طراحی مدل عملکرد مدیریت شهری شیراز با رویکرد ساختاری تفسیری (مورد مطالعه: شهرداری شیراز)
محورهای موضوعی : فصلنامه آینده پژوهی شهریمحمد امین مهرورز 1 * , لیلا سعیدی 2 , کرم اله دانش فرد 3
1 - گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.
2 - گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران غرب، تهران، ایران.
3 - گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات ، تهران، ایران.
کلید واژه: شهرداری شیراز, مدل ساختاری تفسیری, منابع انسانی, مدیریت شهری.,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش، طراحی مدل عملکرد مدیریت شهری شیراز با رویکرد ساختاری تفسیری (مورد مطالعه: شهرداری شیراز) بود. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ روش، توصیفی بود که به صورت آمیخته کیفی و کمی انجام شد. نمونه‌گیری در بخش کیفی بر اساس پنل تخصصی و هدفمند و برابر با 18 نفر بود. جامعه آماری در بخش کمی، شامل مدیران و کارشناسان شهرداری شیراز و سازمان‌های زیرمجموعه شهرداری، برابر با 1429 نفر بود که ابتدا به صورت تصادفی خوشه‌ای و سپس با روش غیرتصادفی در دسترس و براساس جدول مورگان، تعداد 306 نفر به عنوان نمونه انتخاب شد. ابزار تحقیق، پرسشنامه محقق ساخته و فرم خودتعاملی ساختاری بود. روایی پرسشنامه توسط 10 نفر از اساتید مدیریت ورزشی و پایایی آن، با آزمون آلفای کرونباخ، تأیید شد (88/0α=). جهت مدل‌یابی مؤلفه‌ها از تکنیک مدلسازی ساختاری تفسیری استفاده شد. یافته‌ها نشان داد 38 شاخص در قالب مؤلفه‌های ساختار تشکیلاتی، نظارت و پایش، مديريت منابع مالی و سخت افزاری، توسعه تعاملات و مراودت، هماهنگی و انسجام بین سازمانی، وحدت فرماندهی، هم پايانی، توسعه منابع انسانی، یکپارچگی، بسترسازی، دیدگاه سیستمی و کارراهه، بر مدیریت شهری شیراز اثرگذار است و مؤلفه‌ها در هفت سطح ساختاردهی شدند و مؤلفه‌های توسعه منابع انسانی و کارراهه در سطح زیربنایی قرار گرفتند. می‌توان گفت که طراحی و اجرای استراتژی‌های میان مدت و بلند مدت و همچنین جذب، نگهداری و توانمندسازی نیروهای متخصص در حوزه‌های مختلف مدیریت شهری، دستیابی به مؤلفه‌های شناسایی شده و توسعه مدیریت شهری را هموار خواهد کرد.
The aim of this research was to design a performance model for Shiraz urban management using an interpretive structural approach (case study: Shiraz Municipality). The research was applied in purpose and descriptive in method, conducted through a mixed qualitative and quantitative approach. Sampling in the qualitative section was based on a specialized and targeted panel, consisting of 18 participants. The statistical population in the quantitative section included managers and experts from Shiraz Municipality, selected using a non-random convenience sampling method based on Cochran's formula and Morgan's table. The research tools included a researcher-made questionnaire and a structured self-interaction form. The questionnaire's validity was confirmed by 10 sports management professors, and its reliability was verified through Cronbach's alpha test (α=0.88). To model the components, the interpretive structural modeling technique was employed. The findings identified 38 indicators categorized under organizational structure components, supervision and monitoring, management of financial and hardware resources, development of interactions and relationships, inter-organizational coordination and coherence, unity of command, coordination, development of human resources, integration, platform building, systemic perspective, and Karrahe. These components were structured across seven levels, with human resources development and Karrahe positioned at the foundational level. It can be concluded that designing and implementing mid-term and long-term strategies, along with recruiting, retaining, and empowering expert personnel in various areas of urban management, will facilitate the realization of the identified components and contribute to the development of urban management.
