فرم، تابع رويداد معماري (بازنمایی عینی از یک وضعیت مدرن در شرایط پست‌مدرن)

محورهای موضوعی : فصلنامه آینده پژوهی شهری

امیرداود مصلحت‌جو ¹ , مریم قاسمی سیچانی ² , وحید قبادیان ³ , بیژن عبدالکریمی ⁴

1 - گروه معماری، واحد شهرکرد، دانشگاه آزاد اسلامی، شهرکرد، ایران.
2 - گروه معماری، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران.
3 - گروه معماری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
4 - گروه فلسفه، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

تاریخ دریافت : 1402/10/22 تاریخ پذیرش : 1403/02/25 تاریخ انتشار : 1402/11/22

کلید واژه: بازنمایی عینی, فرم, رویداد, مدرنیسم/پست‌مدرنیسم, فرهنگ جهانی.,

چکیده مقاله :

ایده فرم تابع رويداد معماري، شیوه­ای زمینه­ای از روند شکل­گیری قرائت­‌های متفاوت از فرم در پیچیدگی‌­های تضاد گونه معماری است؛ که از انطباق خصوصیات مکانی (فضا) و تقابل‌­های برنامه‌­محور (عملكرد) بر یکدیگر، به شکلی انعطاف‌­پذیر اجازه بروز می‌­یابد؛ درحالی‌که ـ کماکان ـ ماهیت مدرن خود را حفظ نموده، تمامی كنش‌­ها را ـ دوباره ـ در شرايط پست‌­مدرن قالب‌­ریزی می­‌کند. اين پژوهش ـ كه به روش كيفي و با رهيافت نظري‌­پردازي داده بنياد انجام‌شده است ـ با هدف بازنمایی عینی فرم و عملکرد معماری در تبعیت از فرهنگ جهانی، به دنبال پاسخ اين پرسش است كه كاركرد کالبدی فرم در معماری معاصر ـ به‌ویژه معماری معاصر ایران ـ چگونه است؟ به اين منظور، داده‌­ها در قالب مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته، گردآوری و واكاوي گرديده و پاسخ‌­ها در مصاحبه 17 ام، به بالاترين سطح اشباع رسیده است. میانگین توافقِ 90.37 درصد، نشان از قابلیت اعتماد نسبتاً کامل و پوشش سطح معيار بیش از 0.6 کاپا، قابلیت اعتبار را ایده‌­آل توصیف می­‌کند؛ بنابراین، شاخص کیفیت تحقیق، موردقبول و روایی و پایایی تحقیق، مورد تأیید و نتیجه تحقیق ـ با بررسی معیارهای تطبیق، تعمیم، قابلیت فهم و کنترل ـ قابل ارزیابی و تفسیـر مي­‌باشد. به نظر می‌رسد کارکرد فرم در معماری معاصر، تابع بازنمایی عینی از فرهنگ جهانی است؛ که به­‌واسطه خاصیت تعاملی‌­اش با فضا (کالبد)، در قالب یک رویداد برنامه‌­محور، متضمن پاسخ­گویی به عملکرد خواهد بود و در بحرانی خودانعکاسی از تغییراتی مداوم، به گذرگاهی موقتی میان وضعیت‌­های جايگزين منجر می‌­شـود؛ که به‌­جـای ایجـاد تضـاد بین دو فـرم، به دنبال برقراري ارتبـاط میان آن‌­ها است؛ خواه به شکل تداوم تغییر و تحول در تکوین فضا (از طریق تکنولوژی و عملکرد)؛ و یا به شکل تضادهای پویا و پیچیدگی‌­های انتزاعی (از طریق روابط برنامه­ محور و کاربردی).

چکیده انگلیسی:

The concept of "Form follows Architecture Event" serves as a contextual method within the contradictory complexities of architecture. This method facilitates the emergence of diverse interpretations through the flexible adaptation of spatial characteristics and program-oriented oppositions to one another. Simultaneously, it maintains its modern essence while reframing all actions within postmodern conditions. This qualitative research employs the grounded theory approach, with the overarching goal of achieving an objective representation of form and function in architecture following global culture. Specifically, the study seeks to answer the question, "What is the role of physical form in contemporary architecture, particularly in the context of contemporary Iranian architecture?" Data compilation and analysis were conducted through semi-structured interviews, reaching a saturation point at the 17th interview. The mean agreement of 90.37% indicates relatively complete reliability, while a Kappa coefficient greater than 0.6 describes the validity as ideal. Thus, the research's quality index is accepted, and the results can be assessed and interpreted based on the criteria of matching, generalization, comprehensibility, and control. It appears that the function of form in contemporary architecture is influenced by an objective representation of global culture. This representation engages with physical space in an event-driven format that responds to function. In the face of an evolutionary self-reflection crisis, the representation fosters a temporary transition between alternative situations. Rather than promoting a clash between two forms, it aims to establish a connection between them.

