بسامد واژۀ «باد» در زیبایی‌شناسی شعر فروغ فرخزاد در ارتباط با مضامین غنایی
محورهای موضوعی : ادبیات فارسی
کلید واژه: عشق, باد, elegy, imagery, فرخزاد, ویران, Mohtasham Kashani, Karbala Disaster,
چکیده مقاله :
فروغ فرخزاد از شاعران برجستۀ ادبیات معاصر است که در مضامین غنایی سرآمد است، بهترین عاشقانه های زنانۀ ادبیات معاصر در شعر او قابل مشاهده است. با مطالعۀ دقیق دیوان او، این نکته قابل تأمل است که شاعر پیوسته از واژۀ باد به صورت تشبیه، استعاره، نماد استفاده نموده و تصویرهای شاعرانه از این واژه ساخته است. اگر در زیبایی شناسی مضامین عاشقانۀ او دقت کنیم، آشکار است که ارتباط منسجم و معناداری بین این تصویرپردازی‌ها با مضمون عشق وجود دارد؛ شاعر از آغاز شاعری تا پایان، حادثۀ عشق در زندگی و شکست آن را در اشعاری بیان کرده است که در آن‌ها باد نماد عشق است که در ابتدا چون نسیم روح او می نوازد اما با شکست در عشق باد ویرانگری می شود که زندگی شاعر را به تباهی می کشاند. در این مقاله سعی شده است با ارائه نمونه های شعری، چگونگی تصویرپردازی، ارتباط معنادار و نمادین واژه باد با مضمون عشق در دیوان او بررسی شود.
Various imageries in every language and period show the principal background of poems. The poet tries any type of poetry by applying descriptive and figurative language according to his intended theme. One of the main poetic themes is elegy composed in mourning of relatives or Imams specially Imam Hussein and his companions. Mohtahsam Kashani is the most famous Shi'ite poet in composing elegy during Safavid's who created a new style in composing religious poems that was imitated by other poets after him. The topic of this paper is the analyzing and describing of the imageries and rhetorical aspects in Mohtasham elegy to explain the reason of its being effective and long lasting. The result of this study indicates considerable amount of imagery technics in Mohtasham elegy so that no verse is found free from them. Amongst them metaphor, simile, trope, kenning and incarnation respectively are applied to highlight the images. It seems that except for theme, the usage of such images as metaphor and similes is the main reason of fame and affectivity in Mohtasham poetry.
منابع و مآخذ
احمدی، بابک.حقیقتوزیبایی. تهران: مرکز، 1391.
ایگلتون، تری. پیشدرآمدیبرنظریهادبی. ترجمه عباس مخبر، تهران: مرکز، 1372.
باقری حسنکیاده، معصومه. اکوان دیو و وای اسطورۀ باد. مجلۀ مطالعات ایرانی، ش 16، 1388، صص133ـ 140.
پورنامداریان، تقی، (1381) سفر درمه، تهران: نگاه، 1381.
پورنامداریان، تقی؛ خسروی شکیب، محمد. دگردیسی نمادها در شعر معاصر. فصلنامۀ پژوهشهای زبان و ادب فارسی، ش11، 1387، صص162ـ147.
جلالی، بهروز. در غروبی ابدی (زندگینامه، مجموعة آثار منثور، مصاحبه و نامههای فروغ فرخزاد). تهران: مروارید، 1376.
جلالی، بهروز. جاودانه زیستن در اوج ماندن (دربارة فروغ فرخزاد). تهران: مروارید، 1372.
حافظ. دیوان. به کوشش خلیل خطیب رهبر، تهران: صفی علیشاه، 1372.
حسینی، مریم. رمزپردازی باد در آثار سنایی. فصلنامۀ علوم انسانی دانشگاه الزهرا، ش 56ـ57، 1385، صص 35ـ50.
سپهری، سهراب. صدای پای آب (هشت کتاب). تهران: طهوری، 1372.
سرکوهی، فرج. عارفی غریب در دیار عاشقان. ص99ـ104، باغ تنهایی (یادنامه سهراب سپهری)، به کوشش حمید سیاه پوش، تهران: نگاه، 1383.
سلدن، رامان؛ ویدسون، پیتر.راهنماینظریۀادبیمعاصر. ترجمۀ عباس مخبر، تهران: طرح نو، 1377.
سیف، عبدالرضا. باد در دیوان حافظ. مجلۀ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، 1379، صص 163ـ175.
شاملو، احمد. مجموعه اشعار. تهران: نگاه، 1384.
شفیعیکدکنی، محمدرضا. زبانشعردرنثرصوفیه. تهران: سخن، 1392.
شفیعیکدکنی، محمدرضا. ادوار شعر فارسی (از مشروطیت تا سقوط سلطنت). تهران: سخن، 1383.
شمیسا، سیروس. نگاهی به فروغ. تهران: مروارید، 1372.
فرخزاد، فروغ. دیوان کامل اشعار. با مقدمۀ شجاعالدین شفا، تهران: مؤسسه مرز فکر، 1383.
مشرف آزاد تهرانی، محمود. پریشادخت شعر (زندگی و شعر فروغ فرخزاد). تهران: ثالث، 1376.
یوشیج، نیما. مجموعۀ کامل اشعار. به کوشش سیروس طاهباز، تهران: نگاه، 1389.
_||_