گونه شناسی عوامل موثر بر رضایتمندی از خدمات شهری و عمرانی شهرداری منطقه 15 تهران به مردم قیامدشت

محورهای موضوعی : مطالعات جامعه شناختی شهری

نوروز هاشم زهی ¹ , سمیه هاشم زهی ² , سمانه هاشم زهی ³

1 - استادیار گروه علوم اجتماعی و ارتباطات، واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسؤول)
2 - استادیار گروه علوم پایه، واحد تهران شرق، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
3 - دانشجوی دکتری معماری، واحد بوشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، بوشهر، ایران

تاریخ دریافت : 1401/03/19 تاریخ پذیرش : 1401/03/19 تاریخ انتشار : 1400/12/01

کلید واژه: رضایتمندی, خدمات شهری, شهرداری تهران, گونه‌شناسی, قیامدشت,

چکیده مقاله :

خدمات‌رسانی مردم‌محور و تأمین علایق و منافع همة گروه‌های اجتماعی از الزامات توسعة پایدار شهری است و زمانی اتفاق می‌افتد که متولیان بتوانند با خدمات با کیفیت رضایتمندی ساکنان آن شهر را جلب کنند. هدف پژوهش حاضر گونه‌شناسی عوامل رضایتمندی مردم قیامدشت از خدمات شهرداری منطقة 15 تهران است که با روش پیمایش و ابزار پرسشنامه انجام گرفت.جامعةآماری را شهروندان بالای 18 سال تشکیل دادندکه حداقل 4 سال سابقه سکونت در این شهر را داشته اند و حجم نمونه 406 نفر بود که با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای انتخاب شدند.بر اساس نتایج؛ شهروندان در حد زیاد دیندار بوده و از هویت ملی برخوردار بودند. اعتماد و مشارکت اجتماعی اغلب شهروندان قیامدشت درحد متوسط به دست آمد.رضایتمندی از عملکرد شهرداری در حوزه خدمات شهری، فضای سبز، شهرسازی و معماری، اجتماعی و فرهنگی، روابط عمومی، کارکنان اداری، حوزة فنی و عمرانی که با 65 پرسش مورد سنجش قرار گرفت، در مجموع پایین تر از متوسط به دست آمد. نمرة کل رضایتمندی از عملکرد شهرداری در این حوزه‌ها از 20 ،عدد 8 را به دست آورد.دین‌داری تنها عاملی بود که تأثیر بالایی(با بتای 26/0) بر رضایتمندی از خدمات شهرداری منطقة 15 در محدوده شهر قیامدشت داشت و همچنین این عامل بیشترین نقش را در جداسازی گونه هااز هم داشته و بر عکس متغیر اعتماد اجتماعی کمترین نقش را در تحلیل گونه‌ها از یکدیگر داشته است. با توجه به فرایند مقایسة اجتماعی عملکرد شهرداری، توجه مستمر به کیفیت خدمات، مهمترین عاملی است که می‌تواند رضایتمندی شهروندان را تداوم بخشد.

چکیده انگلیسی:

The provision of people-oriented services and meeting the interests of all social groups is one of the essential elements of sustained urban development and it will take place when urban officials can provide quality services that brings residents’ satisfaction. This research aims to present a typology of factors influencing Ghiamdash residents’ satisfaction with municipal and constructional services of Tehran’s District 15 which was done through a survey research that utilized a questionnaire. The research population consisted of all the residents of Ghiamdash who were above 18 years and had resided there for at least 4 years. 406 individuals were selected using a multi-step cluster sampling technique. The findings showed that respondents were very religious and nationalistic. Social trust and participation levels were at the medium level. Satisfaction with the municipality’s performance in the areas of urban services, green space, architecture and city construction, social and cultural, public relations, and technical and construction field which were measured using 65 questions, generally were less than average. General satisfaction with municipality’s performance was 8 of 20. Religiosity was the only factor that had high (beta= 0.26) effect on satisfaction. Religiosity also had the most effect in separating different typologies. Social trust, on the contrary, had the least effect in separating different typologies.  

منابع و مأخذ:

اَحمدی، یعقوب. (1388). وضعیت دینداری و نگرش به آیندة دین در میان نسل ها؛ مطالعة موردی؛ شهر سنندج. مجلة معرفت فرهنگی اجتماعی،  شمارة 1،صص17-44.

