سنجش میزان تاب آوری اجتماعی در بافت فرسوده شهرها با رویکرد آینده پژوهی (مطالعه موردی: شهر زابل)
محورهای موضوعی : فصلنامه آینده پژوهی شهری
مریم کریمیان بستانی
1
,
سجاد پودینه
2
,
مرتضی صادق بختیاری
3
,
زهرا سرابندی
4
1 - گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، واحد زاهدان، دانشگاه آزاد اسلامی ، زاهدان ، ایران
2 - گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، واحد زاهدان ، دانشگاه آزاد اسلامی ، زاهدان، ایران
3 - گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، واحد زاهدان ، دانشگاه آزاد اسلامی ، زاهدان ، ایران
4 - گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری ، واحد زاهدان ، دانشگاه آزاد اسلامی ، زاهدان ، ایران
کلید واژه: بافت فرسوده, تاب آوری, شهر زابل, آینده پژوهی, تاب آوری اجتماعی,
چکیده مقاله :
با گسترش شهرنشینى مباحثى مانند تاب‌آورى شهرى براى پایدار کردن شهرها در مقابل حوادث طبیعى و انسانى مورد توجه قرار گرفته است. وقوع حوادث طبیعی نظیر سیل، زلزله و طوفان اغلب تأثیرات مخربی بر سکونتگاه‌های انسانی مى گذارد و ساختمان ها و زیرساخت ها را ویران و عوارض اجتماعی- اقتصادی پردامنه اى بر جوامع تحمیل مى کند. بنابراین، در این پژوهش، به سنجش میزان تاب آوری اجتماعی در بافت فرسوده شهر زابل با رویکرد آینده پژوهی پرداخته شده است. این پژوهش، با استفاده از تکنیک تحلیل اثرات متقاطع و با بهره گیری از نرم افزار سناریو ویزارد به سنجش میزان تاب آوری اجتماعی در بافت فرسوده شهر زابل در افق 1420 پرداخته است. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی ـ تحلیلی مبتنی بر رویکرد آینده پژوهی است. جامعه آماری تحقیق، 30 نفر از کارشناسان و متخصصان در زمینه های شهرسازی، مدیریت بحران و آینده پژوهی بوده که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند. نتایج نشان می دهد که 15 عامل کلیدی در سنجش تاب آوری اجتماعی شهر زابل نقش دارد که 45 وضعیت احتمالی در آینده برای آنها در نظر گرفته شد و به صورت ماتریس اثرات متقاطع 45×45 طراحی گردید؛ سپس با اخذ نظرات کارشناسان و بر اساس تحلیل های نرم افزار سناریو ویزارد، 6 سناریو قوی استخراج گردید. از میان 6 سناریو قوی، 2 سناریو (سناریوهای 2 و 4) در حالت مطلوب قرار دارند که شرایط ایده آلی را برای تاب آوری اجتماعی در بافت فرسوده شهر زابل نشان می‌دهد و 4 سناریوی دیگر (سناریوهای 1 و 3 و 5 و 6) در حالت بحرانی قرار دارند که لزوم برنامه‌ریزی جهت مقابله کاهش تاثیرات منفی ناشی از وقوع آنها دیده می‌شود.
With the spread of urbanization, issues such as urban resilience to sustain cities in the face of natural and man-made disasters have come to the fore. Occurrence of natural disasters such as floods, earthquakes and hurricanes often have devastating effects on human settlements, destroying buildings and infrastructure and imposing far-reaching socio-economic consequences on communities. Therefore, in this study, the degree of social resilience in the dilapidated fabric of Zabol city has been studied with a futuristic approach.This research, using the technique of cross-impact analysis and using the Wizard scenario software, has measured the degree of social resilience in the worn-out fabric of Zabol city at the horizon of 1420. This research is based on the applied research approach in terms of purpose and descriptive-analytical method. The statistical population of the study was 30 experts and specialists in the fields of urban planning, crisis management and futures studies who were selected by purposive sampling.The results show that 15 key factors are involved in measuring the social resilience of Zabol city, for which 45 possible situations in the future were considered and designed as a 45 45 45 crossover effect matrix; Then, by obtaining the opinions of experts and based on the analysis of Scenario Wizard software, 6 strong scenarios were extracted. Out of 6 strong scenarios, 2 scenarios (Scenarios 2 and 4) are in good condition, which shows the ideal conditions for social resilience in the worn-out fabric of Zabol city, and the other 4 scenarios (Scenarios 1, 3, 5 and 6) in They are in a critical state where there is a need to plan to reduce the negative effects of their occurrence.
_||_