بررسی آثار اجتماعی، اقتصادی و محیط زیستی سازه‌های آبی (مطالعه موردی سد مخزنی کلارود)
محورهای موضوعی : مسائل زیست محیطی مرتبط با سامانه های آبیمجتبی فرهادزاده 1 , حیدر داوودیان 2 , ملیحه اکبری 3 , فاطمه تمجید 4 , پریسا ملکی 5
1 - شرکت آب منطقه‌ای مازندران، مازندران، ایران
2 - شرکت آب منطقه‌ای مازندران، مازندران، ایران
3 - شرکت آب منطقه‌ای مازندران، مازندران، ایران
4 - شرکت آب منطقه‌ای مازندران، مازندران، ایران
5 - شرکت آب منطقه‌ای مازندران، مازندران، ایران
کلید واژه: آثار اجتماعی, آثار اقتصادی, اثر محیط زیستی, سد کلارود, نیاز آب شرب,
چکیده مقاله :
طرح‌های احداث سد دارای اثرات مختلفی بر محیط بیولوژیکی و اجتماعی می‌باشند. احداث سد بر روی رودخانه کلارود در استان مازندران از جمله طرح‌های توسعه‌ای مهم است. هدف از این پژوهش بررسی اثرات اجتماعی، محیط زیستی و اقتصادی احداث این سد بر روی مناطق اطراف آن می‌باشد. شیوه انجام این پژوهش بر پایه بررسی منابع موجود و استفاده از نتایج تحلیل اجتماعی- اقتصادی مطالعات مرحله اول سد کلارود است. در این مطالعات با استفاده از اطلاعات جمعیتی، میزان رشد جمعیت و نیاز شرب آن‌ها در سال هدف پیش بینی گردید. سپس پیامدهای اجتماعی و اقتصادی سد مورد بررسی قرار گرفت. احداث سد کلارود دارای آثار مثبت فراوانی است. مهم‌ترین آن‌ها ذخیره و تنظیم آب رودخانه کلارود، با هدف تأمین بخشی از نیاز آب شرب شهرهاي بابل، بابلسر و فریدونکنار است که در حال حاضر با کمبود آب مواجه هستند. براساس آمارنامه جمعیتی آخرین سرشماری (1395)، جمعیت شهرهای فوق 419493 نفر می‌باشد. میزان آب مورد نیاز شرب این شهرها در سال1430 (سال هدف) حدود 40 میلیون مترمکعب تخمین زده شد. تأمین بخشی از نیاز آبی این شهرها به میزان 17 میلیون متر مکعب از سد کلارود در نظر گرفته شده است. علاوه بر این، احداث سد کلارود پیامدهاي مثبت اجتماعی مانند ایجاد اشتغال و درآمد، بالا رفتن ارزش زمین، افزایش مشارکت‌های مردمی، بهبود سلامت و رفاه اجتماعی، جلوگیري از مهاجرت و همچنین توسعه صنعت گردشگري در این منطقه را به همراه خواهد داشت. احداث سد کلارود دارای آثار منفی نیز می‌باشد. مهمترين اثرات منفي شامل فرسایش و رسوب‌گذاری، انباشت زایدات، تخریب جنگل، مهاجرت برخی از جانوران، آلودگی هوای منطقه و ایجاد آلودگی‌های صوتی مي‌باشد.
Dam construction projects have various impacts on the biological and social environment. The construction of a dam on the Kelaroud River in Mazandaran Province is one of the important development projects. This study aims to examine the social, environmental, and economic impacts of the construction of this dam on the surrounding areas. The study primarily relies on a review of existing resources and the socio-economic analysis conducted during the initial phase of the Kelaroud Dam studies. The study predicted population growth and drinking water demand for the target year using demographic data. The social and economic consequences of the construction of the dam were also examined. Among its many positive effects, the most important of them is the storage and regulation of water from the Kelaroud River to meet part of the drinking water needs of the cities of Babol, Babolsar, and Fereidounkenar, which are currently facing a shortage of drinking water. According to the latest population data (2016), these cities collectively have 419,493 residents. By the target year of 1430 (2051 in the Gregorian calendar), the estimated water demand for drinking, industry, and tourism in these cities is approximately 40 million cubic meters of which 17 million cubic meters is planned to be supplied by the Kelaroud Dam. In addition to addressing water shortages, the dam offers positive social outcomes, such as job creation, increased income, higher land value, enhanced public participation, improved health and social welfare, reduced migration, and development of the regional tourism industry. However, the project also presents several negative impacts, including erosion and sedimentation, waste accumulation, deforestation, wildlife displacement, air pollution, and noise pollution in the area.
Ab-Niro Consulting Engineers (2023) Report on studies of the first stage of economic and social analysis of the Klaroud Dam project. Mazandaran Regional Water Company, Sari, Iran. (In persian)
Akbarzadeh, P., & Kaboli, SH. (2017). Assessing the socio-economic effects of reservoir dam construction, case study; Siahzakh in Divandareh, Iran, Geography and Sustainability of Environmental, 7(2), 53-65.
Golbaz, M., Heydari, B., Hosseinzad Firouzi, J., Hayati, B A., & Riahi Darcheh, F. (2016). Evaluation of the eco-nomic, social and environmental effects of the Tangab dam and irrigation network in Firozabad, Fars. Journal of Economic Research and Agricultural Development of Iran, 2-48 (2), 179-195.
Hadian, F., Jafari, R., Bashri, H., & Ramezani, N. (2013). Investigating the effects of the Hana Dam on changes in the cultivated area and land use. Journal of Applied Ecology, 2(4),101-104.
Khatunabadi, S.A., Parvizi, E., & Ataei, M. (2018) Investigating the economic, social and environmental impacts of the construction of Shah Qasem Dam in Yasuj from the perspective of the beneficiary villagers. Journal of Wa-ter and Soil Sciences (Agricultural Sciences and Technologies and Natural Resources), 22(4), 109-127.
Khazarab Consulting Engineers (2014) Reports on the comprehensive water plan of Mazandaran province. Iran Water and Wastewater Engineering Company, Tehran, Iran.
Power, A. G. (2010). Ecosystem services and agriculture: tradeoffs and synergies, Philosophical Transactions of the Royal Society, B 365, 2959-2971.
Taheri Saffar, M., Shanoushi, N., & Abolhassani, L. (2016). environmental, social and economic impacts of dam construction in Khorasan Razavi province (case study of Bar Dam in Neyshabur), Journal of Geography and En-vironmental Hazards, 4 (3), 127-146.
Wajid, A., Usman, A., Kashif Khan, M., & Chaudhry AA. (2013). Socio economic impact of small dams on local vicinity: A case study of Aza Khel Dam Peshawar, Global Journal of Management Management and Business Research Economics and Commerce, 13(5), 31-39.