تمایل به مشارکت در حفاظت از محیط زیست و عوامل موثر بر آن (مورد مطالعه: شهروندان تهرانی متولد دهه 80 و دهه 50)
محورهای موضوعی : مطالعات جامعه شناختی شهری
سیده فاطمه قلی زاده شاوون
1
(دانشجوی دکتری گروه علوم اجتماعی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
فیض الله نوروزی
2
(استادیار گروه علوم اجتماعی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسؤول))
حسین دهقان
3
(استادیار گروه علوم اجتماعی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
کلید واژه: نگرش, مشارکت در حفظ محیط زیست, دانش محیط زیستی, اخلاق محیط زیستی, آموزش رسانهای,
چکیده مقاله :
محیط زیست به عنوان عامل حیات بخش زندگی بشر در طول تاریخ بر اثر عوامل گوناگون تخریب و گاهی به صورت خود به خود ترمیم شده اند. اما با صنعتی شدن جوامع و رشد روزافزون جمعیت و دستیابی بشر به رفاه بیشتر اثرات نامطلوب و تخریب محیط زیست دوچندان شده است. اینجاست که باید اذهان عمومی را بیدار و آگاه نمود و فکر جدی‌ای برای حیات زیست و زندگی بشریت کرد. هدف از تحقیق حاضر، بررسی میزان تمایل به مشارکت در حفاظت از محیط زیست و عوامل موثر بر آن با بررسی عملکرد زیست‌محیطی شهروندان تهرانی متولد دهه 80 و 50 است. چارچوب نظری این پژوهش مبتنی بر نظریه های گربنر، شوارتز و اوالندر و توجرسون است. روش تحقیق مورد استفاده کمی- پیمایشی و ابزار پژوهش پرسشنامه محقق‌ساخته است. شیوه نمونه‎گیری، خوشه ای چندمرحله ای است و حجم نمونه پس از حذف داده‎های پرت 384 نفر به دست آمد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که مشارکت محیط زیستی متأثر از دانش محیط زیستی، اخلاق محیط زیستی، نو ع نگرش به زیست محیط و آموزش رسانه ای است و بیشترین تأثیر مربوط به دانش زیست‎محیطی است و میزان تمایل به همکاری و مشارکت در فعالیت های محیط زیستی در پاسخگویان متولد دهه 50 بیشتر است.
The environment as a life-giving factor of human life has historically been destroyed by various factors and sometimes restored spontaneously. But with the industrialization of societies and the growing population and the achievement of more human welfare, the adverse effects and destruction of the environment have doubled. This is where the public mind must be awakened and informed, and a serious thought must be given to the life of human life. The purpose of this study was to investigate the willingness of individuals to participate in environmental protection and the factors affecting it by examining the environmental performance of Tehrani citizens born in the decades of 2001 and that of 1971. The theoretical framework of this research was based on the theories of Gerbner, Schwartz, Owlander and Togherson. The research method used was quantitative-survey and the research tool was a researcher-made questionnaire. The sampling method was a multi-stage cluster and the sample size was 384 people. The results indicated that environmental participation is influenced by environmental knowledge, environmental ethics, environmental attitudes and media education, and the greatest impact is related to environmental knowledge and the willingness to cooperate and participate in activities. The status of the environment was higher among respondents born in the decade of 1971.
احمدیان، داریوش، حقیقتیان، منصور.(1395). تحلیل جامعه‌شناختی نقش عوامل فرهنگی بر رفتارهای محیط زیستی شهری مورد مطالعه(شهروندان شهر کرمانشاه)، مطالعات جامعه‌شناختی شهری، 6(18): 76-51.
اسدی، معصومه و مهرابی، محبوبه.(1397). بررسی عوامل زمینه‌ای و اجتماعی مؤثر بر رفتارهای محیط زیستی شهروندان بندرعباس، پژوهشنامه فرهنگی هرمزگان، 3(15): 118-134.
تانکارد، جیمز، سورین، ورنر جوزف(1397). نظریههای ارتباطات، مترجم: علیرضا، چلپ نهم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
حمایتخواه جهرمی، مجتبی، ارشاد، فرهنگ، دانش، پروانه، قربانی، مهدی(1396). تأملی جامعه‌شناختی در باب مناسبات دانش، نگرش و رفتارهای محیط زیستی(مطالعه دانشجویان دانشگاه تهران، مسائل اجتماعی ایران، 8(1): 25-5.
