ارزیابی وضعیت شاخص‌های مسکن گزینی در شهر (نمونه موردی: شهر اهواز)

محورهای موضوعی : مطالعات مدیریت شهری

کرامت الله زیاری ¹ , محمود آروین ² , حسین فرهادی خواه ³

1 - استاد دانشگاه تهران [e-mail]
2 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تهران، [e-mail]
3 - دانش آموخته جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تهران[e-mail]

تاریخ دریافت : 1396/04/18 تاریخ پذیرش : 1396/06/18 تاریخ انتشار : 1396/06/01

کلید واژه: مسکن, مسکن گزینی, شهراهواز, معادلات ساختاری,

چکیده مقاله :

مقدمه و هدف پژوهش: مسکن به عنوان یک مکان فیزیکی که در فضا تبلور یافته است در پی اقدامات برنامه ریزی شهری و شرایط محیطی تفاوت‌های زیادی را در محلات و مناطق شهری به خود می بیند. این تفاوت‌ها سبب شده است که شهروندان شاخص‌های زیادی را در انتخاب محل سکونت خود درنظر بگیرند. با شناسایی و ارزیابی شاخص‌های مسکن گزینی از نظر شهروندان، مدیران شهری می توانند شرایط سکونتی شهروندان را ارتقاء و بهبود بخشند. هدف این پژوهش، ارزیابی شاخص‌های مسکن گزینی در شهر اهواز می باشد. روش پژوهش: پژوهش حاضر از نوع هدف کاربردی و از نظر گردآوری داده‌ها جز پژوهش‌های توصیفی- پیمایشی و به طور کامل مدل‌یابی معادلات ساختاری است. گردآوری داده‌ها از طریق پرسشنامه‌ای با 4شاخص(اجتماعی- فرهنگی، اقتصادی، کالبدی و محیطی) و 55گویه بر مبنای پاسخ‌های ساکنان شهر اهواز با حجم نمونه 384نفر انجام شد. اطلاعات جمع‌آوری شده از طریق نرم‌افزارهای SPSS21 و smart- PLS مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها: نتایج نشان می دهدکه ضریب مسیر اجتماعی-فرهنگی0.724، کالبدی 0.661، اقتصادی 0.545، و محیطی 0.510 بدست آمده است. بدین ترتیب که بالاترین اولویت شاخص اجتماعی فرهنگی است و بعد از آن شاخص کالبدی و اقتصادی و درآخر هم شاخص محیطی در انتخاب مسکن از نظر شهروندان شهر اهواز مؤثر می باشد. نتیجه گیری:اهمیت و اولویت شاخص اجتماعی و فرهنگی در بین شهروندان به سبب وجود قومیت های مختلف و تفاوت زیاد در شرایط اجتماعی اقتصادی ساکنان و همچنین وجود محلات بافت فرسوده و حاشیه نشین در شهر اهواز می باشد.

چکیده انگلیسی:

Introduction and Objective: Housing is embodied in space as a physical location and due to city planning and environmental conditions of each city there are much difference in neighborhoods and urban areas. These differences have caused citizens to choose different measures and indicators in their place of residence. By the identification and evaluation of settlement measures, city managers can upgrade and improve living conditions of citizens. This study aimed to assess the settlement measures in Ahvaz Research method: This is an applied study and descriptive research data collection and totally is a structural equation modeling research. Data were collected using a questionnaire with 4 indicators (socio-cultural, economic, physical and environmental) and 55 items based on the responses of residents of Ahvaz was conducted with a sample size of 384 people. The collected data were analyzed by software SPSS21 and smart- PLS.  Findings: The results show that the socio-cultural path coefficient of 0.724, physical 0.661, economic, 0.545, and environment 0.510 is achieved. The socio-cultural index is the highest priority, followed by physical and economic index, and Finally environmental index is the selection of housing for the citizens of Ahvaz effective. Conclusion: Importance and priority social and cultural indicators in between citizens of due to are the different ethnicities and large differences in socio-economic conditions of residents as well as there is also the old context and marginalized neighborhoods in the city of Ahvaz.  