ازکیا، مصطفی؛ غفاری، غلامرضا .(1380). بررسی رابطه بین اعتماد و مشارکت اجتماعی در نواحی روستایی شهرکاشان. نامة علوم اجتماعی، شمارة 17.صص3-31.

اکبریان، روح الله؛ یزدان پناه، نسرین.(1400).شناسایی و تحلیل عوامل مؤثر بر رضایتمندی شهروندان از عملکرد شهرداری بر اساس نظام منطقه‌بندی شهری؛ نمونة موردی: شهرداری تبریز، مجلة مطالعات طراحی شهری و پژوهش‌های شهری سال چهارم، شمارة 1 (پیاپی 14).

اَمیرکافی، مهدی .(1380). اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن. فصلنامة نمایة پژوهشی، سال پنجم، شمارة 18.صص9-42.

اِدریسی، افسانه و پالیزبان، سمانه .(1388). خدمات شهری شهرداری و سبک زندگی شهروندان. ‌نامة پژوهش فرهنگی، سال 10، شمارة 6، صص 26-9.

امینی، یوسف؛ امینی،محمد.(1395)بررسی عوامل اقتصادی اجتماعی و زمینه‌ای مؤثر بر میزان مشارکت شهروندان در حوزة امور شهری مرتبط با شهرداری، نشریة توسعة اجتماعی» زمستان 1395 شمارة2.

آخوندیان، محمدجواد؛ زارعی؛ سید محمدباقر و نورانی ؛پهنه‌کلایی، سیده فاطمه .(1391). ارزیابی نگرش مردم به میزان عملکرد مناطق مختلف شهرداری بارویکرد فازی، کنفرانس برنامه‌ریزی و مدیریت شهری. مشهد: دانشگاه فردوسی، صص 15-1.

آزاد ارمکی، تقی .(1376). نظریه‌های جامعه‌شناسی. تهران: انتشارات سروش .

برک‌پور، ناصر؛ گوهری‌پور، حامد و کریمی، مهدی. (1389). ارزیابی عملکرد شهرداری‌ها بر پایة سنجش میزان رضایت مردم از خدمات شهری. مجلة مدیریت شهری، شمارة 25، تهران: سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، صص 218-203.

بیرو، آلن .(1370). فرهنگ علوم اجتماعی. ترجمة باقر ساروخانی، تهران: انتشارات کیهان.

پهلوان‌صفایی، داوود.(1393). دیدگاه خدمات شهری تهران، گامی مهم در مسیر توسعة پایدار شهری. مجلة اقتصاد شهری، سال 5، شمارة 20، تهران.صص64-67.

پورافکاری، نصرالله .(1383). نزاع های جمعی محلی. مجموعه مقالات اولین همایش ملی طرح مسائل جامعه‌شناسی ایران،تهران:  انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.

پلیت، کنت و استوان، الیزابت.(1353)عوامل مؤثر در خرسندی از کار کتابداری، نامة انجمن کتابداران ایران، ترجمة پروین علومی،7،4،513-488 زمستان.

تاجیک، محمدرضا. (1384). انسان مدرن ومعمای هویت. فصلنامه مطالعات ملی، شمارة21.صص9-28.

حبیب پورگتابی،کرم؛ صفری شالی، رضا.(1388). راهنمای جامع کاربردspss  در تحقیقات پیمایشی(تحلیل داده‌های کمی) تهرن:نشر لویه.

حسینی‌مقدم، سید علی.(1386). بررسی میزان رضایتمندی شهروندان ازنحوة رفتار کارکنان کلانتری‌های فرماندهی انتظامی کرج. پایان‌نامه کاشناسی‌ارشد، دانشگاه علوم انتظامی.

حکمت‌نیا، حسن و موسوی، میرنجف .(1386). سنجش میزان و عوامل مؤثر بر رضایتمندی شهروندان از عملکرد شهرداری. مجلة جغرافیا و توسعه، سال 5، شمارة 9، زاهدان: دانشگاه سیستان و بلوچستان، صص 195-181.

 حیاتی، زهیر.(1381).بررسی رضایت شغلی کارکنان کتابخانه های دانشگاه شیراز و علوم پزشکی شیراز. مجلة علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز. دورۀ نوزدهم، شمارۀ اول (پیاپی ،37)

حیدرآبادی، ابوالقاسم.(1389). اعتماد اجتماعی و عوامل اجتماعی-فرهنگی مؤثر بر آن(مطالعة موردی: جوانان 20 تا 29 ساله استان مازندران). جامعه‌شناسی مطالعات جوانان. دورة 1، شمارة 1. صص39-66.

