بررسی و تحلیل تصویر‌پردازی از عقل در اشعار سنایی

محورهای موضوعی : ادبیات فارسی

مرتضی رزاق پور ¹ (نویسنده)
رضا صادقی شهپر ² (نویسنده)
اکرم مصفا ³ (نویسنده)

تاریخ دریافت : 1393/09/22 تاریخ پذیرش : 1395/12/02 تاریخ انتشار : 1393/12/01

کلید واژه: عقل, Illustration, تصویرسازی, Intellect, شعر سنایی, poems Anonymous,

چکیده مقاله :

امتزاج و آمیختگی اصطلاحات عرفانی و فلسفی و تبیین آن با زبان شاعرانه و هنرمندانه، زوایا و دیدگاه‌‌های مختلفی را جهت بررسی و ارزیابی این گونه آثار فراهم می‌آورد. کاربرد مفاهیم انتزاعی و دشوار حکمی و فلسفی در آثار منظوم عرفانی به طرق و شیوه‌‌های مختلفی در قالب حکایت‌‌های تمثیلی، داستان‌‌های تعلیمی و موعظه‌‌های اخلاقی مرسوم بوده است، از آن‌جا که سنایی هم شاعر است هم صوفی و هم حکیم بنا بر این آثارش را می‌توان از سه دیدگاه عرفانی، فلسفی و ادبی بررسی کرد. آثار سنایی چون حدیقه، دیوان اشعار و مثنوی‌‌های او از جمله آثار عرفانی است که شاعر به فراخور موضوع از مضامین و اصطلاحات حکمی و فلسفی در آن بهره گرفته است؛ او هم چنین جهت مؤثّر‌کردن کلام خود از عناصر تصویر‌پردازی به وفور سود جسته است. در این گفتار نحوة تصویر‌سازی و شیوة کاربرد عناصر خیال هم‌چون تشبیه، استعاره، کنایه، تلمیح، پارادکس، تجسم، تمثیل و… در خصوص واژة عقل ارزیابی شده است.

چکیده انگلیسی:

Mixing and blending it with the mystical and philosophical explanations of poetic language and artistic, different angles and perspectives to evaluate this kind of provides. The use of abstract concepts and difficult legal and philosophical works of mystical poetry in various ways and methods of allegorical tales, stories and sermons on moral education has been used. As the Sufi poet Sanai time and time wise, so his work can be examined from a mystical, philosophical and literary review. Anonymous works because Hdyqh, including works of mystical poetry of Rumi, he is a poet according to the subject of legal and philosophical concepts and terminology that is used. He was also instrumental in influencing the abundance of imagery of benefit. This article on how to use imagery and style fantasy elements such as simile, metaphor, allegory, allusion may, paradoxes, visualization, analogy, and the third term is evaluated.

منابع و مأخذ:

منابع و مآخذ

1ـ امیر المؤمنین. نهج‌البلاغه. ترجمه محمد دشتی، تهران: دیوان، چاپ اوّل، 1388.

2ـ خاقانی شروانی، افضل‌الدین بدیل بن‌علی. دیوان خاقانی. به کوشش ضیاء‌الدین سجادی. تهران: زوّار، چاپ ششم، 1378.

3ـ رودکی، ابو عبدالله. برگزیده اشعار. به کوشش خلیل خطیب‌رهبر. تهران: انتشارات صفی علیشاه، 1369.

4ـ ریاحی، پری. عقل از دیدگاه مولانا. تهران: انتشارات مؤسسة پژوهشی حکمت و فلسفة ایران، چاپ اوّل، 1384.

5ـ زرقانی، سیّد مهدی. بوطیقای کلاسیک. تهران: سخن، چاپ اوّل، 1391.

6ـ سنایی غزنوی، ابوالمجد مجدود بن آدم. دیوان اشعار. به اهتمام مدرّس رضوی. تهران: سنایی، چاپ هفتم، 1388.

7ـ ـــــــــــــ . مثنوی‌های حکیم سنایی. تصحیح مدرّس رضوی. چاپ دوم، 1360.

8ــــــــــــــ . حدیقه الحقیقه. تصحیح مدرّس رضوی. انتشارات: دانشگاه تهران، 1368.

9ـ شفیعی‌کدکنی، محمدرضا. صور خیال در شعر فارسی. تهران: نشر آگاه، چاپ سیزدهم، 1388.

10ـ ـــــــــــــــــــــــ.. شاعر آیینه‌ها. تهران: نشر آگاه، 1389.

11ـ ـــــــــــــــــــــــ.. تازیانه‌های سلوک. تهران: آگاه، چاپ نهم، 1372.

12ـ شمیسا، سیروس. سبک‌شناسی شعر، تهران: فردوس، چاپ چهارم، 1378.

13ـ شیخ، سعید. فرهنگ اصطلاحات فلسفة اسلامی. ترجمه سعید رحیمیان. تهران: ‌مرکز، چاپ اوّل، 1390.

14ـ عین‌القضات همدانی، عبدالله بن محمد. نامه‌های عین‌القضات همدانی. به اهتمام علینقی منزوی و عفیف عسیران. تهران: اساطیر، چاپ دوم، 1387.

15ـ فتوحی، محمود. بلاغت تصویر. تهران: سخن، چاپ دوم، 1389.

16ـ قنایی، ابو بشر متی بن یونس. بوطیقای کلاسیک. ترجمه سیّد مهدی زرقانی. تهران: سخن، چاپ اوّل، 1391.

17ـ کمال‌الدّین اسماعیل. دیوان اشعار. به اهتمام بحر العلومی. تهران: دهخدا، 1348.

18ـ محمد خانی، علی اصغر. شوریده‌ای در غزنه. تهران: سخن، چاپ اوّل، 1385.

19ـ نجم رازی، عبدالله بن محمد. مرصاد العباد. به اهتمام محمّد امین ریاحی. تهران: علمی و فرهنگی، چاپ چهارم، 1371.