تأثیر کاربرد صفحات ژئوکمپوزیت بر پیاز رطوبتی در سیستم آبیاری زیرسطحی

محورهای موضوعی : مدیریت آب در مزرعه با هدف بهبود شاخص های مدیریتی آبیاری

فاطمه حشمتی ¹ , مهدی قبادی نیا ² , محمدرضا نوری امام زاده ای ³ , سیدحسن طباطبائی ⁴

1 - دانشجو- دانشگاه شهرکرد
2 - عضو هیات علمی/دانشگاه شهرکرد
3 - عضو هیات علمی- دانشگاه شهرکرد
4 - عضو هیات علمی- دانشگاه شهرکرد

تاریخ دریافت : 1395/07/14 تاریخ پذیرش : 1396/03/07 تاریخ انتشار : 1396/10/01

کلید واژه: ژئوممبران, ژئوتکستایل, قطره‌چکان, آبیاری زیرسطحی, پیاز رطوبتی,

چکیده مقاله :

انسداد قطره‌چکان‌ها یکی از مهم‌ترین مشکلات آبیاری قطره‌ای زیرسطحی می‌باشد. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر صفحات ژئوکمپوزیت بر پروفیل رطوبتی در سیستم آبیاری زیرسطحی می‌باشد. بدین منظور پژوهشی در لایسی‌متردر قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با 10 تیمار در سه فاکتور و سه تکرار انجام شد. فاکتور اول آزمایش، شکل ژئوکمپوزیت با مساحت یکسان در دو سطح (مربع شکل با ابعاد (4×4) سانتی‌متر مربع و مستطیل شکل با ابعاد (2×8) سانتی‌متر مربع)، فاکتور دوم نوع مواد صفحات ژئوکمپوزیت در دو سطح (دو لایه ژئوتکستایل در دو طرف ژئونت و سطح دوم یک لایه ژئوتکستایل و یک لایه ژئوممبران طرفین ژئونت)، فاکتور سوم نحوه قرارگرفتن در خاک در دو موقعیت (افقی و عمودی) و قطره‌چکان با پوشش (در دو موقعیت افقی و عمودی) به‌عنوان تیمار شاهد می‌باشد. سطح خیس شده زمین و حداکثر سطح خیس شده پروفیل‌ عمقی خاک اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد ژئوکمپوزیت مربعی شکل با ابعاد (4×4) سانتی‌متر مربع، به‌صورت یک لایه ژئوتکستایل و یک لایه ژئوممبران طرفین ژئونت و نحوه قرارگیری آن در خاک به‌صورت افقی با کاهش 55/21 درصد سطح خیس شده زمین و افزایش 01/17 درصد سطح خیس شده پروفیل عمقی خاک نسبت به تیمار شاهد (قطره‌چکان با پوشش به‌صورت افقی در خاک)، بیش‌ترین تأثیر و بهترین شرایط بر پروفیل رطوبتی را دارا می‌باشد. به‌طورکلی استفاده از ژئوکمپوزیت باعث کاهش سطح خیس شده زمین و افزایش سطح خیس شده در پروفیل‌های عمقی در سطح معنی‌دار یک درصد گردیده است.

چکیده انگلیسی:

Clogging of emitters is one of the main problems in subsurface drip irrigation. The objective of this study was investigation of effect of Geocomposite on wetting pattern in subsurface irrigation system. This research was conducted in lysimeters located at Shahrekord University research field. The study was conducted as a factorial experiment based on a completely randomized design with 10 treatments and three replications of three factors. The first factor of experiment was geocomposite shape with the same area on two levels (shape square with dimensions (4 × 4) square centimeters and rectangular with dimensions (2 × 8) square centimeters), the second factor was combination of geocomposite material on two levels (two layers of geotextile on both sides of Geonet and The second level, a layer of geomembrane and a layer of geotextile on both sides of geonet), the third factor of placement in the soil at on two position (horizontal and vertical) and emitter with envelopment (in two position horizontal and vertical) were used as control. The ground wet and wet the maximum of soil depth profiles were measured. The results was showed that geocomposite of shape square with dimensions (4 × 4) square centimeters for a layer of geomembrane and a layer of geotextile on both sides and how to align horizontally in the soil wet ground level by lowering the 21.55 percent and increased 17.1 percent wet the soil deep profile compared to control (emitter with envelopment horizontally in the soil) is the most effective and best conditions on wetting profiles. 

منابع و مأخذ:

ابراهیمی، م. 1391. بررسی پیاز رطوبتی خاک در آبیاری قطره‌ای زیرسطحی با پوشش ژئوتکستایل. پایان نامه کارشناسی ارشد، آبیاری وزهکشی. مهندسی آب. دانشگاه زنجان، ایران. 86 صفحه.

