بررسی موسیقی (بیرونی وکناری) شعر مجیرالدین بیلقانی

محورهای موضوعی : ادبیات فارسی

رشید اسدی ولیلو ¹ (گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی، دانشگاه تبریز، ایران)
مهدیه آرمال ² (گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی، تبریز،ایران)

تاریخ دریافت : 1400/11/13 تاریخ پذیرش : 1400/12/23 تاریخ انتشار : 1400/12/27

کلید واژه: مکتب, موسیقی شعر, مجیر الدین بیلقانی,

چکیده مقاله :

از جنبه‌های هنری کلام، نظام‌مندی موسیقیایی آن است. شاعران مکتب ارّان به ظرفیت موسیقیایی زبان واقف بودند و از آن به بهترین نحو در غناء آثار ادبی خویش بهره می‌بردند.مجیرالدین بیلقانی نیز که از شاعران این مکتب بود بر جنبه‌های موسیقی کلام واقف و هنرمندانه از این امر در پرباری اشعارش استفاده می‌کرد. در این مقاله، جنبه‌های موسیقیایی دیوان مجیر مورد بررسی قرار می‌گیرد. تنوع اوزان و بحور مورد استفاده مجیر گذشته از توانایی و تسلط وی بر فنون ادب پارسی، نشان از غناء موسیقی بیرونی دیوان اوست. وی بیشتر اشعارش را در وزن (مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن) سروده و از دوازده بحر مورد استفاده مجیر، بحر رمل بیشترین فراوانی را دارد.بهره‌گیری مجیر از ساخت-های مختلف قافیه و تمایل او به سرودن اشعار مردّف با ردیف‌های طولانی و متنوع بر غناء موسیقی کناری دیوانش افزوده است.این مقاله و نمونه هایی که در آن مورد بررسی قرار می گیرد بخشی از خلاقیت هنری و شعری مجیر را نشان می دهد.

چکیده انگلیسی:

One of the artistic aspects of the language is its musical systematization. The poets of Aran school were aware of the musical capacity of the language and used it for enriching their literary works.Mujir al-Din Bilqani, one of the poets of this school, was also aware of the aspects of the language’s music and used it artistically for enriching his poems. In this article, the musical aspects of Mujir’s Divan (poetical works) are studied. The variety of meters and rhythms of Mujir’s poems, in addition to his ability and mastery of Persian literary techniques, shows the richness of the external music of his poems. He composed most of his poems in “Mafoulon, Faelaton, Mafaeilon, Faelan” meter and among the twelve meters and rhythms that he has used, the “Ramal” meter is the most frequently used .Mujir has used different kinds of versifications and his desire to compose different poems with long and varied “Radif”s has also increased the richness of his lateral music.