نگاهی به نمادپردازی در غزل حسین منزوی
محورهای موضوعی : ادبیات فارسی
کلید واژه: innovation, نوآوری, سنت, tradition, نمادپردازی, غزل معاصر, منزوی, ذهنیت و جهان‌بینی, hesein monzavi, modern ghazal, symboles,
چکیده مقاله :
حسین منزوی از سرآمدان غزل‌سرایی در دوره معاصر است. محتوای غالب شعر او عشق است و در غزل او سنت و نوآوری در شکل و محتوا در کنار هم و با هم دیده می‌شود. یکی از عناصر صوری شعر که ترکیب سنت و نوآوری در آن مشهود است، تصاویر شعری می‌باشد و از این میان نماد به عنوان یکی از محوری‌ترین تصاویر شاعرانه در دوره معاصر، مورد توجه منزوی بوده و شاعر در این مورد نوآورهایی داشته و در برخی موارد نیز تحت‌تأثیر سنت بوده است است. بررسی نماد در شعر منزوی موضوعی است که در این مقاله مد نظر است. ارتباط نمادها با ذهنیت شاعرانه و جهان‌بینی منزوی، تأثیرپذیری از سنت در نمادپردازی و نوگرایی‌ها و نوآوری‌ها در این مورد و انعکاس ویژگی‌های عصر شاعر در نمادپردازی مورد بررسی و پژوهش قرار گرفت و روشن شد که منزوی در نمادپردازی تحت‌تأثیر ذهنیت خاص خود است. در برخی از غزلیات او نمادها ریشه در عاطفة شخصی و در برخی موارد متأثر از عاطفه اجتماعی شاعرند. در کنار این در نمادپردازی شاعرانه منزوی سنت و نوآوری در کنار هم دیده می‌شود و نمادهای او ترکیبی از کهنه و نو است که در این مقاله به آن پرداخته شده است.
Hosein monzavi is one of the famous persian sonneteers in contemporary era. Love is the dominant theme of his ghazals. Tradition aspects and innovation in his poems become together. One of the surface structure elements of poem that seen Obviously mixture of tradition and innovation in it, is imagery. Between various poetry images, symbole for monzavi attractive than other images. Each one of tradition and innovation involve in the root of symboles in monzavi ghazals. In this article we debate and discuss about the innovation and tradition in monzavi poetic symboles. Symboles in his peoms have a close connetion with the poet world veiw. The effect of literary traditions in his symboles abvouisly seen and beside this attributes, innovation in imagery that is result of his modern veiw to the contemporary phenomenones seen in his poems. Some symboles of monzavi ghazals have a individual emotion and otheres have a social emotion.
1ـ اخوان ثالث، مهدی. زمستان. تهران: انتشارات زمستان، 1388.
2ـ پرین، لارنس. شعر و عناصر شعری. مترجم غلامرضا سلگی، چاپ دوم، تهران: انتشارات رهنما، 1381.
3ـ پورنامداریان، تقی؛ خسروی شکیب، محمد، «دگر دیسی نمادها در شعر معاصر»، فصلنامه علمی و پژوهشی «پژوهش زبان و ادبیات فارسی»، ش یازدهم، پاییز و زمستان، 1387.
4ـ چدویک، چارلز. سمبولیسم. ترجمه مهدی سحابی، چ اول، تهران: نشر مرکز، تهران، 1375.
5ـ حافظ شیرازی، شمس‌الدین. دیوان غزلیات. به کوشش خلیل خطیب رهبر، تهران: انتشارات صفی علیشاه، چاپ چهارم، 1366.
6ـ خاقانی، افضل‌الدین بدیل. دیوان. تصحیح و مقدمه و تعلیقات به کوشش ضیاء الدین سجادی، چاپ هفتم، تهران: انتشارات زوار، 1382.
7ـ دیچز، دیوید. شیوه‌های نقد ادبی. ترجمه غلامحسین یوسفی و صدقیانی، چاپ دوم، تهران: انتشارات علمی، 1369.
8ـ شاملو، احمد. مجموعه آثار (دفتر یکم شعرها). تهران: انتشارات نگاه، چاپ چهارم، 1382.
9ـ شفیعی‌کدکنی، محمد‌رضا. آیینه‌ای برای صداها. تهران: انتشارات علمی، چ اول، 1376.
10ـ ـــــــــــ ، ــــــــــ. صور‌خیال در شعر پارسی. تهران: انتشارات نیل، 1349.
11ـ ـــــــــــ ، ــــــــــ. هزاره دوم آهوی کوهی. تهران: انتشارات سخن، 1376.
12ـ شمیسا، سیروس. نگاهی به سپهری. سیروس شمیسا، چ هشتم، تهران: صدای معاصر، 1382.
13ـ عماد، حجت. سهراب سپهری و بودا. حجت عماد، تهران: فرهنگستان یادواره، 1377.
14ـ فرخزاد، فروغ. فروغ جاودانه (مجموعه شعرها و نوشته‌ها و گفتگوهای فروغ فرخزاد). به کوشش عبدالرضا جعفری، تهران: نشر تنویر، 1378.
15ـ کرمانی، حسین. «نام من عشق است آیا می‌شناسیدم»، دو ماهنامه علوم سیاسی، شماره 197، صص60-59، 1387.
16ـ منزوی، حسین. مجموعه اشعار. به کوشش حسن فتحی، تهران: آفرینش و نگاه، 1388.
17ـ ــــــ ، ـــــ . حنجرة زخمی تغزل. چاپ چهارم، تهران: آفرینش. 1390.
18ـ ــــــ ، ـــــ . با عشق در حوالی فاجعه. تهران: پاژنک، 1371.
19ـ ــــــ ، ـــــ . با سیاووش از آتش. تهران: پاژنگ، 1374.
20ـ ــــــ ، ـــــ . از کهربا و کافور. تهران: کتاب زمان، 1377.
21ـ ــــــ ، ـــــ . تیغ و ترمه و تغزل. تهران: آفرینش، 1385.
22ـ منوچهری دامغانی، احمد بن قوس. دیوان. به کوشش محمد دبیر سیاقی، زوار، چاپ پنجم.
23ـ میرصادقی، جمال؛ میرصادقی، میمنت. واژ‌ه‌نامة هنر داستان‌نویسی. تهران: کتاب مهناز، 1377.
24ـ یوشیج، نیما. حرف‌های همسایه. به کوشش سیروس طاهباز، تهران، 1385.
25- Edin j.barton and Glenda (1997), a contemporary gide to literary terms,
_||_