منابع
آدم‌پور، الهام؛ عسکری، ایمان؛ دالمن، هدی؛ مظفری خورگو؛ صدیقه و سالاری، مجتبی. (1401). نقش مدیریت شهری (شهرداری‌ها) در پایداری شهری. فصلنامه پژوهشنامه مطالعات راهبردی علوم انسانی و اسلامی، 46 (4)، 544-537. http://noo.rs/ez7AG
اسفندیاری، آناهیتا؛ رضایی، محمدرضا و شمس‌الدینی، علی. (1401). تحلیلی بر سنجش میزان سطح عملکرد مدیریت شهری در کلانشهر شیراز با رویکرد حکمروایی خوب شهری. نشریه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی، 21 (67)، 42-25. http://ijurm.imo.org.ir/article-1-3241-fa.html
آیینی، محمد؛ ذبیحی، حسین و سعیده زرآبادی، زهرا سادات. (1398). ارائه مدل ارزیابانه از ﭼﺎلش های نظام مدیریت شهری ﺷﻬﺮﻫﺎی ﺟﺪید ایرانی مبتنی بر رویکرد مدل سازی ساختاری تفسیری. فصلنامه علمی پژوهشی مدیریت شهری و روستایی، 75 (4)، 131-150. https://doi.org/10.22034/bagh.2019.159255.3880
بابایی، مهناز و سعیدی، ابراهیم. (1393). مطالعه و بررسی مؤلفه‌های مدیریت یکپارچه در شهر اصفهان. همایش ملی برنامه ریزی شهری، مدیریت شهری و توسعه پایدار، ، 1 (1)، 36-17. https://doi.org/10.22108/ue.2016.22102
بایرام‌زاده، نیما؛ موسوی، میرنجف. (1402). بررسی ارتباط توسعه‌یافتگی و تخصیص منابع در ایجاد سکونت‌گاه‌های انسانی جدید در طی سال‌های 1390 تا 1400 (نمونه موردی: ایران). جغرافیا و مطالعات محیطی، 13(49)، 120-139. https://sanad.iau.ir/Journal/ges/Article/1107624
پیشرو، حمدالله. (1390). چالشهای پیش روی کلانشهر شیراز در دستیابی به توسعه پایدار شهری با تأکید بر ملاحظات زیست محیطی، همایش ملی شناسایی و تبیین راهکارهای تحقق جهاد اقتصادی در شهرداری‌ها. https://civilica.com/doc/173182/
حبیبی، لیلا و شهرزاد حقیقی‌نژاد، شهرزاد. (1398). ارزیابی و بررسی مشکلات پروژه های عمرانی شهرداری شیراز با روش تحلیل محتو. چهارمین کنفرانس ملی در مدیریت، حسابداری و اقتصاد با تأکید بر بازاریابی منطقه‌ای و جهانی. https://civilica.com/doc/915590/
حکمت‌نیا، حسن؛ ملکی، محمد؛ موسوی، میرنجف و افشانی، علیرضا. (1396). بررسی و تحلیل حکمروایی خوب شهری در ایران: مورد مطالعه : شهر ایلام. مجله آمایش جغرافیایی فضا، 7 (24)، 152-143. https://gps.gu.ac.ir/article_50835.html
خادم‌الحسینی، احمد و بهرامی، انوشیروان. (1398). ارزیابی عملکرد مدیریت شهری در پایداری شهری (مطالعه موردی: شهر ایذه). مجله جغرافیا و مطالعات محیطی، 8 (30)، 48-33. https://journals.iau.ir/article_669138.html
رحمانی، حامد. (1397). شناسایی شاخص های برای توسعه مدیریت شهری شهرداری تهران. مجله مطالعات مدیریت شهری، 10 (36)، 1-15. http://noo.rs/CeDsU
رضایی کوچی، محمود. (1398). ت بررسی نقش مشارکت شهروندان در افزایش موفقیت مدیریت شهری مورد: کلانشهر شیراز. مجله پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 10 (38)، 51-62. https://dorl.net/dor/20.1001.1.22285229.1398.10.38.5.1
روستایی، امین؛ رحیمی، علی و روستائی، ایمان. (1394). بررسی رضایتمندی کارکنان شهرداری شیراز از استقرار نظام شهرداری الکترونیک ورابطه آن با عملکرد شغلی آنها. کنفرانس بین المللی پژوهشهای نوین در مدیریت و مهندسی صنایع. https://civilica.com/doc/435168/
رئیسی، حسین؛ پاک‌نهاد، محمدحسین. (1393). بررسی چالش های توسعه حمل نقل همگانی محور TOD مطالعه موردی مناطق 1و 5و 7 شهر شیراز. اولین کنفرانس ملی شهرسازی، مدیریت شهری و توسعه پایدار. https://civilica.com/doc/361117/
زیاری، کرامت‌الله؛ یداله‌نیا، هاجر و یداله‌نیا، حسین. (1399). تحلیل عملکرد مدیریت شهری با تاکید بر شاخص‌های حکمروایی خوب از منظر شهروندان (مورد مطالعه: شهر ساری). مجله پژوهش و برنامه‌ریزی شهری، 11 (40)، 1-16. https://dorl.net/dor/20.1001.1.22285229.1399.11.40.1.8
سالاری سردری، فرضعلی و کیانی، اکبر. (1396). تحلیل الگوی مدیریت شهری ایران (ساختار، عملکرد و راهبرد). نشریه مطالعه مدیریت شهری، 15 (32)، 52-35. http://noo.rs/P4nXa