خاکپور، براتعلی و باوان پوری، علیرضا. (1388). بررسی و تحلیل نابرابری در سطوح توسعه یافتگی مناطق شهر مشهد. پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی. دورة 16، شمارة 27. صص 182-202.

خاکی، غلامرضا .(1381). راهبرد مجازی سازی دولت: مهم­ترین چالش پیشروی نظام اداری در برنامة چهارم توسعه. فصلنامة فرآیند مدیریت و توسعه، سازمان مدیریت و برنامه­ریزی کشور، شمارة 58، صص 36-23.

دهخد، علی اکبر.(1391) .امثال و حکم، ج 2، ناشر: مؤسسة انتشارات‌ امیرکبیر

رجب‌بیگی، مجتبی. (1377). ابعاد کیفیت در بخش دولتی. فصلنامة مدیریت دولتی، مرکز آموزش مدیریت دولتی،دورة12، شمارة 2.صص77-84

رجب‌صلاحی، حسین .(1381). ساختار حکومت محلی و چالش‌های تجربی. تهران: انتشارات سازمان شهرداری‌های کشور.

رستمی، محمدحسن،؛امان پور، سعید؛ کرمی، مهران، و رام نژاد، سیداله مراد .(1394). سنجش رضایت مندی شهروندان از عملکرد شهرداری در حوزة خدمات شهری، پژوهش و برنامه ریزی شهری،دورة 6 شمارة 21 صص35-50.

 رفیع‌پور، سعید؛ داداش‌پور، هاشم و رحمانی، مریم و هادوی، فرامرز .(1389). ارزیابی اثربخشی عملکرد شهرداری قاین از دیدگاه شهروندان. مجلة مدیریت شهری، شمارة 26، تهران: سازمان همیاری شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، صص 78-63.

رفیعیان، مجتبی، شالی، محمد.(1391). تحلیل فضایی سطح توسعه‌یافتگی تهران به تفکیک مناطق شهری، مجلة برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دورةشانزدهم، شمارة 4،صص25-49.

عباسپور، مریم .(1393). بررسی عوامل مؤثر بر رضایتمندی شهروندان از عملکرد شهرداری هندیجان، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه شهید چمران اهواز، پژوهشکدة علوم زمین.

عبداللهی پورحقیقی، ابوالفضل و بزی، خدارحم .(1390). تحلیل پراکنش مکانی خدمات شهری بر مبنای خواست مردم. مجلة جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، سال 24، شمارة 1، اصفهان: دانشگاه اصفهان، صص 202-185.

شمس الدینی، علی؛ سنایی مقدم، سروش؛ بلاغی، سول؛ رضایی، میثم .(1396).سنجش میزان رضایتمندی شهروندان از عملکرد شهرداری و ارزیابی عوامل فردی، اجتماعی مؤثر بر آن (مطالعة موردی: شهر دهدشت) نشریه پژوهش و برنامه‌ریزی شهری » پاییز 1396 شمارة30

صفایی پور،  مسعود؛  حسینی، نبی الله؛  قیصری،  نرگس .(1394). سنجش رابطه میان رضایت‌مندی شهروندان از عملکرد شهرداری و شاخص‌های پایداری محیط زیست شهری؛ مطالعة موردی: شهر دزفول، فصلنامة پژوهش‌های بوم‌شناسی شهری،  دورة 6، شمارة 11 ، صفحه 25-40

کاظمی، علی اصغر .(1379). مدیریت سیاسی و خط­مشی دولتی. تهران:  دفتر نشر فرهنگ اسلامی.

کریمی، یوسف( 1396). روان شناسی اجتماعی (نظریه ها، مفاهیم،کاربردها). تهران، نشر ارسباران

کریمیان بستانی، مریم؛ بلوچی، عثمان و جوپه، صاحبداد .(1392). سنجش میزان رضایتمندی شهروندان از عملکرد شهرداری، چشم‌انداز جغرافیایی (مطالعات انسانی). سال 8، شمارة 22، رشت: دانشگاه آزاد اسلامی، صص 131-117.

کوهن،  آلوین استانفورد .(1383). تئوری های انقلاب، ترجمة علیرضا طیب، تهران: نشر قومس.

