ارتقاء سوادآبی مبتنی‌بر عملکرد رسانه در شهر اصفهان

محورهای موضوعی : مطالعات جامعه شناختی شهری

پرستو ایران پور ¹ , فائزه تقی پور ² , سید بهنام سروری نژاد ³

1 - دانشجوی دکتری علوم ارتباطات، دانشگاه‌ آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران
2 - دانشیار علوم ارتباطات، دانشگاه‌ آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران (نویسنده مسئول)
3 - استاد‌یار گروه مهندسی آب، دانشگاه‌ آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

تاریخ دریافت : 1400/03/12 تاریخ پذیرش : 1400/03/12 تاریخ انتشار : 1399/12/01

کلید واژه: آموزش شهروندی, نظریه داده‌بنیاد, سواد آب, توسعه پایدار‌ شهری‌, روزنامه‌نگاری‌سازنده,

چکیده مقاله :

افزایش شهرنشینی و مهاجرت‌خشکسالی همراه با تغییرات اقلیمی بحران بزرگ جهانی است که نیاز به تغییر در رفتار انسان دارد. این مقاله در‌پی آن است تا از ظرفیت رسانه‌ها به‌طور عام و گونه‌های جدید روزنامه‌نگاری مرتبط با آب به طور خاص به منظور ارتقای سواد آبی شهروندان بهره جوید. بر همین اساس، پژوهش حاضر در پارادایم تفسیری مبتنی‌بر روش‌شناسی کیفی و با استفاده از روش نظریۀ داده بنیاد، رویکرد سیستماتیک استراوس و کوربین، از طریق نمونه‌گیری نظری با کارشناسان حوزه‌های آب، رسانه، علوم اجتماعی وارتباطات 34 مصاحبه عمیق انجام شد. پدیده هسته‌ای این پژوهش، ارتقای سواد آبی در نظر گرفته شد. با تحلیل داده ها، شرایط علّی(31 مفهوم)، عوامل زمینه ای(شرایط ‌فرهنگی، شرایط‌ سیاسی‌و‌ اجتماعی، شرایط جغرافیایی، شرایط اقتصادی)، عوامل مداخله‌گر (نقش روزنامه‌نگاران حرفه‌ای، استقلال روزنامه‌نگاران، سیاسی‌شدن مطبوعات، آینده مبهم روزنامه‌نگاری ایران) و استراتژی‌ها (تعامل با رسانه‌ها، تعامل صنعت، نهادهای آموزشی، دانشگاه و رسانه، آسیب شناسی مطبوعات، ارتقاء سرمایه اجتماعی، جامعه شناسی مخاطب، اعتماد آفرینی، دموکراسی دروازه‌بانی، همگرایی فنآورانه و روزنامه‌نگاری، محتوای همجوار، تأسیس انجمن روزنامه‌نگاران آب، تعامل چابک‌رسانه‌ای و ایجاد رشته روزنامه‌نگاری آب در مدارس، نهادهای آموزشی و دانشگاه‌ها) طی سه مرحله کدگذاری به دست آمد.

چکیده انگلیسی:

.Increased urbanization and drought migration along with climate change is a major global crisis that requires changes in human behavior. This article seeks to harness the capacity of the media in general and new forms of water-related journalism in particular to promote citizens' water literacy. Accordingly, the present study was conducted in an interpretive paradigm based on qualitative methodology and using the data-based theory, and Strauss and Corbin Systematic Approach Foundation. Through theoretical sampling with experts in the fields of water, media, social sciences and communications, 34 in-depth interviews were conducted. The main concept of this research was considered to be the promotion of water literacy. By analyzing the data, in three coding steps, causal conditions (31 concepts), underlying factors (cultural conditions, political and social conditions, media diversity, geographical conditions, economic conditions), intervening factors (role of professional journalists, independence of journalists, politicization of the press, ambiguous future of Iranian journalism) and strategies (media interaction, industry interaction, educational institutions, academia and media, press pathology, social capital promotion, audience sociology, confidence building, gatekeeper democracy, technological convergence and journalism, contiguous content, establishment of newspaper association water writers, agile media interaction, and the creation of water journalism in schools, educational institutions, and universities) were obtained.

منابع و مأخذ:

- آذین، احمد؛ حیدری، احسان؛ چیت‌ساز، محمدعلی. (1398). «بررسی جامعه‌شناختی عوامل بازدارنده‌ی فرهنگی مؤثر بر عدم توسعه پایدار شهری در کلان‌شهر اهواز». مطالعات جامعه‌شناختی شهری، سال نهم، شماره 33، 168-143.

