برنامه ریزی راهبردی اکوتوریسم پایدار در شهرهای کوچک با استفاده از مدلهای تحلیل عاملی تأییدی، SWOT و QSPM (مطالعهی موردی: شهرستان ماسال، گیلان)
محورهای موضوعی : مطالعات مدیریت شهرییاسر قلیپور 1 , محمدعلی صیادی 2
1 - دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران، gholipour.yaser@znu.ac.ir
2 - دانشجوی دکتری دانشگاه علوم و تحقیقات اصفهان
کلید واژه: راهبرد, اکوتوریسم پایدار, شهر کوچک, ماسال,
چکیده مقاله :
توسعه ی اکوتوریسم در ابتدا نیازمند برنامه ریزی و مدیریت یکپارچه است. برنامه ریزی توسعه ی اکوتوریسم در دوران اخیر یکی از مباحث توسعه ی پایدار گردشگری و توسعه ی منطقه ای در جهان بوده است. اکوتوریسم یا گردشگری طبیعت محور مسئولانه، چنانچه در راستای اهداف توسعه ی پایدار حرکت نماید، رفاه جامعه ی محلی را تضمین می کند. در همین راستا هدف این مقاله تعیین راهبردهای توسعه ی اکوتوریسم در شهرستان ماسال در غرب استان گیلان است. تحقیق حاضر توصیفی- تحلیلی و از نوع کاربردی- توسعه ای است. نمونه ی آماری تحقیق شامل 42 نفر از کارشناسان آشنا با موضوع در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری بوده اند که به روش دلفی و در سه مرحله به تعیین نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید در رابطه با وضعیت اکوتوریسم شهرستان اقدام کرده اند. برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS و Lisrel 8.80 استفاده شده و برای تعیین روایی پرسشنامه از پانل متخصصان و مدل تحلیل عاملی تأییدی مرتبه ی اول و برای تعیین پایایی آن از آزمون آلفای کرونباخ به میزان 804/0 بهره گرفته شده است. سپس با استفاده از مدل های SWOT و QSPM به تدوین راهبردهای توسعه ی اکوتوریسم شهرستان ماسال اقدام شده است. یافته ها نشان می دهد استراتژی قابل اجرا برای این هدف، استراتژی محافظه کارانه با راهبردهای WO خواهد بود.
Planning for the development of ecotourism in recent times has been one of the subjects of sustainable development of tourism and regional development in the world. In this regard, the purpose of this paper is to determine the strategies for ecotourism development in Masal city in west of Guilan province.The research method is descriptive-analytic and of applied-development type. The statistical sample of the study consisted of 42 experts in Ph.D. and Master of Science in Delphi method and in three stages determined the strengths, weaknesses, opportunities and threats in relation to the ecotourism of the region. SPSS and Lisrel software were used to analyze the data. To determine the validity of the questionnaire, formal validity and reliability of the questionnaire were used to determine the reliability of Cronbach's alpha(0.804). Using the SWOT and QSPM model, we determined the strategies for ecotourism development in Masal.The findings indicate that a strategy for this purpose would be a conservative strategy with WO strategies.
احمدی، منیزه و چراغی، مهدی و سلطانی، مینا (1396)، تحلیل عوامل موثر بر توسعه ی اکوتوریسم در نواحی روستایی شهرستان زنجان (مورد مطالعه: روستاهای دشت سهرین)، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه ی روستایی، سال ششم، 231-215.
پوراحمد، احمد و تحریریان، محمدحسین (1379)، نقش جهانگردی در اشتغال شهرستان کرمان، نشریه علمی- پژوهشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شماره 44، 57-71.
توکلینیا، جمیله و متکان، علیاکبر و صرافی، مظفر و بوربوری، فائزه (1397)، ارزیابی تناسب مکانی برای توسعهی اکوتوریسم در منطقهی رودبار و قصران و لواسانات با استفاده از روش OWA با کمیتسنجهای فازی، برنامهریزی و توسعهی گردشگری، سال هفتم، شمارهی 26، 95-68.