گور، رابرت .( 1379)؛ چرا انسانها شورش می کنند؟ ترجمة علی مرشدزاده. پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران.

گیدنز، آنتونی .(1380). پیامد‌های مدرنیته. ترجمه: محسن ثلاثی. تهران: نشر مرکز.

مرادنژاد رحیم بردی، آنا ؛  زارع، الهه و قاسم پور، فاطمه .(1396). سنجش رضایتمندی شهروندان از خدمات شهری شهرداری بابلسر. مجلة برنامه‌ریزی فضایی، سال هفتم، شمارة 4 (پیاپی 27)، صص 72-57.

مرصوصی، نفیسه و خزایی، کاظم.(1393).توزیع فضایی خدمات شهری و نقش آن در توسعة پایدار شهر؛ مطالعة موردی: مادرشهر تهران،مجلة پژوهش و برنامه‌ریزی شهری دانشگاه آزاد اسلامی مرودشت، دورة 5، شمارة 18،صص21-40.

معتمدی، محمد؛ رسولی، سید حسن و نصیری، محمد.(1398) .ارزیابی میزان رضایت شهروندان از عملکرد مدیریت شهری در حوزة خدمات شهری؛ مطالعة موردی: شهر فاروج، مجله تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، سال نوزدهم، شمارة 55 ، صص99-116.

معمار، ثریا ؛عدلی پور،صمد و خاکساز،فائزه .(1391). شبکه های اجتماعی مجازی و بحران هویت با تأکید بر بحران هویتی ایران. مجله مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران،دورة 1،شمارة4.صص155-176.

مورهد، گرگوری و گریفین، ریکی .(1385). رفتار سازمانی. ترجمه: سیدمهدی، الوانی؛ و غلامرضا، معمارزاده. چاپ اول، تهران: چاپ صهبا.

موسوی، محمد .(1385). مشارکت اجتماعی یکی از مؤلفه‌های سرمایة اجتماعی. مجله رفاه اجتماعی، شمارة 23.صص66-92.

میرفردی، اصغر و بوستانی، داریوش (1380). بررسی میزان و عوامل مؤثر بر رضایتمندی مشترکین برق خانگی شرکت توزیع نیروی برق استان فارس. شرکت توزیع نیروی برق استان فارس.

موسوی، میرنجف, سرور، رحیم, باقری کشکولی، علی(1392) تحلیلی بر نقش عوامل تاثیرگذار بر عملکرد شهرداری ها و سنجش میزان رضایت مندی شهروندان (مطالعه موردی: شهرداری یزد، نشریه مطالعات مدیریت شهری، دوره  5 , شماره  16 ; از صفحه 15 تا صفحه 29 .

 نصیری، اسماعیل و عموزاده مهدیرجی، حسین (1393). بررسی رضایتمندی شهروندان از عملکرد خدماتی شهرداری با استفاده از مدل کانو. مجلة جغرافیا و آمایش شهری- منطقه‌ای، سال 4، شمارة 13، زاهدان: دانشگاه سیستان و بلوچستان، صص 106-97.

هدایت، رقیه و علمی، محمود (1391). بررسی میزان رضایتمندی شهروندان از عملکرد خدمات شهری و عوامل اجتماعی- اقتصادی مرتبط با آن در شهر نقده. مجله مطالعات جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی تبریز، دوره 5، شماره 16 صص 29-47.

هومن، حیدرعلی(1381)؛ تهیه و استاندارد ساختن مقیاس رضایت شغلی، مرکز آموزش مدیریت دولتی، تهران.

Bozorgi, M. M. (2007). " Measuring Service Quality in the Airline Using Servequal Model ", Master Thesis, Lulea University of Technology.

Glak and stark(1970).”The Dimension of Religiousity:Religion and society in teasnio.chicago”: R AND Me Nally.

Oliver, R. L. (1980). " A Cognitive Model of Antecedents and Consequencees of Satisfaction Decisions ", Journal of Marketing Research, Vol XVII, Novamber.

Putnam.R.(2000).”Bowling Along:the collapse and Revival of American communit،”Newyork.simon and Schuster.

Turner, J.  H.  (2003). The Structure of Sociological Theory.  Wadsworth.Webster,  (1981).  Webster.

Ipsos (2009). Citizen Satisfaction Survey, the City of Calgary, Canada.