بررسی رابطة سواد بوم شناختی با ردپای بوم‌شناختی(مورد مطالعه: شهروندان تبریز)
محورهای موضوعی : مطالعات جامعه شناختی شهریبهجت یزدخواستی 1 , فتانه حاجیلو 2 , محمد باقر علیزاده اقدم 3
1 - دانشیار جامعه شناسی دانشگاه اصفهان
2 - دانشجوی دکتری جامعه شناسی دانشگاه اصفهان و نویسنده مسئول
3 - دانشیار مؤسسة تحقیقات اجتماعی دانشگاه تبریز
کلید واژه: شهروندان تبریز, ردپای بوم‌شناختی, سواد بوم شناختی, مخاطرات محیط زیست,
چکیده مقاله :
شاخص ردپای بوم شناختی[1]، مبنایی برای سنجش تفاوت میان آنچه طبیعت برای مصرف به ما عرضه می کند و آنچه ما در زندگی مصرف می کنیم، به عنوان معیار جدید برنامه ریزی برای اقدامات فردی و جمعی برای حفظ محیط زیست و رفتار مسؤولانه در قبال آن شناخته شده است. کنترل میزان و نوع مصرف می تواند میزان ردپای بوم شناختی را کاهش دهد؛ این امر مستلزم داشتن آگاهی کافی در این زمینه است. جامعة آماری پژوهش حاضر شهروندان تبریز و نمونة آماری آن 443 نفر از شهروندان 15 تا 75 سال می باشند که با به کارگیری شیوة پیمایش و روش نمونه گیری خوشه ای، با استفاده از ابزار پرسشنامه و تکنیک مصاحبه مورد بررسی قرار گرفته اند. روایی ابزار با تکنیک تحلیل عاملی و محاسبة KMO و پایایی آن با محاسبة آلفای کرونباخ بررسی شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که با توجه به ارتباط معنا دار بین متغیر مستقل با متغیر وابسته و مؤلفه های سازندة آن، پایین بودن میزان سواد بوم شناختی در بالا بودن میزان ردپای بوم شناختی شهروندان مورد مطالعه تأثیرگذار است. [1] . Ecological footprint تاریخ وصول: 27/10/91 تاریخ پذیرش: 8/2/92
.
- بابایی اقدم، فریدون و همکاران. (1386). اکولوژی ازدحام شهری در حواشی شهر تبریز، مجله جغرافیا و توسعه، بهار و تابستان شمارة5 (پیاپی 9)، صص161-180.
- بک، اولریش. (1388). جامعه در مخاطرة جهانی، ترجمة محمدرضا مهدی زاده، تهران: انتشارات کویر.
- رفیعی، حامد و امیرنژاد، حمید. (1388). بررسی نقش آموزش در افزایش تمایل افراد به حفاظت از محیط زیست: مطالعة موردی: دریای خزر، فصلنامة علوم محیطی، شمارة 7، صص 95 - 108.
- رهادوست، بهار. (1387). پدیدارشناسی سواد زیستمحیطی، فصلنامة فرهنگ و هنر، شمارة 18. صص 124- 109.
- صـادقی، کمال و همکـاران. (1387). تأثیـر آلـودگی هوا بر ارزش مسکن، فصلنامـة پژوهشهای اقتصادی ایران، سال دوازدهم، شمارة 37، صص 171 - 192.
- علیزاده اقدم، محمدباقر و هنرور، حسین. (1390). بررسی رابطة نگرش به محیط زیست با رفتارهای مسؤولانه در قبال آن، پایاننامة کارشناسی ارشد، گروه علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز.
- قاسمی، عبداله. (1388). جامعةریسکواهمیتآنبرایمطالعاتاستراتژیک، فصلنامة مطالعات راهبردی، سال دوازدهم، شمارة سوم، صص 45 : 48-27.
- کهیل، مایکل. (1387). سیاست اجتماعی و محیط زیست، ترجمة حسین حاتمی نژاد و سهراب امیریان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- محمدینیا، طیبه. (1386). بررسی عوامل اجتماعی ـ اقتصادی مؤثر بر عملکرد زنان جهت حفظ محیط زیست: مطالعة موردی: شهر لپویی. پایاننامة دانشگاه شیراز.
- Cahill, Michael (2002). The Environment and Social Policy. London and New York: Routledge.
- Grigoryeva V. V. (2010): Research of Parameters of a Personal Ecological Footprint as an Effective Tool of Education for Sustainable Development, The State of the Art in Ecological Footprint Theory and Applications, Academic Conference FOOTPRINT FORUM 2010, Short Communications, Colle Val d’Elsa, 9th-10th June 2010, Editor Simone Bastianoni, Pub. Global Footprint Network & Ecodynamics.
- Huber, J., 2001, Environmental Sociology in Search of Profile, Paper prepared for the autumn meeting of the section , Sociology and Ecology“ of the German Society of Sociology Bremen, 9 November 2001.
- Kollmuss, Anja & Agyeman, Julian (2002). “Mind the Gap: why do people act environmentally and what are the barriers to pro-environmental behavior?” In Environmental Education Research, Vol. 8, No. 3.
- Rees, W.E. &Wackernagel, M (1996). Urban Ecological Footprints: Why Cities Cannot be Sustainableand Why They are a Key to Sustainability? In Environmental Impact AssessReview 16. Pp: 223- 248.
- Wackernagel, M., Ewing, B., Reed, A., Galli, A., Kitzes, J. (2010) Calculation Methodology for the National Footprint Accounts, 2010 Edition. Global Footprint Network, 312 Clay Street, Suite 300 Oakland, CA 94607-3510 USA.
- Wilson,J. , M.,Anielski.2004. Ecological Footprint of Canadian municipalities and Region. The Federation of Canadian Municipalities.
_||_.