روابط اجتماعی در شهر و روستا (مورد مطالعه: شهرستان سمیرم)

محورهای موضوعی : مطالعات جامعه شناختی شهری

منصور حقیقتیان ¹ (دانشیار جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان)
مصطفی امیدی ² (ددانشجوی دکتری جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان)

تاریخ دریافت : 1398/06/28 تاریخ پذیرش : 1398/06/28 تاریخ انتشار : 1392/06/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

شهرها در عصر حاضر از جهات گوناگون اهمیت یافته اند و به طور فزاینده ای بر زندگی تعداد زیادی از افراد تأثیر می گذارند. اینکه زندگی در شهر چگونه بر روابط اجتماعی ساکنان آن تأثیر می گذارد، از مسائل مهم جامعه شناسی است. هدف این مقاله بررسی تطبیقی روابط اجتماعی در شهر و روستا به منظور آزمون میزان تأثیر شهرنشینی بر روابط اجتماعی است. چارچوب نظری تحقیق با کمک دیدگاه های لوئیس ویرث، هربرت گنز و کلود فیشر تدوین شده است.روش تحقیق پیمایش و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه و جامعة آماری شامل کلیة افراد 20 تا 60 ساله شهرستان سمیرم بود که از بین آن ها، 385 نفر از دو شهر و 10 روستا با شیوة نمونه گیری متناسب با حجم انتخاب شدند. متغیر وابسته روابط اجتماعی بود که توسط روابط با اعضای خانواده، روابط با دوستان، روابط با همسایگان، روابط با اقوام و آشنایان سنجیده شد. اعتبار ابزار تحقیق از نوع صوری و ضریب آلفای کرونباخ پایایی آن 75/0 بود. برای آزمون رابطة بین متغیرها از ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس یکطرفه و آزمون t استفاده شده است. نتایج نشان داد که روابط اجتماعی در حد متوسط (22/3 از 5)، اعتماد اجتماعی نیز در حد متوسط (29/3 از 5)، اعتقادات مذهبی بالاتر از متوسط (63/3 از 5) و وضعیت اقتصادی پایین تر از متوسط (68/2 از 5) بود. آزمون های آماری نشان از غیرمعنادار بودن رابطة محل سکونت و جنسیت با روابط اجتماعی داشت. وضعیت تأهل، تحصیلات و اعتقادات دینی با روابط اجتماعی دارای رابطة معناداری بود.

منابع و مأخذ:

- اعظم آزاده، منصوره، دهقان دهنوی، آزاده. (1388). «اشتغال دانشجویان: رابطة بین شبکة روابط اجتماعی و وضعیت شغلی»، مجلة بررسی مسائل اجتماعی ایران،سال شانزدهم، شمارة 63.

- باستانی، سوسن؛ کمالی ، افسانه و صالحی هیکوئی، مریم. (1387). «سرمایة اجتماعی شبکه و اعتماد متقابل بین شخصی»، دو فصلنامة بررسی مسائل اجتماعی ایران، سال شانزدهم، شمارة 61.

- بزی، خدارحم، اکبر کیانی، یاسین حنیفی اصل، و امیر راضی. (1389). تحلیل تفاوت­های مکانی سرمایة اجتماعی در مناطق شهری و روستایی مرزی کشور (مقایسة تطبیقی مراکز شهری و روستایی شهرستان ارومیه). مجلة جامعه­شناسی ایران، دورة یازدهم، شمارة 2.

- توفیق، فیـروز. (1383). «شهرنشینـی و پیامدهـای آن» مسائل اجتماعـی ایران، انجمـن جامعه­شناسی ایران، تهران: مؤسسة نشر آگه.

- جلایی پور، حمیدرضا؛ عبداله پور جمال. (1388). «روابط اجتماعی شهری، پژوهشی در چگونگی و عوامل مرتبط با آن در شهر سردشت»، فصلنامة علمی پژوهشی رفاه اجتماعی، سال یازدهم، شمارة 41.

 - ربانی، رسول. (1385). جامعه­شناسی شهری. ویرایش دوم، اصفهان: انتشارات دانشگاه اصفهان و انتشارات سمت.