ستاوند، محمدهادی؛ حاجی‌زاده، فاضل و یغفوری، حسین. (1398). واکاوی فضایی مناطق شهری شیراز از منظر عدالت اجتماعی با تأکید بر خدمات عمومی، 19 (52)، 171-192. https://doi.org/10.29252/jgs.19.52.171
سماواتی، سمیرا؛ حسینی‌نیا، غلامحسین و بحرینی، حسین. (1401). تحلیل عملکرد مدیریت شهری همدان مبتنی بر شاخص‌های حکمروایی مطلوب شهری با تأکید بر نظر شهروندان. مجله مهندسی جغرافیایی سرزمین، 6 (4)، 801-816. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.25381490.1401.6.4.2.5
صفایی‌پور، مسعود و آزادبخت، مریم. (1397). نقش مدیریت شهری با تأکید بر نقش شهرداری برپایداری زیست محیط (مطالعه موردی: منطقه 2 شهر اهواز). نشریه جغرافیایی سرزمین، 15 (58)، 128-115. https://www.sid.ir/paper/116383
طالب‌نژاد، احمد. (1394). طراحی نظام ارزیابی عملکرد مناطق شهرداری شیراز،
کنفرانس بین المللی مدیریت، اقتصاد و علوم انسانی. https://civilica.com/doc/625535
علوی، سید علی؛ اجاقلو، مریم، و بهمنی، افشین. (1393). ارزیابی عملکرد شهرداری در شهرهای کوچک جهت تحقق شاخص‌های شهر خلاق (نمونه موردی: شهر بلبان آباد). همایش ملی برنامه ریزی شهری، مدیریت شهری و توسعه پایدار، https://civilica.com/doc/360975/
فیروزی، محمدعلی؛ روستایی، شهریور؛ کاملی‌فر، محمدجواد و ملکی، سعید. (1399). شناخت و ارزیابی تأثیر مؤلفه‌های حکمروایی شهری از منظر رویکرد مدیریت دانش مطالعه‌ای در کلانشهر تبریز. مجله آمایش جغرافیایی فضا، 10 (37)، 90-73. https://doi.org/10.30488/gps.2020.124936
کاوه‌پور، یاسین؛ اقبالی، ناصر و حمزه، فرهاد. (1401). ارزیابی عملکرد مدیریت شهری با تأکید بر شاخص‌های حکمروایی خوب مطالعه موردی: شهر اهواز. مجله آمایش جغرافیایی فضا، 12 (1)، 66-51. https://doi.org/10.30488/gps.2022.342406.3543
منصوریان، حسین؛ رجایی، سیدعباس؛ حاتمی، احمد و عاشوری، حسن. (1398). آسیب شناسی مدیریت شهری در شهر اقوام (مطالعۀ موردی: شهر نورآباد، استان لرستان). مجله جغرافیای اجتماعی شهری، 1 (14)، 211-194. http://noo.rs/GXLSn
موسوی، میرنجف؛ و بایرام‌زاده، نیما. (1403). تحلیل فضایی روند نابرابری‌های منطقه‌ای در ایران، فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی «سپهر»، 33(131)، 105-125. https://doi.org/10.22131/sepehr.2024.2017054.3039
میرزاده دوستان، امیر. (1401). بررسی مدیریت شهری و نقش آن در توسعه پایدارشهری. مجله جغرافیا و روابط انسانی، 5 (2)، 21-33. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.26453851.1401.5.2.2.3
نجاتی حسینی، سید محمود. (1380). جامعه مدرن، شهروندی و مشارکت. نشریه مدیریت شهری، 5 (25)، 1-17 https://www.magiran.com/volume/2577
References:
Adampour, E., Askari, I., & Mozafari, S. (2022). The role of urban management (municipalities) in urban sustainability, Research Journal of Strategic Studies of Humanities and Islamic Sciences, 4(46), 537-544. http://noo.rs/ez7AG. [in Persian]
Aieni, M. (2020) A research with the title of explaining the components of the integrated urban management model in new Iranian cities, Scientific Research Quarterly of Urban and Rural Management, 75(4), 131-150. https://doi.org/10.22034/bagh.2019.159255.3880. [in Persian]
Alavi, S. A., Ojaklou, M., & Afshin, B. (2014). Evaluation of municipal performance in small cities to realize creative city indicators (case example: Bulblan Abad city), National Conference on Urban Planning, Urban Management and Sustainable Development. https://civilica.com/doc/360975/ [in Persian]
Alene, E. T. (2022). Determinant factors for the expansion of informal settlement in Gondar city, Northwest Ethiopia, Journal of Urban Management, 11(3), 321-337. https://hdl.handle.net/10419/271470.