منابع و مأخذ:

منابع
آدورنو، تئودور؛ و هورکهایمر، ماکس. (1944). دیالکتیک روشنگری، ترجمه مراد فرهادپور و امید مهرگان (1401)، چاپ نهم، نشر هرمس، تهران.
آیزنمن، پیتر؛ و ایتوربه، الیسا. (2020). تأخر، ترجمه حسام عشقی صنعتی و مرتضی نیک فطرت (1399)، فکر نو، تهران.
انصاری، حمیدرضا. (1399). تحلیلی بر معماری معاصر ایران، چاپ سوم، نشر سبزان، تهران.
بانی¬مسعود، امیر. (1399). پست¬مدرنیته و معماری؛ بررسی جریان¬های فکری معماری معاصر غرب، چاپ هفتم، نشر خاک، اصفهان.
برمن، مارشال. (1982). تجربه مدرنیته: هر آنچه سخت و استوار است دود می‌شود و به هوا می‌رود، ترجمه مراد فرهادپور (1401)، چاپ ششم، تهران: طرح نقد، تهران.
بلوگولوفسکی، ولادیمیر. (2015). مظنونین همیشگی، جلد دوم، ترجمه‌ علی شامس و مهشید معتمد (1400)، انتشارات فکر نو، تهران.
پازوکی، شهرام. (1401). عرفان و هنر در دوره مدرن (فرهنگ و تکنولوژی مدرن)، چاپ سوم، نشر علم، تهران.
پالمر، ریچارد ا. (1969). علم هرمنوتیک، ترجمه محمدسعید حنایی کاشانی (1401)، چاپ دوازدهم، نشر هرمس، تهران.
جنکز، چارلز. (2011). داستان پست مدرنیسم، ترجمه احسان حنیف (1400)، چاپ دوم، فکر نو، تهران.
چومی، برنارد. (1994). معماری و انفصال، ترجمه حسام عشقی صنعتی و مرتضی نیک¬فطرت (1399)، فکر نو، تهران.
حقیر، سعید و کامل¬نیا، حامد. (1400). نظریه مدرنیته در معماری ایران، چاپ دوم، مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه، تهران.
خویی، حمیدرضا. (1386). مقدماتی در باب نقد آثار معماری و شیوه¬های آن در دوره جدید، فصلنامه پژوهشنامه فرهنگستان هنر، 1(2)، 61-46. https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/540145
دانایی¬فرد، حسن؛ و اسلامی، آذر. (1400). کاربرد نظریه داده بنیاد در عمل؛ ساخت نظریه بی¬تفاوتی سازمانی، چاپ دوم، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع)، تهران.
دیبا، داراب. (1374). مروري بر معماري معاصر جهان و مسئله هويت، فصلنامه معماری و شهرسازي، 1(1)، 57ـ46. https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1377908
روحی، پویان. (1399). پیتر آیزنمن؛ یادداشت¬ها، گفت¬وگوها، مناظره¬ها، کتابکده کسری، مشهد.
شایگان، داریوش. (1960). افسون¬زدگی جدید: هویت چهل¬تکه و تفکر سیار، چاپ دوازدهم، ترجمه فاطمه ولیانی (1401)، نشر فرزان¬روز، تهران.
شجاعی، مجتبی و متین، مهرداد. (1398). تبیین نشانه¬شناختی رمزگان در روش های بازنمایی معماری، فصلنامه آرمانشهر، 12(29)، 63ـ45. DOI:10.22034/aaud.2020.102364
طهوری، نیر. (1396). آموختن از هایدگر، فصلنامه کیمیای هنر، 6(25)، 92-73. https://kimiahonar.ir/browse.php?a_id=1181&sid=1&slc_lang=fa
عبدالکریمی، بیژن. (1398). بازخواني پرسش از پست¬مدرنیسم ایرانی (1395)، مرکز پژوهش¬های اسلامی، تهران.
قبادیان، وحید. (1400). سبک¬شناسی و مبانی نظری در معماری معاصر ایران، چاپ چهارم، فکر نو (علم معمار)، تهران.
قبادیان، وحید. (1398). بازخوانی: ما میراث¬داران میراث¬خواریم (1395)، دوهفته نامه طراح امروز، 1(6)، 8. https://www.caoi.ir/fa/note/952
کرم¬اللهی، نعمت¬الله و حسنی، محمد. (1396). مبانی نظری مفهوم بازنمایی؛ با تأکید بر ابعاد معرفت¬شناختی، فصلنامه معرفت فرهنگی اجتماعی، 8(32)، 68ـ45. https://ensani.ir/fa/article/395026
کوربین، جولیت ام. و اشتراوس، آنسلم ال. (2014). اصول تحقیق کیفی: شیوه ها و رویه های توسعه گراندد تئوری، ترجمه ناهید دهقان نیری و علی فخرموحدی و مریم اسماعیلی و تابنده صادقی و زهرا طیبی (1400)، اندیشه رفیع، تهران.
گادامر، هانس ـ گئورک (1976). دیالکتیک هگل: مقاله هایی از مجموعه فلسفه نوین، ترجمه پگاه مصلح (1401)، چاپ چهارم، انتشارات علمی و فرهنگی، تهران.
گروت، لیندا و وانگ، دیوید. (2005). روش های تحقیق در معماری، ترجمه علیرضا عینی فر (1400)، چاپ یازدهم، مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
گیدنز، آنتونی. (1991). تجدد و تشخص: جامعه و هویت شخصی در عصر جدید، ترجمه ناصر موفقیان (1398)، چاپ یازدهم، نشر نی، تهران.
نوذری، حسینعلی. (1398). نظریه انتقادی مکتب فرانکفورت در علوم اجتماعی و انسانی، چاپ ششم، انتشارات آگه، تهران.
