اثر تخصیص منطقهای منابع آب در شاخص یکپارچه آب – اقتصاد – محیطزیست بر رشد اقتصادی پایدار در استانهای ایران
محورهای موضوعی : Business Administration and Entrepreneurship
محمد هادی اکبرزاده
1
(دانشجوی دکتری رشته اقتصاد، گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران)
مسعود خداپناه
2
(دانشیار رشته اقتصاد، گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران)
منصور زراءنژاد
3
(استاد تمام رشته اقتصاد، گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و علوم اجتماعی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران)
کلید واژه: رشد اقتصادی, استان های ایران, شاخص یک پارچه, آنتروپی فازی, روش گشتاورهای تعمیم یافته (GMM),
چکیده مقاله :
چکیده
مقدمه: هر چند همه صاحبنظران اجماع کامل دارند که ورشکستگی آبی تبدیل به اساسیترین چالش پیش روی توسعه در ایران طی دهههای آینده خواهد شد؛ هنوز یک سیستم یکپارچه آب – اقتصاد – محیطزیست برای تخصیص پایدار منابع آب و سیاستگذاری منطقهای برای حل مشکلات آبی در کشور وجود ندارد. هدف این پژوهش بررسی اثر تخصیص منطقهای منابع آب در شاخص یکپارچه آب – اقتصاد – محیطزیست بر رشد اقتصادی منطقهای در استانهای ایران بوده است.
روش: پس از تعیین شاخص یکپارچه آب مجازی بر اساس آخرین ادبیات نظری و تجربی، شاخص یکپارچه آب– اقتصاد–محیطزیست برای سیاستگذاری منطقهای آب در 31 استان کشور با استفاده از روش ارزیابی جامع فازی و رویکرد آنتروپی برآورد شده است. در حدود 55 عنوان داده برای برآورد شاخص یکپارچه آب منطقهای استفاده شده است که این دادهها از سالنامههای آماری ملی و استانی، مرکز آمار ایران، وزارت صنعت، معدن و تجارت، آمارنامه بخش کشاورزی و موسسه تحقیقات فنی کشاورزی جمعآوری شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. در نهایت، اثر تخصیص منطقهای منابع آب در شاخص یکپارچه آب- اقتصاد- محیطزیست بر رشد اقتصادی استانهای کشور با استفاده از روش گشتاورهای تعمیمیافته (GMM) طی دوره زمانی 1397-1391 برآورد شده است.
یافته ها: در هر یک از استانهای کشور بسته به وضعیت قوت و ضعف آن استان در هر یک از ابعاد منابع آب، تکنولوژی و حمل و نقل، اقتصادی، اجتماعی و زیستمحیطی در شاخص آب- اقتصاد- محیط زیست، نیازمند اتخاذ رویکرد و سیاستگذاری متناسب با شرایط خاص آن استان وجود دارد. افزون بر این، در نظر گرفتن سیستمهای یکپارچه برای تخصیص منابع آب و بهکارگیری آن در قالب شاخص یکپارچه آب- اقتصاد- محیطزیست میتواند اثری مثبت و معنادار بر رشد اقتصادی استانهای کشور داشته باشد. همچنین اثر مثبت و معنادار سرمایه انسانی، تشکیل سرمایه و امید به زندگی در رشد اقتصادی استانهای کشور تایید شد.
نتیجه گیری: نتایج مطالعه نشان داد که سیاستگذاری در زمینه تخصیص منابع آب در ایران با هدف دستیابی به رشد اقتصادی باید بهصورت منطقهای و بر اساس یک شاخص یکپارچه آبی- اقتصادی- زیستمحیطی صورت گیرد تا بتوان بر اساس ظرفیتهایی آبی در هر استان سیاستگذاریهای آبی متناسب با وضعیت همان استان را انجام داد. افزون بر این، استانهای ضعیف در شاخص یکپارچه منطقهای باید طی دوره بلندمدت فعالیتهای تولیدی بخشهای کشاورزی و صنایع دسته اول و دسته دوم از نظر آببری را تا حد امکان کاهش داده و کالاهای تولیدی آببر را از استانهای با وضعیت قوی از نظر شاخص یکپارچه آبی- اقتصادی- زیستمحیطی منطقهای وارد کنند تا بتوانند فرآیند رشد اقتصادی خود را با وضعیت آبی- اقتصادی- اجتماعی و زیستمحیطی خود به شکلی پایدار سازگار کنند.
Abstract
Introduction: Despite the consensus among all experts that water bankruptcy will be the main development challenge in Iran for the coming decades which can threat Iran's regional development and food security; there is still no integrated water-economy-environment index system for allocation of water resources in Iranian provinces. Therefore, the purpose of this study was to investigate the effects of regional water resource allocation in integrated water-economy- environment index on the economic growth of Iranian provinces.
Methods: After determining the integrated regional water-economy-environment index based on the recent theoretical and empirical literature, the integrated regional index was estimated for water resource allocations in 31 Iranian provinces using fuzzy comprehensive evaluation method and improved entropy approach. About 55 data titles were collected from various databases including Provincial and National Statistical Yearbooks, Statistical Centre of Iran, Ministry of Industry, Mine and Trade, Agricultural Statistical Yearbook, Agricultural Technical Research Institute. Finally, the effect of regional water resource allocations in water-economy-environment index on economic growth of Iranian provinces was estimated during the period from 2012 to 2018 using Generalized Method of Moments (GMM) approach.
Findings: Estimation of the total index with 5 main components revealed that Gilan, Mazandaran, Chaharmahaal & Bakhtiari and Khuzestan provinces can be suggested as the most suitable provinces to implement domestic virtual water strategy. The final results proved that policy making for implementation of virtual water strategy should be conducted regionally and individually based on the status of each province in water-economy-environment components of regional integrated index. Finally, the results of the study indicated that integrated regional water-economy-environment index had a positive and significant effect on economic growth of Iranian provinces.
1. Garrick DE, Hanemann M, Hepburn C. Rethinking the economics of water: An assessment. Oxford Review of Economic Policy. 2020 Jan 6;36(1):1-23. DOI: https://doi.org/10.1093/oxrep/grz035
51. Shadman Roodposhti M, Aryal J, Shahabi H, Safarrad T. Fuzzy shannon entropy: A hybrid gis-based landslide susceptibility mapping method. Entropy. 2016 Oct; 18(10):343.
_||_