فرآیش پیچیدگی سبک‌های شعر و معماری از سده‌های نخست تا آخر قرن ششم (مطاله‌ی موردی: تصویر شعری و معماری مسجد)
محورهای موضوعی : ادبیات فارسی
مصطفی میردار رضایی
1
(پژوهشگر پسادکتری و مدرس زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مازندران)
کلید واژه: تصویر شعری, عناصر سبک‌آفرین, معماری, مسجد, سبک,
چکیده مقاله :
سبک یعنی تقریر دید ویژه‌ی هنرمند با زبان ویژه‌ی خود او، و لذا دید و زبان هر هنرمند یا هنرمندان یک دوره، متفاوت از دیگر هنروران است. سبک‌شناسی با مؤلفه‌ها و ابزارهای مخصوصی که در زمره‌ی امکانات این دانش است به مقایسه‌ی برخوردهای ابزاری هنرمندان در مواجهه با تأملات درونی و بیرونی‌شان می‌پردازد. این مطالعه، نخست به روش کمّی ـ آماری می‌کوشد تا با نمایش، تحلیل و مقایسه‌ی عناصر ادبی در تصویرهای شعر شاعران برجسته‌ی سبک خراسانی و آذربایجانی که به‌صورت غیرانتخابی (رندومی) از دیوان‌شان انتخاب شده‌است، تصویری آماری از سیر پیچیدگی تصویرها (از سبک خراسانی تا آذربایجانی) به‌دست دهد. در بخش دوم این پژوهش نیز که به روش تحلیل ـ توصیفی و با استفاده از ابزار کتابخانه‌ای نوشته شده‌است، به بررسی سیر معماری مسجد و پیچیده‌شدن اجزای آن از سبک خراسانی تا پایان قرن ششم پرداخته خواهد شد. نتیجه‌ی این جستار نشان می‌دهد که سادگی و پرهیز از پیچیدگی برجسته‌ترین مختصه‌ی سبکی در هر دو حوزه‌ی تصویر شعری و معماری مساجد در سبک خراسانی است. در قرن ششم شاهد تحوّلاتی بزرگ و شگرف در ساحت آفرینش تصویرها و هنر معماری هستیم. اجزا و هندسه‌ی تصویرهای شعری و مختصات معماری مساجد این قرن پیچیده-تر می‌شوند و دیگر با سادگی سبک خراسانی قابل قیاس نیستتد.
Style means the expression of a particular vision of an artist in his own language, and therefore the vision and language of each artist or artists of a period is different from other artists. Stylistics compares the instrumental attitudes of artists in the face of their internal and external reflections with special components and tools that are among the possibilities of this knowledge. This study, first of all, tries to use quantitative-statistical methods to show, analyze and compare literary elements in the poems of prominent Khorasani and Azerbaijani poets who have been randomly selected from their madness. Get a statistical picture of the complexity of the images (from Khorasani to Azerbaijani style). In the second part of this research, which is written by descriptive-analytical method and using library tools, the architectural course of the mosque and the complexity of its components from Khorasani style to the end of the sixth century will be examined. The result of this study shows that "simplicity and avoidance of complexity" is the most prominent style feature in both the poetic image and the architecture of mosques in the Khorasani style. In the sixth century, we are witnessing great and wonderful developments in the field of creating images and the art of architecture. The components and geometry of the poetic images and the architectural coordinates of the mosques of this century are becoming more complex and can no longer be compared with the simplicity of the Khorasani style.
_||_