منابع و مأخذ:

ابراهیم‌زاده، عیسی؛ قادرمرزی، جمیل؛ (1394). تحلیلی بر کیفیت مسکن محلات شهری راهکاری جهت بهبود کیفیت زندگی شهروندان مطالعه موردی: محلات شهر دهگلان، جغرافیا و توسعه، شماره40، صص139-156

افراخته، حسن و هواسی، نبی؛ (1390). تحلیلی بر نقش وام مسکن در توسعه روستایی مورد: دهستان سید ابراهیم دهلران، سال نهم، شماره31، صص55-76

اکبری، نعمت­اله؛ خوش­اخلاق، رحمان و مردیها، سارا؛ (1392). سنجش و ارزش­گذاری عوامل مؤثر بر انتخاب مسکن با استفاده از روش انتخاب تجربی از دیدگاه خانوارهای ساکن در بافت فرسوده شهر اصفهان، فصلنامه پژوهش­های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، سال سیزدهم، شماره سوم، صص 19-47.

بزی،خدارحم؛ جواهری،عباس؛ (1390). بررسی افتراق مکانی- فضایی محل ههای شهر زابل در برخورداری از شاخص‌های مسکن سالم، مجله جغرافیا و برنامه ریزی محیطی،شماره پیاپی 43، صص 202-185

پوراحمد، احمد؛ رحمانی­اصل، محمد و صفایی­رینه، مصطفی؛ (1395). بررسی و اولویت­بندی ویژگی‌های محیطی تأثیرگذار بر انتخاب محلّ سکونت (مطالعة موردی: شهر کهنوج)، نشریه مطالعات نواحی شهری دانشگاه شهید باهنر کرمان، سال سوم، شماره 1، پیاپی 6، صص 1-20.

جعفری صمیمی، احمد؛ علمی، زهرا؛ هادی زاده، آرش؛ (1386). عوامل موثر بر تعیین رفتار شاخص قیمت مسکن در ایران، فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، سال نهم، شماره32، صص31-53

حاتمی نژاد، حسین؛ سیف الدینی، فرانک؛ میره، محمد؛ (1385). بررسی شاخص‌های مسکن در ایران نمونه موردی: محله شیخ آباد قم، پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 58، صص145-129

رفیعیان، مجتبی؛ مسعودی راد، ماندانا؛ رضائی، مریم؛ مسعودی راد، مونا؛ (1393). سنجش میزان رضایتمندی ساکنان از کیفیت سکونتی مسکن مهر مورد شناسی: مهرشهر زاهدان، جغرافیا و آمایش شهری – منطقه ای، شماره 12، صص135-150

زیاری، کرامت الله؛ پرهیز، فریاد؛ مهدنژاد، حافظ، اشتری، حسن؛ (1389). ارزیابی مسکن گروه‌های درآمدی و ارائه برنامه تامین مسکن اقشار کم درآمد(نمونه موردی: استان لرستان)، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، شماره74، صص1-21

زیاری، کرامت الله؛ مهدنژاد، حافظ؛ پرهیز، فریاد؛ آقاجانی، محمد؛ (1389). بررسی وضعیت مسکن گروه‌های درآمدی و برآورد مسکن گروه‌های کم درآمد (نمونه موردی استان هرمزگان)، فصلنامه نحقیقات جغرافیایی، شماره 3 (پیاپی98)، صص29-55.

ستارزاده، داوود؛ (1388). شاخص‌های مسکن در استان سیستان و بلوچستان، فصل نامه جغرافیایی چشم انداز زاگرس، سال اول، شماره 1، صص85-100‌.

سیف الدینی، فرانک؛ زیاری، کرامت الله؛ عظیمی، آزاده؛ (1392). تحلیل شکاف جغرافیایی کیفیت مسکن در مناطق 22 گانه شهر تهران، فصلنامه بین المللی انجمن جغرافیای ایران، سال یازدهم، شماره 39، صص212-233.

شکرگزار، اصغر و رضایی پور، غنچه؛ (1392). تحلیل بر نقش انبوه سازان در توسعه مسکن کلانشهر رشت، چشم انداز جغرافیایی(مطالعات انسانی)، سال هشتم، شماره22، صص36-47‌.

شکوهی، محمداجزاء، ارفعی، جواد؛ (1394). بررسی میزان رضایتمندی ساکنان از مسکن مهر شهر بجستان، نشریه پژوهش و برنامه ریزی شهری، سال ششم، شماره بیست و دوم، صص 33-42‌.

صارمی، حمیدرضا و ابراهیم پور، مریم؛ (1391). بررسی شاخص‌های مسکن ایران و جهان(مطالعه موردی: ایران، انگلیس و فرانسه)، هویت شهر، شماره دهم، سال ششم، صص91-102.

عزیزی، محمد؛ پیرصاحب، مقداد؛ مرادی، شهین؛ (1382). وضعیت بهداشت مسکن خانوارهای تحت پوشش عرصه پزشکی جامعه نگر ثامن الائمه کرمانشاه(تابستان 1380)، فصلنامه علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، سال هفتم، شماره چهارم، صص55-63‌.

