پرسش بلاغی و اغراض ثانوی آن در اشعار قصّاب کاشانی

محورهای موضوعی : ادبیات فارسی

الهام غلام‌کلیسانی ¹ , مهرداد چترایی ² , مرتضی رشیدی ³

1 - 1. دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

تاریخ دریافت : 1401/11/01 تاریخ پذیرش : 1401/11/30 تاریخ انتشار : 1401/12/23

کلید واژه: پرسش بلاغی, غزلیّات, بلاغت, قصّاب کاشانی, معانی ثانوی,

چکیده مقاله :

یکی از ابزارهای تأثیرگذار بر مخاطب، استفاده از توانش‌های کلام در انتقال معانی ثانوی به فراخور سخن و حال مخاطب است و این موضوع در معانی ثانوی استفهام به‌خوبی مشاهده می‌شود. شاعر به‌ضرورت و لزوم موضوع، اِخبار، امر و نهی را در ساخت و صورت پرسش مطرح می‌کند، زیرا بر آن است که اثر جملات خبر یا امر و نهی به شکل استفهام، بر شنونده به‌مراتب تأثیرش از قالب خبر یا امر و نهی بیشتر است؛ شاعر برای اینکه خواننده یا شنونده را سریع‌تر و بهتر به تکاپوی ذهنی وادارد یا مانع از آن شود و یا احساسات او را برانگیزد، منظور خود را در فرم و ساخت پرسش بیان می‌کند. پرسش‌های ادبی یا استفهام بلاغی در جمله، غالباً پاسخ ندارند و برای رسیدن به کارکردهای بلاغی گوناگون به کار می‌روند. نویسنده در این پژوهش، درصدد آن است تا به شیوۀ توصیفی – تحلیلی و ابزار کتابخانه‌ای ضمن معرّفی مختصری از شاعر به بررسی پرسش بلاغی در اشعار قصّاب کاشانی بپردازد و به این پرسش پاسخ دهد که بیشترین معانی ضمنی استفهام به کار رفته در شعر قصّاب کاشانی کدام است؟ نتایج پژوهش حاکی از آن است که بیشترین پرسش‌های شعر قصّاب کاشانی، متضمّن معنای ضمنی عجز و بیان ناامیدی است و قصّاب در شعر خود از تمام شگردها و قابلیّت‌های زبانی در ساختار علم معانی به‌خوبی استفاده کرده و سخن خود را به‌گونه‌ای به این فن آراسته است. استفادۀ بهینه از علم معانی، باعث ماندگاری و تأثیرگذاری کلام و دل‌انگیزی سخن وی شده است.

چکیده انگلیسی:

One of the tools influencing the audience is using the power of words to convey secondary meanings, and this issue is well seen in the secondary meanings of interrogatives. Due to the necessity and necessity of the topic, the poet raises news, orders and prohibitions in the form of questions, because the effect of the sentences of news or orders and prohibitions in the form of interrogatives is much greater on the listener than in the form of news or orders and prohibitions. Is; The poet expresses his meaning in the form and construction of questions in order to make the reader or listener to think faster and better, or to prevent him or to arouse his emotions. Literary questions in sentences often have no answer and are used to achieve various rhetorical functions. In this research, the author is trying to investigate the rhetorical question in Kassab Kashani's poems with descriptive-analytical method and library tools and to answer the question that what are the most implied meanings of questioning used in Kassab Kashani's poetry? The results of the research indicate that most of the questions in Kassab Kashani's poetry include the implicit meaning of helplessness and expressing despair, and Kassab has used all the linguistic tricks and abilities in the structure of semantics in his poem and embellished his speech in a way. Is. The optimal use of the science of meanings has made his words lasting and influential and heartwarming.