- آرایش، منصور؛ و شیخی، محمد تقی.(1399). «بررسی رابطه آموزش‌شهروندی و توسعه پایدار‌ شهری (مطالعه موردی: شهر اردبیل)». مطالعات جامعه‌شناختی شهری، سال دهم، شماره 34، 28-1.

- آقازاده، احمد. (1385). «اصول و قواعد حاکم بر فرایند تربیت شهروندی و بررسی سیر تحولات و ویژگی‌های این‌گونه آموزش‌ها در کشور ژاپن». نوآوریهای آموزشی، سال پنجم، شماره 17: 66-45.

- احمدآبادی ‌آرانی، نجمه؛ شکاری، عباس. (1397). «درآمدی بر آموزه‌های پارادایم فرامتن در فرایند یاددهی-یادگیری و نقد آن». پژوهش‌های آموزشو یادگیری، دوره پانزدهم، شماره 1: 95-104.

- الوندی، پدرام .(1394). روزنامه‌نگاری شبکه‌ای. تهران: انتشارات ثانیه.

- باقری، علی؛ مقیمی، سامان؛ ابوالحسنی، لیلی. (1397). «ارزیابی ظرفیت یادگیری اجتماعی در نهاد آب در حوضه آبریز طشک-بختگان». علوم و مهندسی منابع‌آب، سال چهاردهم، شماره 2، 118-100.

- تاجیک، محمدرضا .(1379). میشل فوکو و انقلاب اسلامی. تهران: انتشارات موسسه تحقیقات و توسعه علوم‌اسلامی و بقعه.

- خانیکی، هادی؛ و موسوی، سیده ثریا. (1398). «بازنمایی مسئله آب ایران در روزنامه‌ها؛ تحلیل محتوای روزنامه‌های ایران، شرق، دنیای اقتصاد، و کیهان؛ از سال 1391 تا  1397». مطالعات میان‌رشته ای در علوم‌انسانی. سال یازدهم، شماره 4،  199-167.

- خواجه‌نوری، نسترن؛ ابوترابی، آیدا. (1397). «تحلیل محتوای اخبار مربوط به تغییرات آب و هوایی در وبسایت‌های فارسی زبان». مطالعات فرهنگی و ارتباطات. سال چهاردهم، شماره51، 265-221.

- خوشبخت، عشرت؛ وحیدا، فریدون؛ اسماعیلی، رضا. (1396). «تبیین ابعاد آنومی و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن(مورد مطالعه: دانش آموزان دوره ی متوسطه استان ایلام)». بررسی مسائل اجتماعی ایران، سال هشتم، شماره 1، 181-163.

- دهقان، حسین؛ پور رضاکریم سرا، ناصر. (1396). «جامعه پذیری مصرف آب در آیینه کتب درسی تحلیل محتوای آب در کتب علوم اجتماعی». فصلنامه علوم اجتماعی. شماره 77، 312-285.

- زیاری، کرامت الله. (1380). «توسعه پایدار و مسئولیت برنامه‌ریزان شهری». مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران. شماره 4، 385-372.

- سورین، ورنرجی؛ و تانکارد، جیمز دبلیو .(1386). نظریه‌های ارتباطات. ترجمه علیرضا، دهقان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

- صالحی، صادق؛ پازوکی‌نژاد، زهرا. (1393). «محیط زیست در آموزش عالی: ارزیابی دانش زیست محیطی دانشجویان دانشگاه‌های دولتی مازندران»، مطالعات برنامه‌ریزی آموزشی، سال دوم، شماره 4، 218-199.

- صالحی، صادق؛ و امام قلی، لقمان. (1391). «سرمایه فرهنگی و نگرش و رفتارهای زیست محیطی (مطالعه موردی: استان کردستان) ». مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سال هشتم، شماره28،  91-120.

- عاملی، سعیدرضا؛ بیچرانلو، عبدالله؛ بهار، مهری؛ و غلامی، فرزاد. (1398). «تدوین الگوی مفهومی ارتباطات آب؛ ظرفیتهای ارتباطات برای مدیریت بحران آب در ایران». مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی، سال یازدهم، شماره3، 199 - 171 .

- عباس‌زاده، محسن. (1392). «منطق ساخت شکنی و سیاست عملی». جستارهای سیاسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال چهارم، شمارة 4: 127-151.

- فائقی، سحر؛ نوابخش، مهرداد. (1395). «برساخت معنایی پیامدهای فرهنگی کم آبی و خشکسالی زاینده‌رود (با تأکید بر هویت فرهنگی شهروندان اصفهانی) »، مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال هشتم، شماره4، 59-35.