Alrawi, A., & Qasim, SH. (2022). Urban Management of City Centers the Road to The Sustainable Development (Sustainable Land Use Management), IOP Conference Series: Earth and Environmental Science, IOP Conf. Ser.: Earth Environ. Sci. 961 012090. https://iopscience.iop.org/article/10.1088/1755-1315/961/1/012090.
Asibey, M., Mintah, F., Adutwum, I. & Tagnan, J N. (2022). urban planning-climate change resilience conundrum in Accra, Ghana, Cities, Volume 131, 103950, https://doi.org/10.1016/j.cities.2022.103950.
Babaei, M., & Ebrahimi, S. (2017). Studying and investigating the components of integrated management in the city of Isfahan, Urban Economy Quarterly, first year, first issue, 1(1), 17-36. https://doi.org/10.22108/ue.2016.22102. [in Persian]
Bayramzadeh, N., Mousavi, M. N. (2024). Investigating the Relationship Between Development and Resource Allocation in the Creation of New Human Settlements During the Years 2011 to 2021 (Case Study: Iran). Journal of Geography and Environmental Studies, 13(49), 120-139. https://sanad.iau.ir/Journal/ges/Article/1107624 [In Persian]
Elvir A., Sevara S., Rustem Sh. & Mavluda K. (2024). Efficiency in Urban Management and Smart City Concepts: A Russian Cities Case Study, 19(4):1379-1387. http://dx.doi.org/10.18280/ijsdp.190415
Esfandiari, A., Rezaei, M. & Shams al-Dini, A. (2024). An analysis on measuring the performance level of urban management in Shiraz metropolis with the approach of good urban governance, Urban and Rural Management, 21(67), 42-25 An analysis on measuring the performance level of urban management in Shiraz metropolis with the approach of good urban governance, Urban and Rural Management, 21(67), 42-25. http://ijurm.imo.org.ir/article-1-3241-fa.html. [in Persian]
Faisal, M., Banwet, D.K. & Shankar, R. (2006). Supply chain risk mitigation: modelling the enablers, Business Process Management, 12(4), 535-552. https://doi.org/10.1108/14637150610678113.
Firouzi, M., Rustaei, Sh., Kamli Far, M., & Maleki, S. (2020). Recognition and evaluation of the impact of urban governance components from the perspective of knowledge management approach, a study in Tabriz metropolis. Journal of Geographical Survey of Space, 10(37), 73-90. https://doi.org/10.30488/gps.2020.124936. [in Persian]
Ghaffari, M. &, Nejati Hosseini, S. M. (2021). Modern Society, Citizenship and Participation, Urban Management Quarterly, 5(25), 1-17. https://www.magiran.com/volume/2577. [in Persian]
Habibi, L., & Shahrazad, N. (2019). Evaluation and investigation of the problems of construction projects of Shiraz municipality with the method of content analysis, the fourth national conference in management, accounting and economics with an emphasis on regional and global marketing. https://civilica.com/doc/915590/ [in Persian]
Hekmat Nia, H., Mousavi, M., Afshani, A., & Maleki, M. (2017). Review and analysis of good urban governance in Iran: Study case: Ilam city, Space Survey, 7(24), 143-152. https://gps.gu.ac.ir/article_50835.html. [in Persian]
Kavehpour, Y., Eqbali, N., & Hamzeh, F. (2022). Evaluation of urban management performance with an emphasis on good governance indicators, a case study: Ahvaz city, Journal of Aaish Geographical Analysis of Space, 12(1), 51-66. https://doi.org/10.30488/gps.2022.342406.3543. [in Persian]
Khadem Al-Hosseini, A., & Bahrami, A. (2019). Evaluation of urban management performance in urban sustainability, a case study: Izeh city, Quarterly of Geography and Environmental Studies, 8(30), 33-48. https://journals.iau.ir/article_669138.html. [in Persian]
Mansourian, H., Rajaei, S A., Hatami, A., & Ashuri, H. (2022). Pathology of urban management in the city of the tribes (case study: Noorabad city, Lorestan province), Urban Social Geography, 6(1), 193-211. http://noo.rs/GXLSn. [in Persian]