لوینز، آن و سیلور، کریستینا. (2007). راهنمای گام به گام استفاده از نرم افزار MAXqda2 در تحقیق کیفی، ترجمه ابوالفضل رمضانی (1399)، چاپ دوم، نشر جامعه شناسان، تهران.
References:
Abdolkarimi, B. (2019). the Question of Iranian Postmodernism review (2016), Islamic Research Center Press, Tehran. [In Persian]
Adorno, Theodor W. & Horkheimer, M. (1944), Dialectic of enlightenment: philosophical fragments, translated by Morad Farhadpour and Omid Mehrgan (2022), 9th edition, Hermes Pub., Tehran. [In Persian]
Ansari, H. (2019), an analysis on Iran contemporary architecture, third edition, Sabzan Pub., Tehran. [In Persian]
Bani Masoud, A. (2019). Postmodernity and Architecture; Review of currents of contemporary architecture in the West, 7th edition, Khak Pub., Esfahan. [In Persian]
Belogolovsky, V. (2015). Conversations with architects : in the age of celebrity: David Adjaye, Alejandro Aravena, Shigeru Ban, Elisabeth Diller, Peter Eisenman et al, second vol., translated by Ali Shams and Mahshid Motamed (2021). Fekr-e-No Pub., Tehran. [In Persian]
Berman, M. (1982). all that is solid melts into air: the experience of modernity, translated by Morad Farhadpour (2022). 6th edition, Tarh-e-Naghd, Tehran. [In Persian]
Brinkmann, S. (2022). Qualitative Interviewing: Conversational Knowledge through Research Interviews, Oxford University Press. London.
Charmaz, K. (2021). the genesis, grounds, and growth of constructivist grounded theory, Oxford University Press. London.
Clark, T.; Foster, L.; Bryman, A.; & Sloan, L. (2021). Bryman's social research methods, Oxford University Press. London.
Collier, D. (2011). Understanding process tracing, PS: political science & politics, 44(4), 823-830. https://doi.org/10.1017/S1049096511001429
Corbin, Juliet M. & Strauss, Anselm L. (2014). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory, translated by Nahid Dehghan Nayyeri, Ali Fakhrmovahedi, Maryam Esmaili, Tabandeh Sadeghi, and Zahra Tayebi (2021). Andishe Rafi Pub., Tehran. [In Persian]
Danaei Fard, H. & Eslami, A. (2021). the application of Grounded theory in practice; constructs the theory of organizational indifference, second edition, Imam Sadegh University Press, Tehran. [In Persian]
Diba, D. (1995). a review of contemporary world architecture and the issue of identity, Architecture and Urbanism, 1(1), 46-57. [In Persian] https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1377908
Eisenman, P., & Iturbe, E. (2020). Lateness, Princeton University Press.
Flick, U. (2022). The SAGE Handbook of Qualitative Research Design: An introduction to qualitative research, SAGE, London.
Gadamer, Hans-Georg (1976). Hegel's dialectic: Five hermeneutical studies, translated by Pegah Mosleh (2021). 4th edition, Scientific and Cultural Pub., Tehran. [In Persian]
Ghobadian, V. (2021). stylistics and theoretical foundations in Iran contemporary architecture, 4th edition, Fekr-e-No Pub. (Architectural Science), Tehran. [In Persian]
Ghobadian, V. (2019). review: We are the inheritors of the inheritance (2016), Designer Today, 1(6), 8. [In Persian] https://www.caoi.ir/fa/note/952
Giddens, A. (1991). Modernity and self-identity, translated by Nasser Movaffaghian (2019), 11th edition, Ney Pub., Tehran. [In Persian]
Grote, L., & Wang, D. (2005). Research Method in Architecture, translated by Alireza Einifar (2021), 11th edition, Tehran University Press, Tehran. [In Persian]
Haghir, S. & Kamelnia, H. (2021). The theory of modernity in Iranian architecture, second edition, Tehran University Press, Tehran. [In Persian]
