تعیین سطح توسعه در مناطق شهری اهواز با استفاده از مدلهای تاپسیس و ANP
محورهای موضوعی : مطالعات مدیریت شهری
الهه کنارکوهی
1
,
حمید صابری
2
1 - گروه جغرافیا٬ واحد نجف آباد٬ دانشگاه آزاد اسلامی٬ نجف آباد٬ ایران. e.kenarkoohi@gmail.com
2 - گروه جغرافیا٬ واحد نجف آباد٬ دانشگاه آزاد اسلامی٬ نجف آباد٬ ایران.hamidsaberi2000@gmail.com
کلید واژه: توسعه, ANP, تاپسیس, مناطق اهواز,
چکیده مقاله :
مقدمه و هدف پژوهش: امروزه شکاف بین مناطق کمتر توسعه یافته و توسعه یافته‌تر باعث شده است که ارزیابی درجه‌ی توسعه یافتگی مکانهای مختلف مورد توجه سیاستگذاران و برنامه ریزان منطقه‌ای در تمامی کشورها باشد تا با شناخت مناطق کمتر توسعه یافته در جهت برطرف کردن شکاف بین این مناطق و مناطق توسعه یافته تر قدم برداشت. با توجه به اینکه در درون مناطق یک مکان ممکن است از لحاظ یک شاخص توسعه یافته و در شاخص دیگر توسعه نیافته باشد در این پژوهش ترکیبی از شاخص‌های مختلف استفاده شده است تا بطور نسبی وضعیت توسعه‌ی مکانهای مختلف را مشخص نمایند. روش پژوهش: در زمینه تعیین درجه‌ی توسعه یافتگی مناطق و سطح بندی آنها تکنیک‌های مختلفی وجود دارد که در این پژوهش مناطق شهر اهواز در سال 1390 با توجه به 42 شاخص انتخابی با مدل تاپسیس تحلیل شده و برای وزن دهی به شاخص‌ها از مدلANP استفاده شده است. رویکرد این مقاله نیز توصیفی- تحلیلی است. یافته ها: یافته‌های تحقیق نشان داد که مناطق دو و یک بترتیب از توسعه‌ی شهری بیشتری برخوردارند و توسعه یافته هستند و مناطق سه، چهار، پنج، شش، هفت و هشت از نظر وضعیت توسعه یافتگی در زمره‌ی مناطق محروم از توسعه قرار گرفته اند. میانگین تاپسیس مناطق 0.311165، انحراف معیار آنها 0.2135 و ضریب پراکندگی مناطق 0.686131 شده است که نشان از بیشترین شکاف و نابرابری بین مناطق شهر اهواز است. نتیجه گیری: مناطق یک و دو شکاف زیادی با سایر مناطق دارند که باید با ارائه راهکارهای مناسب به توسعه‌ی مناطق محروم کمک شود و در اولویت برنامه‌های توسعه شهر اهواز قرار بگبرند.
Introduction and Objective: Todays gap between high-low expansive areas lead to policy- makers and programmers in all over the world pay attention to extension assessment in order to eliminate the gap between these areas. Due to in one place maybe there is one expansive index and one under- expansive index, in this research used different indices for determine development of many places. research method : For this, there one different techniques that in 1390, Ahvaz had analyzed with topsis model concerning 42 optional index. And used ANP model for get weight to indices. Method is descriptive – analytical. Results: Results showed that one, two areas enjoy from more development؛ three, fore, five, six, seven, eight areas are in underdevelopmental. Topsis average is 0/311165, Standard deviation is 0/2135, dispersion is 0/686131 that represent the most gap and unequal between Ahvaz areas. Conclusion: So that one, two have many gap with others and must help to be developed with suitable ways.
استانداری خوزستان(1390)، سالنامه آماری استان خوزستان سال 1389، معاونت برنامه‌ریزی، دفتر آمار و اطلاعات
- آمارنامه شهر اهواز (1390)، شهرداری اهواز
- تقوایی، مسعود، مرادی هوسین، نصرت (1392). تعیین و تحلیل سطوح برخورداری شهرستان‌های استان آذربایجان غربی بر اساس مدلهای آنالیز اسکالوگرام و Swot. فصلنامه علمی-پژوهشی فضای جغرافیایی، شماره 44، سال سیزدهم، صص 202-175
- حاتمی نژاد، حسین .(1376). تحولات جمعیتی شهرهای خوزستان. مجله‌ی علوم جغرافیایی، صص 102 – 123
- حکمت نیا، حسن و موسوی، میرنجف. 1390. کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامه‌ریزی شهری و ناحیه‌ای، انتشارات علم نوین
- چاد هاری، انیس و کریک پاتریک، کالین(1381). برنامه‌ریزی و سیاست توسعه، ترجمه علی اکبری هرندی و داریوش حسنوند. بروجرد: مرکز انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بروجرد
- رضوانی، محمدرضا. (1383). مقدمه‌ای بر برنامه‌ریزی توسعه روستایی در ایران، تهران: انتشارات نشر قومس.