حامیان، پریسا و المدرسی، سیدعلی و عفتی، میثم و کاوسی، حمیده و رشیدی، علی (1394)، مکانیابی مجتمع گردشگری به روش تصمیم گیری چند معیاره با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی جغرافیایی (مطالعه موردی: شهرستان ماسال)، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال 30، شماره 4، 130-116.
سعیدا اردکانی، سعید و میرغفوری، سید حبیب اله و برقی، شاهین (1389)، شناسایی و اولویت بندی مؤلفه های مؤثر بر سطح رضایت گردشگران خارجی در شیراز با استفاده از تکنیک های تحلیل عاملی و تصمیم گیری چند شاخصه، فصلنامه مطالعات گردشگری، شماره 13، 23-1.
سلطانی، زهرا و کیانی، صدیقه و تقدیسی، احمد (1392)، نقش اکوتوریسم در فرصت های شغلی و افزایش درآمد نمونهی موردی: شهرستان خوانسار، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، سال 28، شماره 4، 152-137.
توان ها و قابلیت‌های اکوتوریستی مناطق حفاظت‌شده محیط زیست در جهت توسعهی پایدار (مطالعهی موردی: مناطق حفاظتشدهی جهاننمای گرگان)، مطالعات مدیریت گردشگری، سال هشتم، شمارهی 25، 79-63.
رخشانینسب، حمیدرضا و ضرابی، اصغر (1388)، چالشها و فرصت های توسعه اکوتوریسم در ایران، مجله فضای جغرافیایی، سال نهم، شماره 28.
رنجبر، محسن و موحدیان، فاطمه و احمدیزاده، زهراالسادات (1393)، نقش آموزش کوهنوردان و گردشگران در تقویت و توسعه اکوتوریسم کوهستان (مطالعه موردی کوه دماوند)، فصلنامهی مطالعات مدیریت شهری، سال ششم، شمارهی هفدهم، 96-87.
زاهدی، شمس السادات (1382)، چالشهای توسعهی پایدار از منظر اکوتوریسم، مدرس، دوره 7، شماره3.
فتاح مریکی، داراب (1393)، تحلیلی بر جایگاه اکوتوریسم در توسعه پویا و پایدار نواحی غربی کشور، سپهر، دوره 22، شماره 85، 50-47.
قنبری، یوسف و محمود صالحی، سمیه (1394)، اکوتوریسم در ایران و چالشهای پیش روی آن، راهبرد توسعه، شماره 43، 102-85.
عینالی، جمشید و جعفری، غلامحسین و تبیره، اسماعیل (1393)، ارزیابی نقش اکوتوریسم در توسعهی مناطق روستایی (مطالعه موردی: دهستان اورامان تخت، شهرستان سروآباد، برنامهریزی و توسعه گردشگری، سال سوم، شماره 9، 211-191.
معصومی، مسعود (1381)، ماهیت فعالیت های گردشگری، پیام سبز، شماره 12.
هاشمی، نیلوفر (1389)، ﻧﻘﺶ اﻛﻮﺗﻮرﻳﺴﻢ در ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﺎﻳﺪار روﺳﺘﺎﻳﻲ، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ روستا و توسعه، سال 13، شمارهی 3، 188-173.
هاشمی، سیدسعید و حبیبی، مرضیه (1395)، پهنهبندی توان اکوتوریسمی منطقهی صادقآباد بافق، استان یزد، فصلنامهی گردشگری و توسعه، سال پنجم، شماره 8، 85-65.
AdrianaTisca, I & Istrat, N & Dan Dumitrescu, C & Cornu,G (2016),Management of sustainable development in ecotourism. Case StudyRomania, Procedia Economics and Finance ,39, 427 – 432.