علی الحسابی، مهران؛ حسینی، باقر؛ نسبی، فاطمه؛ (1390). بررسی توسعه پایدار از دیدگاه اقتصادی و محیطی با تمرکز بر جایگاه مسکن (نمونه موردی: مسکن بافت قدیم شهر بوشهر)، مجله اقتصاد و توسعه منطقه ای، سال اول، شمارۀ اول، صص152-165‌.

کامران، حسن؛ امینی، داود؛ حسینی امینی، حسن؛ (1391). کاربرد پدافند غیر عامل در برنامه ریزی مسکنِ شهری، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه ای، سال چهارم، شماره پانزدهم، صص 88-75.

محمدزاده، پرویز؛ قنبری، ابوالفضل و ناظم­فر، رقیه؛ (1393). تحلیل عوامل مؤثر بر انتخاب مکان واحدهای مسکونی با استفاده از مدل انتخاب گسسته (مطالعه موردی: شهر تبریز)، فصلنامه اقتصاد و مدیریت شهری، سال سوم، شماره دهم، صفحات 95-110.

ملکی، سعید؛ (1389). بررسی وضعیت شاخص‌های اجتماعی مسکن در مناطق روستایی شهرستان اهواز، مسکن و محیط زیست روستا برنامه ریزی روستایی، دوره 29، شماره 129، صص 49-32.

ملکی، سعید؛ (1390). بررسی وضعیت شاخص‌های کمی و کیفی اجتماعی مسکن در شهرستان اهواز، فصلنامه علمی-پژوهشی فضای جغرافیایی، سال یازدهم، شماره36، صص103-130‌.

منجذب، محمدرضا؛ مصطفی پور، مصطفی؛ (1392). بررسی اثرات مسکن مهر بر بازار مسکن در ایران، فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان، سال یکم، شماره سوم، صص1-15.

میره، محمد؛ زیاری، کرامت الله؛ قرخلو، مهدی؛ (1389). بررسی و تحلیل هزینه‌های مسکن در بین خانوارهای شهرقم، فصلنامه علمی-پژوهشی انجمن جغرافیای ایران، سال هشتم، شماره 26، صص83-104.

هادیزاده، زرگر،صادق؛ هاشمی امری، وحید؛ مسعود، محمد؛ (1392). سنجش توسعه یافتگی مناطق شهری اصفهان در بخش مسکن، مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه ای، سال پنجم، شماره هفدهم، صص 85-100.

Adeoye, D. O. 2016, Challenges of Urban Housing Quality: Insights and Experiences of Akure, Nigeria. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 216, 260-268.

ÆRØ, T. 2006, Residential choice from a lifestyle perspective. Housing, Theory and Society, 23(2), 109e130.

C,Warnock, Veronice, E. Warnock Francis 2008, Markets and Housing Finance, Journal of Housing Economics 17,pp. 239-251.

Corbiere-Nicollier, T., Ferrari, Y., Jemelin, C., Jolliet, O., 2003, Assessing sustainability: An assessment framework to evaluate Agenda 21 actions at the local level, International Journal of Sustainable Development & World Ecology, Vol. 10, No. 3, pp 225-237

Ibrahim, M. R. (2017). How do people select their residential locations in Egypt? The case of Alexandria. Cities, 62, 96-106.‏

Jansen, S. J. T. 2012, What is the worth of values in guiding residential preferences and choices? Journal of Housing and the Built Environment, 27, pp 273-300.

Miranda, J. I. 1999,. Evaluating sustainable agriculture utilizing multicriteria analysis: the case of Guaira-SP, Brazil.

Mohit, M. A. 2010, Assessment of Residential Satisfaction in Newly Designed Public Low-Cost Housing in Kuala Lumpur, Malaysia. Habitat International, 34, 18–27.

Rangwala, S.C., 1998, Town Planning, Charatar Publishing House, India.

Short, J. R. 2014, Urban theory: A critical assessment. Palgrave Macmillan.

Tao, L., Hui, E. C., Wong, F. K., & Chen, T. (2015). Housing choices of migrant workers in China: Beyond the Hukou perspective. Habitat International, 49, 474-483.

Teck -Hong, T. 2012, Housing satisfaction in medium-and high-cost housing: The case of Greater Kuala Lumpur, Malaysia. Habitat International, 36(1), 108-116.

United Nations, 2007, Indicators of Sustainable Development: Guidelines and Methodologies, Third Edition, New York.

Yagi, K., & Hata , R. 1992, A Japanese touch for your home. Kodansha Internatio