-  قانعی‌راد، محمدامین( 21 شهریور، 1394). «آگاهی زیست محیطی یا جنبش نان» . روزنامه شرق‌، شماره 2395، قابل دسترس در

 http://sharghdaily.com/1394/06/21/Vijeh/PDF/13940621-2395-132-278.pdf

- کریمی، یوسف؛ صفاری‌نیا، مجید. (1384). «روان شناسی اجتماعی و تغییر نگرش مصرف‌کنندگان انرژی». فصلنامه انرژی ایران‌، سال نهم، شماره بیست و دوم‌، 83-70.

- کسرایی، محمد سالار. (1388). «نظریه گفتمان لاکان و موفه ابزاری کارآمد در فهم و تبیین پدیده‌های سیاسی». فصلنامه سیاست، شماره سوم. دوره 39: 339-360.

- گودینی، حاتم؛ بازدار، محمد؛ طراحی، محمدجواد؛ زارع، سودابه؛ یاراحمدی، مرتضی؛ محمدیان، جلال؛ احمدی فرد، طیبه. (1395). «بررسی تأثیر آموزش بر میزان صرفه‌جویی در مصرف آب در شهر خرم‌آباد در سال 1394». فصلنامه مهندسی بهداشت، سال چهارم، شماره 1، 9-1.

- مک‌‌کوئیل، دنیس.(1385). نظریهارتباطاتجمعی، پرویز اجلالی، تهران: دفتر مطالعات و توسعه سازمان‌ها، چاپ دوم.

- مهدیزاده‌، سید محمد. (1396) .نظریه‌هایرسانهاندیشه‌هایرایجودیدگاه‌هایانتقادی، انتشارات همشهری‌، چاپ ششم.

- میرزایی، خلیل.(1395). کیفی پژوهی: پژوهش‌، پژوهشگری و پژوهش نامه‌نویسی. تهران: فوژان.

- نورانی، خدیجه؛ سرمدی، محمد رضا؛ ابراهیم زاده، عیسی .( 1392). «دلالت های آموزشی ایده ساختارشکنی دریدا در آموزش مجازی». فصلنامهآموزشویادگیری، سال اول ، شماره  2: 36-52.

- Chawla, L. & Cushing, D. F. (2007). Education for strategic environmental behavior. Environmental Education Research, 13, 437-452.

- Eide , E.,& Kunelies R.(2012 ) . Media Meets Climate . Norway,Nordicom.

- Febriani. Arlisa. (2017). Water Literacy in Developing Country. Sweden, Lund University.

- Herve-Buzin, C. (2014). Water Communications. IWA Publishing.

- Kalla ,  Hanna. (2019). A Changing Climate: How Climate is Communicated Communicated in Swedish and North American News Media . Masterprogrammet i kultur- och medievetenskap, 15 hp.

- Laport، E‌، Ariganello ،S‌، Samples‌،  A & Diana‌، J . ( 2013) . Water Literacy . The Michigan Department of Environmental Quality .

- Mast, J., Coesemans, R. & Temmerman, M., (2018). Constructive journalism: Concepts, practices. Journalism 2019, 20(4), p. 492–503.

- McIntyre, K. & Gyldensted, C. ( 2017). Constructive journalism: Applying Positive Psychology Techniques to News Production. The Journal of Media Innovations, 4(2), pp. 20-34.

Meier, K. (2018). How Does the Audience Respond to Constructive Journalism?. Journalism Practice, 12(6), pp. 764-780 .

- Otaki،Yurina.(2015). Advocating Water Literacy.Mahasarakham International Journal Of Engineering Technology, Vol. 1, NO. 1:pp 34-66.

- Ramgoolam, A.(2016). Bridging the gaps—5 ways to Improve Water Literacy in Alberta. Presentation to the Northern Alberta Development Council, Access from Website: http://awchome.ca/Projects/WaterLiteracy/tabid/199/Default.aspx.

- Scholz, R. W.( 2011). Environmental literacy in science and society: from knowledge to decisions, Cambridge University Press. Schools Water Efficiency. About SWEP [Online]. Available: http://www.myswep.com.au/register/about

- Vredenberg, Nikki .(2019). Fighting climate change starts with journalists . International Master’s Program in Journalism . Södertörn University .

- Wood, Georgina Victoria. (2014) .Water literacy andcitizenship: education for sustainable domestic wateruse in the East Midlands. PhD thesis, University of Nottingham. Access from the University of Nottingham repository:

http://eprints.nottingham.ac.uk/14328/1/G.Wood-_eThesis.pdf.