Angelevska-Najdeska, K, Rakicevik, G (2012), Planning of sustainable tourism development, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 44, 210 – 220.
Ceballos-Lascurain, H. (1987). The Future of Ecotourism. Mexico Journal, January, pp. 13-14.
Fadahunsi, J. T. (2011). Application of Geographical Information System (GIS) technology to tourism management in Ile-Ife, Osun State, Nigeria. The Pacific Journal of Science and Technology, 12 (2), 274–283.
Hamdan, M & Patrick Low, K.G (2014),Ecotourism Development in Brunei Darussalam, Transnational Corporations Review ,Volume 6 Number 3,248-272.
Donohue, H., & Needham, R. (2006). Ecotourism: the evolving contemporary definition. Journal of Ecotourism, 5 (3), 192e210.
Eshun ,G & Tagoe-Darko ,E (2015),Ecotourism development in Ghana: A postcolonial analysis, Development Southern Africa, Vol. 32, No. 3, 392–406.
Jing,Y & Fucai, H (2011), Research on Management of Ecotourism Based on Economic Models, Energy Procedia 5, 1563–1567.
Liu Yan & Shi Dan, LI Xiu-xia. A research on phenomena, causes and countermeasures of eco-tourism in China, Resources and Industries, 12:131-134.
Masberg,B.A & Morales, N (2008), A case analysis of strategies in ecotourism development, Aquatic Ecosystem Healthand Management2 ,289-300.
Mawere, M. and Mubaya, T. R. (2012). The Role of Ecotourism in the Struggles for Environmental Conservation and Development of Host Communities in Developing Economies: The Case of Mtema Ecotourism Center in South-Eastern Zimbabwe. International Journal of Environment and Sustainability, 1 (1):16-33.
Meleddu,M & Pulina, M (2016), Evaluation of individuals’ intention to pay a premium price for ecotourism: An exploratory study, Journal of Behavioral and Experimental Economics, 65, 67-78.
Miller, C. C. (2017). Challenges and potentials of ecotourism as a form of conservation and sustainable development on Zapatera Island, Nicaragua (Unpublished master’s thesis). Sweden/Swedish University of Agricultural Sciences.
Nicula, V & Spânu ,S (2014),WaysofPromotingCulturalEcotourismforLocal CommunitiesinSibiu Area, 21stInternational EconomicConference 2014,IECS 2014, 16-17 May 2014,Sibiu,Romania.
Ocampo, L & Angela Ebisa, J & Ombe,J & Geen Escoto,M (2018),Sustainable ecotourism indicators with fuzzy Delphi method – A Philippine perspective, Ecological Indicators, 93 , 874–888.
Pasape,L & Anderson,W & Lindi,G (2015), Good governance strategies for sustainable ecotourism in Tanzania, Journal of Ecotourism, Vol. 14, Nos. 2–3, 145–165.
Seifi, F., & Ghobadi, G. R. (2017). The role of ecotourism potentials in ecological and environmental sustainable development of Miankaleh Protected Region. Open Journal of Geology, 7 (4), 478–487.
TIES (The International Ecotourism Society) (2015), The Definition https://www.
ecotourism.org/what-is-ecotourism.
T.O. Cheung, L & Jim,C.Y (2014),Expectations and willingness-to-pay for ecotourism services in Hong Kong’s conservation areas, International Journal of SustainableDevelopment & World Ecology, Vol. 21, No. 2, 149–159.
Wang ,J & Zhong ,L & Chen ,T (2015),Evaluation of ecotourism development in rural regions of China, Chinese Journal of Population Resources and Environment, Vol. 13, No. 2, 162–168.
Weaver, D. B., & Lawton, L. J. (2007). Progress in tourism management. Twenty years on: the state of contemporary ecotourism research. Tourism Management, 28,1168-1179.
- YÕlmaz, O (2011), Analysis of the potential for ecotourism in Gölhisar district, Procedia Social and Behavioral Sciences 19 , 240–249.