بررسی تمثیل و روایت در تفسیر منظوم قرآن صفی‌علیشاه
محورهای موضوعی : ادبیات فارسی
کلید واژه: انواع تمثیل, types of allegory, تفسیر منظوم, صفی‌علیشاه, عناصر تمثیل, تمثیل‌های روایی و غیر روایی, Poetry commentary, Safi-ol-Shah, elements of allegory, narrative and non-narrative allegories,
چکیده مقاله :
تمثیل یکی از صور خیال و از انواع تشبیه محسوب می شود که مشبه در آن، معمولا محسوس است و از این طریق می توان مفاهیم انتزاعی را به تصویر کشید. تمثیل در تفسیر منظوم صفی علیشاه نیز جایگاه والایی دارد و از آن برای تفسیر مباحث عرفانی استفاده کرده است. نگارنده در این پژوهش تمثیل های موجود در تفسیر منظوم را از منظر انواع تمثیل (بر حسب کوتاهی و بلندی، روایی و غیر روایی بودن و ابزارها و عناصر به کار رفته در آن ها) مورد بررسی قرار داده و به بررسی عناصر روایی تمثیل های روایی پرداخته است. نتیجه پژوهش نشان می دهد که در این تفسیر، شکل های مختلف تمثیل چون تشبیه تمثیلی، اسلوب معادله، فابل و پارابل به کار گرفته شده است و از این میان، تشبیه تمثیلی بیشترین کاربرد را دارد. از نظر فشردگی و گستردگی نیز تمثیل ها به دو بخش تمثیل های کوتاه و تمثیل های بلند تقسیم می‌شوند. هم چنین مفسر از ابزارهای مختلفی چون عناصر طبییعت، حیوانات، اشیاء و انسان ها در ساخت تمثیل های خود بهره برده است.
The imitation is one of the miracles and is considered to be the likeness of the likeness of which it is usually perceptible, in this way abstract concepts can be depicted. Gnostic in the interpretation of Majlisi Safi al-Shayh also has a great place and uses it to interpret mystical concepts. In this research, the allegory in the interpretation of the visualization from the perspective of various kinds of knowledge (due to short and high, validity and non-validity, and the instrument and its elements in it) has been studied and studied the elements of the validity of narrative allegories. The result of the research shows that in this interpretation, various forms, such as divine, division, division, division, and parable have been used, among which "paraphernalia" is most used. In terms of compactness and extension, the allegory is divided into two parts. The interpreter also has various tools, such as elements of nature, animals, objects and humans in making their wedding.
1ـ ابراهیمی، صادق و رحیمه چولانیان. «مقایسه موضوعی وصف طبیعت در شعر فارسی و عربی». مجله ادبیات تطبیقی، دوره1، شماره1، بهار و تابستان، 1387.
2ـ ابن اثیر. المثل السائر فی اد الکاتب و الشاعر. تحقیق احمد الحوفی و بودی طبانه، بیروت: المکتبه المصریه، 1422ه.
3ـ ابن جوزیه. اعلام اموقعین عن رب العالمین. جلد1، بیروت: دارالجلیل، 1410.
4- انوشه، حسن. دانش‌نامه ادب فارسی. جلد2، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1376.
5ـ پورنامداریان، تقی. در سایه آفتاب. تهران: نشر سخن، 1380.
6ـ تقوی، محمد. حکایت‌های حیوانات در ادب فارسی. تهران: روزنه، 1376.
7ـ داد، سیما. فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: مرواید، 1383.
8ـ شفیعی کدکنی، محمدرضا. شاعر آیینه‌ها. تهران: انتشارات آگاه، 1350.
9ـ صالح مازندرانی، محمدهادی بن محمد. انوارالبلاغه. به کوشش محمد علی غلامی نژاد، تهران: انتشارات دفتر میراث مکتوب، 1376.
10ـ صفی علیشاه، حاج میزا حسن. تفسیر منظوم قرآن. چاپ افست با سرمایه‌گذاری کتابفروشی خیام، 1356.
11ـ طبانه، بدوی. معجم البلاغه العربیه. بیروت: دار ابن حزم، 1418.
12ـ فتوحی، محمد. بلاغت تصویر. تهران: سخن، 1385.
13ـ محمدی، محمدهادی. روش‌شناسی نقد ادبیات کودکان. تهران: سروش، 1378.
14ـ مستور، مصطفی. مبانی داستان کوتاه. تهران: مرکز، 1384.
15ـ میر صادقی، جمال. عناصر داستانی. تهران: سخن، 1385.
16ـ نیکولایوا، ماریا. فراسوی دستور داستان. ترجمه غزال بزرگ‌مهر و مرتضی خسرو نژاد، تهران: کانون فکری و پرورشی کودکان و نوجوانان، 1387.
17ـ واعظ کاشفی سبزواری، میرزا حسین. بدیع الافکار فی صنایع الاشعار. ویراسته جلال الدین کزازی، تهران: نشر مرکز، 1369.
18ـ یونسی، ابراهیم. هنر داستان‌نویسی، تهران: نگاه، 1384.
_||_