Mirzazadeh Doostan, A. (2022). Review of urban management and its role in the development of urban sustainability, Geography and Human Relations, 5(1), 21-33. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.26453851.1401.5.2.2.3. [in Persian]
Mousavi, M., & Bayramzadeh, N. (2024). Spatial analysis of the trend of regional inequalities in Iran. Scientific- Research Quarterly of Geographical Data (SEPEHR), 33(131), 105-125. doi: 10.22131/sepehr.2024.2017054.3039 [In Persian]
Mousavi, M., Jafarpour Ghalehteimouri, K., Bagheri Kashkouli, A., & Bayramzadeh, N. (2024). Mitigating development barriers and addressing disparities in border cities of Iran: a comprehensive analysis of border provinces and influential factors. Geojournal, 89(4), 1–20. doi: 10.1007/s10708-024-11181-9
Pishrow, H. (2011). Challenges facing Shiraz metropolis in achieving sustainable urban development with an emphasis on environmental considerations, National conference to identify and explain solutions for realizing economic jihad in municipalities, Tehran. https://civilica.com/doc/173182/. [in Persian]
Rahmani, H. (2019). Identification of development indicators of urban management of Tehran Municipality, Urban Management Studies, 10(36), 1-15. http://noo.rs/CeDsU. [in Persian]
Raisi, H., & Pak Nahad, M. R. (2014). Investigating the challenges of developing TOD based public transportation, a case study: Districts 1, 5 and 7 of Shiraz city, the first national conference on urban planning, urban management and sustainable development. https://civilica.com/doc/361117. [in Persian]
Rezaei Kochi, M. (2019). Investigating the role of citizens' participation in increasing the success of urban management case: Shiraz metropolis, Research and Urban Planning, 10(38), 51-62. https://dorl.net/dor/20.1001.1.22285229.1398.10.38.5.1. [in Persian]
Roostaee, A., Rahimi, A., & Roostaee, I. (2015). Surveying the satisfaction of Shiraz municipality employees with the establishment of the electronic municipality system and its relationship with their job performance, International Conference on New Researches in Management and Industrial Engineering. https://civilica.com/doc/435168/. [in Persian]
Safaipour, M., & Azadbakht, M. (2018). The role of urban management with an emphasis on the role of the municipality on environmental sustainability (Case study: Region 2 of Ahvaz), Geographical Quarterly of the Land, 15(58), 115-128. https://www.sid.ir/paper/116383. [in Persian]
Salar Sardar, F A., & Kayani, A. (2016). Analysis of Iran's Urban Management Model, Urban Management Studies Quarterly, 15 (32), 35-52. http://noo.rs/P4nXa. [in Persian]
Samvati, S., Hosseininia, Gh., & Bahreini, H. (2022). Analysis of Hamedan urban management performance based on optimal urban governance indicators with emphasis on citizens' opinions, Land Geography Engineering, 6(4), 801-816. https://dor.isc.ac/dor/20.1001.1.25381490.1401.6.4.2.5. [in Persian]
Setavand, M. H., Hajizadeh, F., & Yaghfouri, H. (2019). Spatial analysis of urban areas of Shiraz from the perspective of social justice with emphasis on public services, Applied Research of Geographical Sciences (Geographical Sciences), 19(52), 171-192. https://doi.org/10.29252/jgs.19.52.171. [in Persian]
Shekhar, S. (2020). Effective management of slums- Case study of Kalaburagi city, Karnataka, India, Journal of Urban Management, ournal of Urban Management, 10(1), 88-89. https://doi.org/10.1016/j.jum.2019.09.001.
Talebnejad, A. (2015). Designing the performance evaluation system of Shiraz municipal areas, Conference Information Center. https://civilica.com/doc/625535. [in Persian]
Ziari, H., Yadollah Nia, H., & (2020). Analysis of urban management performance with emphasis on good governance indicators from the perspective of citizens, case study: Sari city, Urban Research and Planning Quarterly, 11(40), 1-16.https://dorl.net/dor/20.1001.1.22285229.1399.11.40.1.8. [in Persian]