ارتباط بین پارامترهای فیزیکوشیمیایی و شاخص‌های کیفی آب برای مصارف مختلف
محورهای موضوعی : برگرفته از پایان نامه
مجتبی قره محمودلو
1
*
,
مریم صیادی
2
1 - استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبدکاووس، گنبدکاووس، ایران .
2 - دانشجوی دکتری مهندسی منابع آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران.
کلید واژه:
چکیده مقاله :
چکیده مقدمه: با توجه به پیچیدگی و مشکلات استفاده از برخی شاخص‌ها، یافتن ارتباط ساده‌تر بین پارامترهای فیزیکوشیمیایی و شاخص‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. این پژوهش به‌منظور تعیین روابط بین پارامترهای فیزیکوشیمیایی و شاخص‌های کیفی آب در بخش‌های مختلف انجام شد. روش: در این پژوهش، ابتدا تیپ غالب آب رودخانه‌های گاماسیاب و قره‌سو با استفاده از نمودار شعاعی تعیین گردید. سپس به‌منظور طبقه‌بندی کیفی آب این دو رودخانه از چهارده شاخص کیفی آب در بخش‌های شرب، کشاورزی و صنعت به همراه استانداردهای ملی آب شرب 1053 و WHO استفاده شد. جهت تعیین روابط بین شاخص‌های کیفی و پارامترهای فیزیکوشیمیایی آب از رگرسیون خطی استفاده شد. در نهایت برای صحت و سقم نتایج حاصل از رگرسیون خطی، روابط بدست آمده برای دو منابع آبی دیگر (رودخانه و خلیج گرگان) آزمایش شد. یافته ها: براساس نتایج هیدروشیمی، تیپ غالب آب هر دو رودخانه Ca-HCO3 می‌باشد. براساس دیاگرام‌ها و معیارهای مربوط به شرب و کشاورزی، کیفیت آب هر دو رودخانه در محدوده مطلوب قرار دارد. نتایج شاخص‌های لانژیلر، رایزنر، لارسون-اسکلد و پوکوریوس نشان داد که آب رودخانه‌ها در بخش صنعت خورنده می‌باشد. همچنین وضعیت کیفی آب در ایستگاه‌های مورد مطالعه جهت شرب دام مناسب می‌باشد. نتایج حاصل از رگرسیون خطی بین شاخص‌های کیفی با پارامترهای فیزیکوشیمیایی آب و برخی نسبت‌های یونی نشان داد روابط حاصله برای محاسبه شاخص‌های کیفی را می‌توان برای تیپ‌های مختلف آب از شیرین تا شور استفاده نمود. همچنین، مقایسه نتایج حاصل از شبیه سازی رگرسیون خطی با شاخص‌های کیفی آب، نشان از دقت بالای روابط حاصله در طبقه‌بندی آب برای مصارف مختلف دارد. نتیجه گیری: یکی از متداول‌ترین روش‌ها برای تعیین کاربری آب در بخش‌های مختلف استفاده از شاخص‌های کیفی آب است. نتایج حاصل از روابط حاصله از رگرسیون خطی نشان از عملکرد و کارایی بهتری نسبت به روش‌های طبقه‌بندی پیشین آب دارد. برازش پارامترهای کیفی رودخانه اوغان و خلیج گرگان با روابط بدست آمده از رگرسیون خطی نشان از همپوشانی و برازش مطلوب روابط استخراجی با شاخص‌های کیفی آب دارد. این امر بیانگر سازگاری روابط حاصله با تیپ آب‌های شیرین و شور می‌باشد. بنابراین پیشنهاد می‌گردد که از این روابط در رودخانه‌های تیپ بی‌کربنات کلسیک و کلره سدیک در طبقه‌بندی آب جهت مصارف مختلف استفاده شود.
Abstract Introduction: It is important to find a simple connection between physic-chemical parameters and indices due to complexity and difficulties of using some indices. This research was performed to determine the relationship between physicochemical parameters and water quality indices Methods: In this research, dominant water type of Gamasyab and GharehSou rivers was first determined using radial diagram. Then, to classify the water quality of two rivers, 14 quality water indices together with national standards for drinking water 1053 and WHO were used. Linear regression was used to determine the relationships between quality indices and physicochemical parameters. Finally, for the accuracy of the results of linear regression, the obtained relationships were tested for two other water sources (river and Gorgan Bay). Findings: Based on hydrochemical results, the predominant type of water in both rivers is Ca-HCO3. Based on diagrams and criteria related to drinking and agriculture, the water quality of both rivers is in the desired range. The results of Langelier, Ryznar, Larsson-Skold and Puckorius indices showed that water quality for the industrial sector was relatively corrosive. Also, the water quality at the study stations is suitable for livestock drinking. The results of linear regression between quality indices with physicochemical parameters of water and some ion ratios showed that the resulting relationships for calculating quality indices can be used for different water types from fresh to saline. Also, comparing the results of linear regression simulations with water quality indicators, indicates the high accuracy of the relationships in water classification for different uses.