشنگ. شازده احتجاب. چ 14، تهران: نیلوفر، 1384.
10ـ مدرسی، یحیی. درآمدی بر جامعه‌شناسی زبان. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی، 1387.
11ـ نرسیسیان، امیلیل. جنسیت. ترجمه بهمن نوروز زاده چگینی، تهران: افکار، 1381.
12ـ نوشین‌فر، ویدا، «زبان و جنسیت»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی بیرجند، ش 152، صص 181-188، 1381.
13- Ghafar samar, R. & Alibakhshi, G. the Gender linked differences in the use of linguistic strategies in Face –to- Face, communication, linguistics journal, 3, 2007, pp 59-71.
14- Khosronejad, A, the role of gender on content analysis of English and Persian short stories. phd diss, tarbiat moallem univ, 2007.
15- Lokoff, R, Language and women's place, NewYork, Harper and Row, 1975.
16- Nemati, A & Bayer, J, Gender differences in the use of linguistic forms in the speech of men and women A comparative study of Persian and English, Glassa 3, 2007. Pp 185-201.
_||_