خوانش پیشران‌های موثر بر وضعیت آینده تاب آوری شهری در برابر مخاطرات محیطی (مطالعه موردی: منطقه 5 کلانشهر تهران)
محورهای موضوعی : فصلنامه آینده پژوهی شهریاسماعیل علی اکبری 1 , شاه بختی رستمی 2 , محمد وهابی 3
1 - استاد گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه پیام‌‌نور، تهران، ایران.
2 - دانشیار گروه جغرافیا و برنامهریزی شهری، دانشگاه پیام‌‌نور، تهران، ایران.
3 - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامهریزی شهری دانشگاه پیام‌‌نور، تهران، ایران.
کلید واژه: تاب‌آوری, تحلیل ساختاری, کلانشهر تهران, میک مک, منطقه 5,
چکیده مقاله :
تاب آوری شهری که به عنوان یکی از ابعاد کلیدی توسعه پایدار در معنای" قابلیت و آمادگی شهر در پاسخگویی و بازیابی در برابر تهدیدات، تغییرات، خطرات و مخاطرات قابل توجه با حداقل آسیب به ایمنی و سلامت عمومی، اجتماع، اقتصاد و امنیت "تعریف شده است. در این راستا، این مقاله کوشیده است با روش تحلیل ساختاری، پیشران های موثر بر وضعیت آینده تاب آوری منطقه 5 کلان شهر تهران را در برابر مخاطرات محیطی، بازشناسی و خوشه بندی کند. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی، از نظر روش ترکیبی از روش های اسنادی و پیمایشی و از نظر ماهیت بر اساس روش های جدید علم آینده‌پژوهی، تحلیلی و اکتشافی است که با به کارگیری ترکیبی از مدل های کمی و کیفی انجام گرفته است. جامعه آماری 20 نفر از خبرگان شهری بر اساس نمونه‌گیری گلوله برفی می باشد. 53 پیشران احصاء و شناسایی گردید که با روش تحلیل اثرات متقابل ساختاری در نرم‌افزار MICMAC پردازش شده است. نتایج مقاله نشان می دهد الگوی کلی پراکندگی پیشران های مورد مطالعه از نظر تحلیل اثرات متقابل، در مجموع بیانگر وضعیت یک سیستم محیطی ناپایدار است که در آن پیشران های تاب آور منطقه 5 از نظر اثرگذاری و اثرپذیری، حالت پیچیده و بینابین دارد. سطح آگاهی شهروندان از خطرات محیطی، نظارت در حین ساخت‌وسازها، دسترسی به نهادهای امدادرسان، یکپارچگی مدیریت در زمان وقوع بحران، آموزش و اطلاع رسانی در خصوص خطرات زلزله، نگرش و باور خانوارها مبنی بر وجود خطر بلایا و حوادث طبیعی، کیفیت ابنیه (مقاومت ساختمان)، تراکم ساختمان، قابلیت نفوذپذیری درون بافتی، مشارکت اجتماعی، احیای فعالیت های اقتصادی بعد از سوانح و حمایت نهادی دولتی و محلی برای جبران خسارت مالی به عنوان کلیدی ترین پیشران های موثر بر روند آینده تاب آوری منطقه 5 کلان شهر تهران انتخاب شدند.
Urban resilience, which is one of the key dimensions of sustainable development in the sense of "the ability and readiness of the city to respond and recover against significant threats, changes, risks and hazards with minimal damage to public safety and health, society, economy and security" defined. In this regard, this article has tried to recognize and cluster the drivers affecting the future state of resilience of the 5th district of Tehran against environmental hazards using the method of structural analysis. In terms of practical purpose, this research is a combination of documentary and survey methods, and in terms of nature, it is based on the new methods of future research, analytical and exploratory science, which has been carried out by using a combination of quantitative and qualitative models. The statistical population is 20 urban experts based on snowball sampling. 53 propellants were counted and identified, which were processed by structural interaction analysis method in MICMAC software. The results of the article show that the general distribution pattern of the propellants studied, in terms of mutual effects analysis, indicates the state of an unstable environmental system in which the resilient propellants of region 5 are in a complex and intermediate state in terms of effectiveness and effectiveness. has it. Citizens' level of awareness of environmental hazards, monitoring during construction, access to relief agencies, integrity of management at the time of crisis, education and information about earthquake hazards, households' attitude and belief regarding the existence of the risk of disasters and natural disasters, building quality (resistance building), building density, intertextual permeability, social participation, reviving economic activities after disasters and state and local institutional support to compensate for financial damage as the key drivers affecting the future resilience of the 5 mega-regions The city of Tehran was chosen.
_||_