حمزه، سعید، جلوخانی نیارکی، محمدرضا(1396). طراحی و پیادهسازی سامانه مشارکتی مردمی پایش منابع آب و محیط زیست مبتنی بر تکنولوژیweb GIS، اولین اجلاس هم اندیشی با متخصصان علوم آب و محیط زیست وزارت نیرو، 16-1.
ربیعی، علیرضا، انصاری، ابراهیم، محمدی، اصغر(1396). بررسی عوامل فرهنگی- اجتماعی موثر بر رفتار شهروندان در حفظ محیط زیست(مطالعه موردی: شهربروجن)، پژوهشهای محیط زیست، 8(15): 62-51.
راغفر، حسین(1396).اختیارات شهردار تهران ٣٣ برابر یک وزیر، بازیابی شده از سایت اقتصادآنلاین.
شاهی، الهام، زبردست، لعبت، صالحی، اسماعیل، صالحی، رضا(1397). تحلیل عوامل موثر در وضعیت محیط زیست انسانی شهر تهران بر اساس مدلDPSIR، پژوهشهای جغرافیایی انسانی، 50(2): 295-277.
صالحی، صادق، امام قلی، لقمان(1391). بررسی تجربی رابطه‌ی آگاهی و رفتارهای محیط زیستی(مطالعه موردی مناطق شهری و روستایی شهرستان سنندج، مجله مسائل اجتماعی ایران، دانشگاه تربیت معلم، 4(1): 147-121.
عباسی، جواد، رضایی، عاطفه(1396). بررسی عوامل تاثیرگذار بر رفتار مصرفی سبز پایدار، مجله مدیری توسعه و تحول، 12(31): 81-71.
فروتن کیا، عبدالرضا(1395). جامعه‌شناسی محیط زیست، تهران، انتشارات جامعه‌شناسان.
محمدخانی، مرتضی، کرکه آبادی، زینب، آرغان، عباس(1400). سنجش و ارزیابی مناطق کلان شهر تهران از شاخصهای شکوفایی شهری، فصلنامه علمی پژوهشی و برنامه‌ریزی شهری، 12(44): 3845-2476.
هانیگن، جان(1397). جامعه‌شناسی محیط زیست، مترجم: انور محمدی، میلاد رستمی، موسی عنبری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
همتی، سمیه(1397). بررسی عوامل مؤثر جهت مشارکت شهروندان در طرح تفکیک از مبدأ پسماندهای شهری(مطالعه موردی: شهر سرعین)، سیزدهمین همایش ملی علوم و مهندسی آبخیزداری ایران و سومین همایش ملی صیانت از منابع طبیعی و محیط زیست، 7-1، مهرماه.
یاراحمدی، علی؛ سلامتیان، درنا و روستا، فاطمه (1399)، بررسی نگرش و رفتار زیست‌محیطی شهروندان شهر شیراز، مطالعات جامعه‌شناختی شهری،10(36): 26-1.
Andrea Wong, Charmaine. Herman Mohammad, Afandi Syamsul, Ramachandran , Sridar.Kunasekaran, Puvaneswaran. Kim-Lian Chan, Jennifer . (2018). Conceptualizing Evironmental Literacy And Factors Affecting Pro-Environmental Behaviour, International Journal of Business and Society, 19(1): 128-139.
Article I. Kumar Singh, Rakesh (2015). Environment Protectction: Factor and Affecting Actions, International Journal of Research – Granthaalayah,Journal description, 3(9):1-7.
Li, Qiu. Wang, Bin. Yu, Chaoqing. Chaoqing Yu Deng, Haifeng(2019). Key Factors Affecting Environmental Protection Values in China, Sustainability, 11(2):1-24.
Article II. Zhang, Tong. Chen, Chaofan.(2018). The Effect of Public Participation on Environmental Governance in China–Based on the Analysis of Pollutants Emissions Employing a Provincial Quantification, sustainability,10(7):1-20.
Schwartz, Birgitta .(2006). Environmental Strategies as Automorphic. Patterns of Behaviour. Business Strategy and the Environment,18(3):192-206.
_||_