تغییرات کاربری اراضی جنوب‌غرب تهران با استفاده از تکنیک سنجش از دور و زنجیره مارکوف
محورهای موضوعی : مدیریت آب در مزرعه با هدف بهبود شاخص های مدیریتی آبیاری
فائزه رجب زاده
1
(استادیار؛ گروه مهندسی آب؛ دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس؛ تهران؛ ایران)
کلید واژه: تغییر کاربری اراضی, زنجیره مارکوف, سنجش از دور,
چکیده مقاله :
بررسی تغییرات کاربری اراضی نیازمند استفاده از روش‌های سریع و فنون نوین می باشد. استفاده از سیستم سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی و تلفیق آنها با داده های زمینی اطلاعات دقیق و بهتری را در خصوص تصمیم‌گیری های چند جانبه ارائه می‌نمایند. در این پژوهش به منظور بررسی روند تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تصاویر مربوط به ماهواره لندست 2 سنجنده MSS ژوئن سال 1975، ماهواره لندست 7 سنجنده ETM+ سال 2002 و ماهواره لندست 8 سنجنده OLI ژوئن سال 2013 نسبت به تهیه نقشه های کاربری اراضی و بررسی تغییرات کاربری در طی دوره 38 ساله در محیط نرم افزار ENVI اقدام گردید. سپس با تهیه تصویر ماهواره لندست 5 سنجنده TM مربوط به ژوئن سال 1991 میلادی و تولید نقشه کاربری اراضی آن به همراه نقشه کاربری اراضی دو سال 2002 و 2013 تغییرات کاربری اراضی در سال 2024 پیش‌بینی شد. نتایج تغییرات کاربری در 38 ساله گذشته حاکی از کاهش 12 درصدی (9/7060 هکتار) باغات منطقه و افزایش 7 و 5 درصدی سطوح مناطق مسکونی و اراضی کشاورزی می باشد. همچنین، پیش‌بینی تغییرات کاربری 11 سال آتی نیز نشان دهنده کاهش 2 درصدی باغات منطقه نسبت به وضعیت فعلی بوده، در حالیکه سطح اراضی کشاورزی روند تقریبا ثابتی خواهد داشت و کاربری مسکونی با رشد 2 درصدی همراه خواهد بود.
Land use changes investigation requires the use of rapid methods and new techniques, respectively. The use of remote sensing and GIS and integrating them with accurate information and field data prepared multipurpose decision. In this study, used images of Landsat 2, sensor MSS June 1975, Landsat 7, ETM + 2002, and Landsat 8 sensor OLI June 2013, from USGS site for developing maps and survey land use changes over the period of 38 years in ENVI and ERDAS software. The Landsat 5, TM sensor image, June 1991, used to prepare land use maps and compared with 2002 and 2013, to predict land use change in 2024. Results related to land use changes in the past 38 years show a reduction of 12% (9/7060 hectare) orchard area and an increase of 7% and 5% of residential areas and agricultural lands, respectively. Also the predicted land use changes in 2024 represents a decrease of 2% compared to the current state of the orchard, while the almost constant level of agricultural land, and residential area will increase 2 percent.
اکبری، ا.، شکاری بادی، ع. 1393. پردازش و استخراج اطلاعات از دادههای ماهوارهای با استفاده از نرم افزار ENVI. انتشارات دانشگاه حکیم سبزواری، چاپ سوم، ویرایش اول، صفحه 85-72.
بدر، ر. 1378. استفاده از سنجش از دور و سامانههای اطلاعات جغرافیایی در تعیین گسترش توسعه فیزیکی شهر رضا. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، 95 صفحه.
پرنون، ز. 1389. بررسی اثرات مهاجرت بر تغییر کاربری اراضی اسلامشهر از سال 1345 تا 1385. پایاننامه کارشناسی ارشد جغرافیا، برنامه ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران.
قراگوزلو، ع. 1383. GIS و ارزیابی و برنامه ریزی محیط زیست. انتشارات سازمان نقشه برداری کشور، شماره نشر 158، چاپ دوم، صفحه 62-45.
علوی پناه، ک. 1382. کاربرد سنجش از دور در علوم زمین. چاپ سوم، انتشارات دانشگاه تهران، شماره نشر 2640، صفحه 130-112. 524 صفحه.
عسگریان، ع. 1392. آشکارسازی تغییرات پوشش سرزمین با استفاده از سنجش‌ازدور و سنجه‌های سیمای سرزمین: مطالعه موردی شهرستان ساری. پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تهران، صفحه 91-84.
Gergel, S.E. and Turner, M.G. 2002. Learning landscape ecology: a practical guide to concepts and techniques. Springer Science and Business Media, 40(2): 137-145.
Guan, D., Gao, W., Watari, K. and Fukahori, H. 2008. Land use change of Kitakyushu based on landscape ecology and Markov model. Journal of Geographical Sciences, 18(4): 455-468.
Kalnay, E. and Cai, M. 2003. Impact of urbanization and land-use change on climate. Nature, 423(6939): 528-531.
Kamusoko, C. and Aniya, M. 2007. Land use/cover change and landscape fragmentation analysis in the Bindura District, Zimbabwe. Land degradation and development, 18(2): 221-233.
Martínez, M.L., Pérez-Maqueo, O., Vázquez, G., Castillo-Campos, G., García-Franco, J., Mehltreter, K. and Landgrave, R. 2009. Effects of land use change on biodiversity and ecosystem services in tropical montane cloud forests of Mexico. Forest Ecology and Management, 258(9): 1856-1863.
Mitsova, D., Shuster, W. and Wang, X. 2011. A cellular automata model of land cover change to integrate urban growth with open space conservation. Landscape and Urban Planning, 99(2): 141-153.
Opeyemi, Z.A. 2008. Monitoring the growth of settlements in Ilorin, Nigeria (a GIS and remote sensing approach). The International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing and Spatial Information Sciences, 37: 225-232.
Pontius, R.G. and Schneider, L.C. 2001. Land-cover change model validation by an ROC method for the Ipswich watershed, Massachusetts, USA. Agriculture, Ecosystems and Environment, 85(1), 239-248.
Tang, J., Wang, L. and Yao, Z. 2008. Analyses of urban landscape dynamics using multi-temporal satellite images: A comparison of two petroleum-oriented cities. Landscape and Urban Planning, 87(4): 269-278.
Wijanarto, A. B. 2006. Application of Markov change detection technique for detecting Landsat ETM derived land cover change over Banten Bay. Jurnal Ilmiah Geomatika 12(1): 355-368.