- -علیرضانژاد سهیلا؛ سرائی،حسن. (1386). «گسترة شبکه روابط اجتماعی زنان شهری و تأثیر تحصیلات دانشگاهی بر آن»، پژوهشنامة علوم انسانی، شمارة 53.

- شارع پور، محمود. (1383). ابعاد و کارکردهای سرمایة اجتماعی و پیامدهای حاصل از فرسایش آن، مسائل اجتماعی ایران، انجمن جامعه­شناسی ایران، تهران: مؤسسه نشر آگه.

- صالحی، مریم. (1384). «بررسی رابطة بین سرمایة اجتماعی شبکه و اعتماد متقابل بین شخصی و جنسیت»، پایان­نامة کارشناسی ارشد جامعه­شناسی، دانشگاه الزهرا.

-صدیق سروستانی، رحمت اله. (1371). «انسان و شهرنشینی،» فصلنامة علوم اجتماعی، دانشکدة علوم اجتماعی دانشگاه تهران، شمارة 1، (4)، جلد دوم، زمستان، صص 226-198.

-ـــــــــــــــــــــــــــ . (1371). «طرح بررسی روابط همسایگی در شهر تهران»، دانشکدة علوم اجتماعی دانشگاه تهران.

- عبداللهی، محمد و میرطاهر موسوی. (1386). سرمایة اجتماعی در ایران: وضعیت موجود، دورنمای آینده و امکان­شناسی گذار، فصلنامة علمی-پژوهشی رفاه اجتماعی، سال ششم، شمارة25 .

- فکوهی، ناصر. (1383). انسان­شناسی شهری، تهران: نشر نی.

- گیدنز ، آنتونی. (1387). جامعه­شناسی، ترجمة حسن چاوشیان، تهران: نشر نی.

- مجدالدین، اکبر، نوربرت الیاس. (1383). بنیان‌گذار جامعه‌شناسی فرآیند، پژوهشنامة علوم انسانی، شمارة42-41.

- نقدی، اسدالله و خلیل کمربیگی. (1389). مطالعة وفاق اجتماعی عام در جوامع شهری، روستایی و عشایری ایلام، مجلة مطالعات اجتماعی ایران، دورة چهارم، شمارة 2.

- وامقی، مروئه م همکاران. (1392). ارزیابی مردم از روابط اجتماعی و سلامت: مطالعة سلامت از دیدگاه مردم ایران، فصلنامة پایش، سال دوازدهم، شمارة دوم.

- Carpenter, Jeffrey P.; Amrita G. Daniere, and Louis M. Takahashi. (2004). "Social Capital and Trust in South-east Asian Cities", Urban Studies, Vol. 41, no. 4, April, pp. 853-874.

- Fischer, Claude. (1975). "Toward a Subcultural Theory of  Urbanism ". American journal of Sociology, 80, pp. 1319-1341.

- Gans, Herbert j.(1982).The Urban Villagers :Group and Class in the Life of Italian Americans. Updated and Expanded Edition. New York: The Free press.

- Harpham, T; ,E. carant, and c. Rodriguez.(2004)."Mental Health and Social Capital in Cali, Colombia". Social Science and Medicine,58, pp.2267-2277.

- Johnson David, W.  Frank, P. Johnson.(2000). Together Group Skills. Allyn &Bacon. p 130.

-Kasinitz,P (1995), " Metropolis" New York , " New York University Press.

- Lobao, Linda. (2007)."Rural Sociology"  in 21th Century Sociology: Traditional and Core Areas, edited by Clifton D. Bryant and Dennis L. Peck, Vol. one, Thousand Oaks, California: Sage publications, Inc.

- palen, John J. (2011). The Urban World, Ninth edition, Oxford: Oxford  University Press .

- Sassen, Saskia. (2007). "Urban Sociology" in the 21th Century" in 21th Century Sociology: Traditional and Core Areas, edited by Clifton D. Bryant and Dennis L. Peck, Vol. one, Thousand Oaks, California: Sage publications, Inc.

-  Wilson, Thomas C. (1993)."Urbanism and Kinship Bonds: A Test of Four Generalizations". Social Forces 71(3), pp.703-712.

-Wirth, L. (1938), "Urbanism as a way of Life" The American Journal of Sociology, July, Volume XLIV, Number 1, pp: 1-24

.