تصویرهای هنری در اشعار عاشورایی اهلی شیرازی و بابافغانی شیرازی
محورهای موضوعی : ادبیات فارسی
سمایه پروائیان
1
(university khalkhal ardabil)
کلید واژه: امام حسین(ع), تصویرهای ادبی, اهلی شیرازی, بابافغانی شیرازی, مرثیه,
چکیده مقاله :
مرثیه دراصطلاح بمعنای سرودن شعر در رثای شخص است و از نخستین ادوار شعر فارسی وجود داشته است. اینگونۀ ادبی در عصر صفوی با حادثۀ کربلا پیوند خورد و رفته‌رفته بصورت یک فرهنگ استوار درآمد. از آن زمان شاعرانِ شیعی به سرودن اشعار مذهبی، بویژه اشعار عاشورایی و شرح جزئیات وقایع آن، پرداختند. اهلی شیرازی و بابافغانی شیرازی ازجمله شاعران بزرگ عصر صفوی هستند که در رثای امام‌حسین(ع) و شهیدان کربلا اشعار شورانگیزی سروده‌اند. در این پژوهش 267 بیت از اشعار عاشورایی شاعران مذکور از دیدگاه تصویرهای ادبی با تحلیل آماری داده‌ها پژوهیده شده است؛ اهلی شیرازی نسبت به بابا فغانی شیرازی کاربردهای هنریتری دارد.اغلب مرثیه‌ها اوزان سنگین و لحنی آرام و غم‌انگیزدارند. بسامد واژگان عربی و نیز واژه‌هایی با گفتمان عزاداری عاشورا (مانند کربلا، خون، شهید، غم و...) در همۀ مرثیه‌ها چشمگیر است. ساختار نحوی بسیاری از جمله‌ها بضرورت شعر بهم ریخته، ولی این دگرگونیها در شعر متداول بوده و برجستگی محسوب نمیشود. از نظر فکری نیز همۀ مرثیه‌ها مؤیّد شیعی‌بودن شاعران است؛ نسبت‌دادن حادثۀ عاشورا به فلک که نوعی جبرگرایی است در این اشعار چشمگیر است. مهمترین برآیند پژوهش حاضر آشکارکردن شباهتها و تفاوتهای ادبی مرثیه‌های این دو شاعر و شناخت دیدگاه آنان نسبت به سیّدالشّهدا(ع) است .
Lamentation in the term means composing poetry in a person's mourning and has existed since the first periods of Persian poetry. In the Safavid era, this type of literature was linked to the Karbala incident and gradually became a stable culture. Since then, Shiite poets have written religious poems, especially Ashura poems, detailing their events. Ahli Shirazi and Babafghani Shirazi are among the great poets of the Safavid era who wrote exhilarating poems in the mourning of Imam Hussein (AS) and the martyrs of Karbala. In this research, 267 bits of Ashura poems of the mentioned poets have been studied from the perspective of literary images by statistical analysis of data; The people of Shiraz have more artistic uses than Baba Faghani Shirazi. Most of the laments have heavy weights and a calm and sad tone.The frequency of Arabic words as well as words with the mourning discourse of Ashura (such as Karbala, blood, martyr, sorrow, etc.) is significant in all elegies. The syntactic structure of many sentences is necessarily confused with poetry, but these changes are common in poetry and are not considered prominence. Intellectually, all the elegies confirm that the poets are Shiites; Attributing the incident of Ashura to the sky, which is a kind of determinism, is significant in these poems. The most important result of the present study is to reveal the similarities and literary differences between the elegies of these two poets and to know their views on the martyrs.
_||_