تیشه­زن، پ و موسوی، ف. 1385. بررسی پیشروی جبهه رطوبتی تخت منبع نقطه­ای در خاک­های مطبق با سطوح شیب‌دار. همایش ملی آبیاری و زهکشی. 12تا 14 اردیبهشت ­ماه. دانشگاه شهید چمران اهواز.

پاک‌نژاد، م. 1394. بررسی تأثیر استفاده از تشک ژئوتکستایل بر الگوی توزیع رطوبت در آبیاری زیرسطحی با لوله سوراخ‌دار. پایان نامه کارشناسی ارشد، آبیاری وزهکشی. مهندسی آب. دانشگاه شهرکرد، ایران. 53 صفحه.

دستورانی، م.ت، صادق زاده، م.ع، و حشمتی، م. 1387. بررسی کارایی آبیاری زیرسطحی در میزان رشد و تولید درختان پسته. مجله علوم و صنایع کشاورزی ویژه آب و خاک، 22(1): 36-47.

رحیمی، ح، قبادی نیا، م، و احمدی، ح. 1383. کاربرد مواد ژئو سنتتیک به عنوان زهکش زیر پوشش کانال‌ها. کارگاه سیستم زهکشی زیر پوشش کانال‌ها. 26 آذرماه. 1-22.

زراعی، ق.1382. آبیاری زیرسطحی سفالی راهکاری موثر بر برای هم‌زیستی با خشکسالی. مجله خشکی و خشکسالی کشاورزی، 15: 8-25.

زارعی، ق، نخجوانی، مقدم، م، و ذوالفقاران، ا. 1385. بررسی علل گرفتگی قطره‌چکان‌ها در شرایط اقلیمی ایران .دومین کارگاه خرد آبیاری، 1-11.

سیاری، ن، قهرمان، ب و داوری، ک. 1386. بررسی توزیع رطوبت خاک تحت سیستم آبیاری قطره‌ای زیرسطحی (SDI) در باغ‌های پسته مطالعه موردی: اراضی رفسنجان با آب‌های شور. پژوهش کشاورزی: آب، خاک و گیاه در کشاورزی، 7 (3): 65-77 .

سهرابی، ت و گازری، ن. 1375. بررسی کارایی آبیاری زیرزمینی با لوله­های لاستیکی تراوا. دومین کنگره ملی مسائل آب‌وخاک کشور. 22 تا 24 شهریور. دانشگاه تهران.

شریف بیان الحق، م.ح. 1376. توزیع رطوبت در پروفیل خاک از منبع نقطه‌ای در سطوح شیب‌دار. پایان نامه کارشناسی ارشد، آبیاری وزهکشی. مهندسی آب. دانشگاه صنعتی اصفهان. 147 صفحه.

علیزاده، ا. 1388. اصول و عملیات آبیاری قطره‌ای. جلد 4، انتشارات آستان قدس رضوی، 366 صفحه.

لنجابی، م. 1389. بررسی پروفیل رطوبتی خاک در آبیاری قطره‌ای زیرسطحی با پوشش ژئوتکستایل. پایان نامه کارشناسی ارشد، آبیاری وزهکشی. مهندسی آب. دانشگاه شهرکرد. 56 صفحه.

Capara, A. and scicolone, B. 1998. Water quality and distribution uniformity in drip/trickle irrigation system. J. Agric. Engin. Res, 70: 355-365.

Gilbert, R.G. Nakayama, F.S. Bucks, D.A. French, O.F. Adamson, K.C. and Johnson, R.M. 1982. Trickle irrigation: Predominant bacteria in treated Colorado River water and biologically clogged emitters. Irrig. Sci, 3: 123-132.

Hills, D.J. Nawar, F.M. and Waller, P.M. 1989. Effects of chemical clogging on drip–tape irrigation uniformity. Trans. ASAE, 32: 4. 1202-1206.

Lamm, F.R. 2003. Advantages and disadvantages of subsurface drip irrigation. www. Oznet. Ksu Edu/sdi/Reports/2003.

Najafi P. and Tabatabaei S.H. 2010. Aplication of sand and geotextile envelope in subsurface drip irrigation. African Journal of Biotechnology 9: 5147-5150.

Oron, G. Campos, C. Gillerman, L. and Salgot, M. 1999. Wastewater treatment renovation and reuse for agricultural irrigation in small communities. Agriculture Water Management, 38: 223-234.

Robert M. and Koerner N. 2005. Designing with Geosynthetics. Person Prentice Hall- United States of America. 450p.

Wu, I.P., and Gitlin, H.M. 1983. Drip irrigation application efficiency and schedules. Transaction of ASAE, 26: 1. 92-99.