نگاهی به طنز شفیعی کدکنی و شگردهای پردازش آن
محورهای موضوعی : ادبیات فارسی
کلید واژه: شعر معاصر, طنز, Satire, تعهد اجتماعی, سمبولیسم اجتماعی , Shafee kadkani, cintemporary poetry, ploy,
چکیده مقاله :
طنز به عنوان یکی از گونه‌های شوخطبعی در بیان احساسات ادبی، ابزاری است که با تکیه بر خلاقیت و با پشتوانه‌ی تفکر و تأمل، واقعیت و حقیقت مسایل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و انسانی را آن‌چنان به تصویر می‌کشد که هیچ ابزار دیگری قادر به انجام آن نیست. شفیعیکدکنی از جمله شاعرانی است که شعرش ظرفیت و ظرافت‌های خاصی را در خود گنجانده است و یکی از این نوع سازوکارهای ادبی او در اشعارش، پرداختن به طنز و طبع‌آزمایی در این زمینه است که به تعهد او در برابر جامعه برمی‌گردد و این متعهد بودن یکی از اصول بنیادین شاعران جریان سمبولیسم اجتماعی است. طنز شفیعی در گذر زمان، جنبه‌ای انسانی با پشتوانه‌ای فلسفی به خود می‌گیرد که ناشی از آگاهی و شناخت او نسبت به جامعه و زمانه است. هدف این نوشتار پرداختن به طنز او و شگردهایش، همچون بهره‌گیری از عناصر ملی، دینی و طبیعی، طنز عارفانه و به کار گیری آرایه‌های ادبی در شعر اوست تا نشان دهیم که طنز او علی‌رغم خفیف بودن، با به کار گیری این روش‌ها بسیار تأثیرگذار بوده و برجستگی خاصی به شعر او بخشیده است.
Satire, as one of the species of humor in expressing literary sentiment, is a tool which, by relying on creativity and with the support of reflection, portrays the reality and truth of social, political and cultural issues, that no literary tools and technique the other can not do it. shafiee kadkani is one of poets whose poetry includes some special humorous elegance in his political, social and cultural fields returning to his commitment to society, which is one of the fundamental principles of the poetry of the flow of social of social symbolism. Satire shafiee kadkani, over time, takes on a humanitarian aspect with a philosophical backing that comes from his knowledge of society and the time. the purpose of this article is to address its humor and actions , such as use of national, religious and natural elements, as well as the use of literary techniques and arrays in his poems, to show that his humor, despite being
1ـ آرینپور، یحیی. از صبا تا نیما. چاپ هشتم، تهران: زوار، 1382.
2ـ بشردوست، مجتبی. در جستجوی نشابور. تهران: نشر ثالث، 1379.
3ـ بهزادی اندوه‌جردی، حسین. طنز و طنز پردازی در ایران. تهران: نشر نوبهار، 1378.
4ـ پزشکزاد، ایرج. طنز فاخر سعدی، تهران: شهاب. 1381.
5ـ حسینپور، علی. جریانهای شعری معاصر فارسی. تهران: امیرکبیر، 1384.
6ـ حکیمی، محمود. لطیفههای سیاسی. چاپ دوم، تهران: نشر خرم، 1372.
7ـ حلبی، علیاصغر. تاریخ طنز و شوخطبعی در ایران و جهان اسلامی. تهران: بهبهانی، 1377.
8ـ داد، سیما. فرهنگ اصطلاحات ادبی. چاپ چهارم، تهران: مروارید، 1387.
9ـ درودیان، ولیالله. این کیمیای هستی. چاپ سوم، تهران: نشر آیدین، 1387.
10ـ رحیمی، رضا. بدون مقدمه: در نقد و تفسیر ادبیات معاصر. تهران: موسسه فرهنگی ماهور، 1370.
11ـ زرقانی، مهدی. چشمانداز شعر معاصر ایران. تهران: نشر ثالث، 1383.
12ـ سلاجقه، پروین. امیرزادة کاشیها. چاپ دوم، تهران: مروارید، 1387.
11 ـ شفیعیکدکنی، محمد رضا. آیینهای برای صداها. تهران: سخن، 1376.
14ـ ـــــــــــــ ، ــــــــــ . هزاره دوم آهوی کوهی. چاپ دوم، تهران: سخن، 1378.
15ـ صدر، رویا. بیست سال با طنز. تهران: نشر هرمس، 1381.
16ـ کیانوش، محمود. بررسی شعر و نثر فارسی معاصر. چاپ چهارم، تهران: رُز، 1355.
17ـ معین، محمد. فرهنگ فارسی. چاپ پانزدهم، تهران: امیرکبیر، 1379.
18ـ میرصادقی، میمنت.، واژهنامه هنر شاعری. چاپ سوم، تهران: کتاب مهناز، 1385.
_||_