ارائه‌ی مرز آبشناسی حوضه‌های آبخیز سدها با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای و نقشه‌های پایه
محورهای موضوعی : برگرفته از پایان نامهمحمود محمدرضاپور طبری 1 , محمد حسین منتظریون 2
1 - استادیار گروه عمران دانشکده فنی دانشگاه شهرکرد
2 - کارشناس‌ارشد آبیاری و زهکشی، کارشناس نظارت بر بهره‌برداری و نگهداری از سدها، شرکت آب منطقه ای تهران
کلید واژه: سنجش از دور, منابع آب, حوضه آبخیز سد, مدیریت بهم‌پیوسته, سامانه‌های اطلاعات جغرافیایی,
چکیده مقاله :
دسترسی به اطلاعات صحیح یکی از ابزارهای پایه در اتخاذ تصمیمات کلیدی در طرحهای منابع آبی است. بر این اساس کمبود اطلاعاتی همچون موقعیت دقیق جغرافیایی و سطح حوضه آبخیز سدها منجر به نابسامانی سامانه یکپارچه مکان محور می‌شود. لذا در این مطالعه با توجه به اهمیت سدهای مخزنی و در جهت تکمیل اطلاعات مکانی سدها، رویکردی با بهره‌گیری از سامانه اطلاعات جغرافیایی و تصاویر ماهواره‌ای پیشنهاد گردید. بر اساس این رویکرد، موقعیت جغرافیایی سدها و مرز آبشناسی حوضهی آبخیز آنها تعیین و در قالب نقشه رقومی کاربردی تهیه گردید. نتایج نشان می‌دهند که سطح خالص حوضهی آبخیز سدهای در حال بهره‌برداری، اجرایی و مطالعاتی با حذف حوضه‌های تداخلی، 5/31 درصد مساحت کشور می‌باشد. همچنین، نتایج بر آن گواهند که دریاچهی 10 سد مخزنی در حال بهره‌برداری، که تأمین‌کنندهی بخش قابل توجهی از نیازهای آبی می‌باشند، حداقل بین 4 استان مشترک بوده و نیازمند تدوین سیاستهای بهره‌برداری بر مبنای شبیه‌های حل اختلاف می‌باشند. بر مبنای تلفیق مرز حوضهی آبخیز سدهای در حال بهره‌برداری و لایهی رقومی وضعیت فرسایش می‌توان دریافت که بیش از 50 درصد از کل سطح حوضهی آبخیز سدها از لحاظ فرسایش و رسوب در وضعیت بحرانی و فوق بحرانی قرار دارند.
Access to accurate information is one of the basic tools in making key decisions on water resources issues. Accordingly, a lack of information on the exact geographical location and watershed area of dams leads to disorder in location-based integrated system. Thus a comprehensive utilization of the GIS program and satellite imagery has been employed in the delineation of the hydrological boundaries of the major elements and their exact locations. Therefore, the geographical location of dams and their respective watersheds were identified and their digital maps were prepared. The geographic location of dams and its watershed hydrological boundaries determine and in form of the applicable digital maps were prepared. The results show that the net area of watershed of operating, under construction and in the study phase while eliminating interfering watershed is 31.5 percentage of the total area of the country. Also, the result indicate that the reservoirs of 10 operating dams that provide a significant part of the water demands is shared between four provinces. A justifiable utilization policy must be enacted for such dams based on conflict resolution models. An overlay showing watershed boundaries placed on the erosion digital layer reveals that 50% of the watersheds have suffered critical or super critical erosion, with a consequence of reservoir sedimentation.