Jameson, F. (2016). Postmodernism or the cultural logic of late capitalism, Routledge, Oxfordshire.
Jay, M. (2022), the Authoritarian Personality and the Problematic Pathologization of Politics, Polity, Vol. 54, No. 1, PP. 124-145. https://www.journals.uchicago.edu/doi/abs/10.1086/717189
Jencks, Ch. (1996). What is post-modernism? Academy Editions. London.
Jencks, Ch. (2011). The story of post-modernism : five decades of the ironic, iconic and critical in architecture, translated by Ehsan Hanif (2021). second edition, Fekr-e-No Pub., Tehran. [In Persian]
KaramAllahi, N. & Hassani, M. (2017). theoretical foundations of the concept of representation; with an emphasis on the epistemological dimensions, Cultural and Social Knowledge, 8(32), 45-68. [In Persian] https://ensani.ir/fa/article/395026
Khoei, H. (2016). Preliminaries on the criticism of architectural works and methods in the new age, research journal of the Iranian Academy of Art, 1(2), 46-61. [In Persian] https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/540145
Kriegel, U. (2020). The Oxford handbook of the philosophy of consciousness, Oxford University Press. London.
Lewins, A. & Silver, C., (2007). Using software in qualitative research: A step-by-step guide, translated by Abolfazl Ramazani (2020). second edition, Sociologists Pub., Tehran. [In Persian]
Libeskind, D. (1992). Between the Lines: The Jewish Museum; Berlin, Research in phenomenology, Vol. 22, No. 1, PP. 82-87. https://www.jstor.org/stable/24654490
Libeskind, D. (2021). Being at the Edge of Order, Spirituality in Architectural Education: Twelve Years of the Walton Critic Program, the Catholic University of America, Washington, D.C.
Mayring, P. (2021). Qualitative content analysis: A step-by-step guide. Qualitative Content Analysis, SAGE, London.
Morawski, S. (2020). the troubles with postmodernism, Routledge, Oxfordshire.
Morgan, A. (2020). Representations mental, psicologosenlinea, HealthFlex, Italy.
Nozari, H. (2019). Critical theory of the Frankfurt school in social and human sciences, 6th edition, Agah Publ., Tehran. [In Persian]
Palmer, Richard E. (1969). Hermeneutics: interpretation theory in Schleiermacher, Dilthey, Heidegger and Gadamer, translated by Mohammad Saeed Hanaei Kashani (2022), 12th edition, Hermes Pub., Tehran. [In Persian]
Pazouki, Sh. (2022). mysticism and art in the modern era (culture and modern technology), third edition, Elm pub., Tehran. [In Persian]
Rouhi, P. (2019). Peter Eisenman; Notes, conversations, debates, Kasra Pub., Mashhad. [In Persian]
Shayegan, D. (1960). La lumière vient de l’Occident, Le réenchantement du monde et la pensée nomade, twelfth edition, translated by Fateme Valiani (2022), Farzan-Roz Pub., Tehran. [In Persian]
Shojaei, M. & Matin, M. (2019). Semiotic explanation of codes in architectural representation methods, Armanshahr, 12(29), 45-63. [In Persian] DOI:10.22034/aaud.2020.102364
Strauss, A. L. & Corbin, J. M. (2020). Basics of Qualitative Research: Grounded Theory Procedures and Techniques, SAGE, London.
Tahori, N. (2017). Learning from Heidegger, Advanced Research Institute of the Art, 6(25), 73-92. [In Persian] https://kimiahonar.ir/browse.php?a_id=1181&sid=1&slc_lang=fa
Tschumi, B. (1994). architecture and Disjunction, translated by Hessam Eshghi Sanati and Morteza Nikfetrat (2019). New Thought, Tehran. [In Persian]
Wigley, M., & Derrida, J. (2022). The Deconstructive Project is a project of Optimism, ARQ, No. 112, PP. 4-21. http://dx.doi.org/10.4067/S0717-69962022000300004