- زیاری، کرامت الله .(1388). مکتب‌ها، نظریه‌ها و مدلهای برنامه و برنامه‌ریزی منطقه‌ای، موسسه انتشارات دانشگاه تهران
- سپهری، محمدرضا .(1378). توسعه انسانی، تهران: وزارت کار و امور اجتماعی
- شماعی، علی و دیگران (1393)، به کارگیری روش تحلیل تصمیم گیری چند متغیره (الکتر) در رتبه بندی مناطق شهر اهواز، مجله برنامه‌ریزی و آمایش فضا، دوره هیجدهم، شماره 1
- شیرزادی، رضا .(1385). نوسازی، توسعه، جهانی شدن (مفاهیم، مکاتب و نظریه ها)، انتشارات حق یاوران
- پاپلی یزدی، محمد حسین و ابراهیمی، محمد امیر(1387). نظریه‌های توسعه روستایی،تهران: انتشارات سمت
- پاپلی یزدی، محمد حسین و رجبی سناجردی، حسین (1386). نظریه‌های شهر و پیرامون، انتشارات سمت
- کامران، حسن و دیگران (1389)، سطح بندی خدمات شهری در مناطق کلانشهر تهران، مجله جغرافیا و برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال اول، شماره اول
- کنارکوهی، الهه .(1393). ارزیابی سیستم شهری استان خوزستان، پایان نامه کارشناسی ارشد جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه پیام نور، واحد بروجن
- ملکی، سعید و دامن باغ، صفیه. (1392). ارزیابی شاخص‌های توسعه پایدار شهری با تاکید بر شاخص‌های اجتماعی، کالبدی و خدمات شهری (مطالعه موردی: مناطق هشت گانه شهر اهواز)، فصلنامه مطالعات برنامه‌ریزی شهری، شماره سوم، صص 54-29
- مارکاندیا، آنیل .(1381). سیاست هایی برای توسعه پایدار، سلسله انتشارات توسعه و روستا
- میرغفوری، حبیب الله و دیگران (1393)، روش‌های تصمیم گیری چند شاخصه (همراه با معرفی نرم افزارهای کاربردی)، سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی
- مومنی، منصور و شریفی سلیم، علیرضا (1390). مدل‌ها و نرم افزارهای تصمیم گیری چند شاخصه، انتشارات سیمای دانش.
-Bastanifar,i. Sameti, m. 2004. ”An Inquiry of Green Tax Effect on Decreasing of Air pollution of Isfahan Province” . GIAN International Symposium& Workshop,Isfahan university14-18.
- Bazzi, Kh. 2012. Evaluating the development degree of Sistan and Baluchistan counties with Spatial and Hierarchical planning approach. International Research Journal of Applied and Basic Sciences, Vol 3 (18): 2364-2373
-Danesh Nezafat, A.R. Molaei Hashjin, N. Motamedi Mehr, A . 2013. Analyzing Development of Urban Region of Rasht Using Morris Model. Trends in Advanced Science and Engineering, TASE 9(1): 19-27
-Elliott, J. 1994. An Introduction to Sustainable Development, the Developing
World. London and New York: Rutledge.
- Momeni, m. Hasan zadeh, A. Ghahari, G.R. Ziapour, A. 2013. Determine the degree of development of the city of Kermanshah using numerical taxonomy. Journal of Science and today's world, volume 2: 1352-1363
- Momeni, M. Jafari, A. 2015. Comparative Study of Applying Methods of Measuring Development in Regional Studies: A Case Study of 15 Regions in Isfahan. Mediterranean Journal of Social Sciences, Vol 6 :363-370
-Nastaran, M. Abolhassani, F . Bakhtiari, N . 2015. Spatial Distribution of Development Indexes in Iranian Cities Using Combinational Ranking. Journal of Regional Planning, Vol. 5: 1-12
-Rahnama , M. R. Davarinezhad , M. Mabhoot, M.R . 2012. Evaluation the Level of Development in Regions of Mashhad Municipality, Iran, Life Science Journal 2012;9(3): 2211-2219
-Yasouri, M. 2013. The study of regional disparity status in Guilan provin