مدل شاخص‌های موثر سبک زندگی مدرن بر تمایل به تجرد در زنان شاغل تهران

محورهای موضوعی : پژوهش های اجتماعی

سمیه پیشکار ¹ , عبدالرضا ادهمی ^{2 *} , حسین دهقان ³

1 - دانشجوی دکتری جامعه‌ شناسی مسائل اجتماعی ایران، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران
2 - دانشیار گروه جامعه شناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران(نویسنده مسئول) [e-mail]
3 - استادیار گروه جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1403/10/30 تاریخ پذیرش : 1404/05/06 تاریخ انتشار : 1404/05/04

کلید واژه: سبک زندگی مدرن, تجرد, زنان شاغل,

چکیده مقاله :

انقلاب صنعتی و گسترش رسانه‌ها، به‌ویژه شبکه‌های اجتماعی، سبک زندگی و ساختار خانواده‌ها را متحول کرده است. این تغییرات در ایران نیز مشهود بوده و سبک زندگی مدرن به عنوان عاملی کلیدی در تمایل به تجرد، به‌ویژه در میان زنان شاغل تهران، معرفی شده است. هدف این پژوهش، طراحی مدلی برای شاخص‌های موثر سبک زندگی مدرن بر تمایل به تجرد در زنان شاغل تهران است.

پژوهش از رویکرد ترکیبی کیفی-کمی بهره برده است. در بخش کیفی، داده‌ها از مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با 20 نفر از خبرگان و زنان شاغل مجرد گردآوری و با روش داده‌بنیاد تحلیل شدند. این تحلیل شامل 17 مقوله اصلی و 88 کد اولیه در شرایط علی، 6 مقوله اصلی و 25 کد اولیه در شرایط زمینه‌ای، 1 مقوله اصلی و 42 کد اولیه در شرایط مداخله‌گر، 8 مقوله اصلی و 41 کد اولیه در راهبردها و 5 مقوله اصلی و 52 کد اولیه در پیامدها بود. در بخش کمی، جامعه آماری شامل 384 زن شاغل مجرد به روش تصادفی انتخاب و داده‌ها با نرم‌افزار Amos تحلیل شد. شرایط علی شامل ارتباطات اجتماعی و تغییرات فرهنگی، شرایط زمینه‌ای شامل وضعیت اقتصادی و ساختارهای سازمانی، و شرایط مداخله‌گر شامل محدودیت‌های فرهنگی بود. راهبردها شامل تقویت آگاهی فردی و بازتعریف نقش‌های جنسیتی و پیامدها نشان‌دهنده فردگرایی، ارتقای نقش زنان و کاهش تمایل به ازدواج سنتی بود. سبک زندگی مدرن با تأکید بر فردگرایی و تغییر نقش‌های اجتماعی، گرایش به تجرد را افزایش داده و اولویت‌های فردی را برجسته کرده است. این فرایند ساختار خانواده را تغییر داده و منجر به افزایش سن ازدواج شده است.

چکیده انگلیسی:

The Industrial Revolution and the expansion of media, especially social networks, have transformed lifestyles and family structures. These changes are evident in Iran, where modern lifestyles have been identified as a key factor influencing the tendency toward singleness, particularly among employed women in Tehran. This study aims to design a model for the indicators of modern lifestyle affecting the tendency toward singleness in employed women in Tehran.

The study used a mixed qualitative-quantitative approach. In the qualitative section, data were collected through semi-structured interviews with 20 experts and single employed women, analyzed using the grounded theory method. The analysis identified 17 main categories and 88 initial codes in causal conditions, 6 main categories and 25 initial codes in contextual conditions, 1 main category and 42 initial codes in intervening conditions, 8 main categories and 41 initial codes in strategies, and 5 main categories and 52 initial codes in outcomes. In the quantitative section, the statistical population included 384 single employed women selected randomly, and the data were analyzed using Amos software.

Causal conditions included social interactions and cultural changes, contextual conditions involved economic status and organizational structures, and intervening conditions included cultural restrictions. Strategies emphasized raising individual awareness and redefining gender roles, while outcomes highlighted individualism, the enhancement of women’s roles, and  Modern lifestyles, with an emphasis on individualism and changes in social roles, have increased the tendency toward singleness, prioritizing individual preferences. This process has transformed family structures, leading to an increase in the age of marriage.

منابع و مأخذ:

1. ازکیا،مصطفی . احمد رش،رشید. پارتازیان،کامبیز.(1396). روش های تحقیق کیفی. جلد دوم. انتشارات کیهان. تهران.
2#. اسلمسر، ن. (۲۰۱۰). سرمایه اجتماعی و رفتارهای اجتماعی: تأثیرات اجتماعی بر انتخاب‌های فردی. انتشارات دانشگاه.
3#. رودن، ج. (۲۰۰۳). نظریات فمینیستی و چالش‌های زنان در جوامع مدرن. انتشارات دانشگاهی.
4#. زاهدی, محمدجواد. نایبی, هوشنگ. دانش, پروانه. نازک تبار, حسین. (1392). تبیین جامعه شناختی تأثیر فرایند نوسازی در ساختار خانواده (مقایسه ی نقاط شهری و روستایی در استان مازندران). مطالعات راهبردی زنان. 16(61). 97-148.
5#. سالمی، م. (۱۳۹۸). عوامل اقتصادی و اجتماعی مؤثر بر سبک زندگی مدرن. مجله جامعه‌شناسی ایران.
6#. شهانواز،سارا. آزاده،منصوره اعظم. (1397). فراترکیب مطالعات تجرد در ایران. دوره 16. شماره4 . 43-78.
7#. کاظمی، س. (۱۳۹۹). تحصیلات و تأثیر آن بر تمایل به تجرد در بین زنان شاغل. پژوهش‌های اجتماعی.
8#. گود، وی. (۲۰۰۲). نظریات جمعیت‌شناختی و تأثیر آن‌ها بر تحولات اجتماعی. انتشارات علمی.
9#. عباسی شوازی، محمدجلال. حسینی، حاتم. (1386). تفاوت های قومی باروری در ایران: روندها و عوامل موثر بر آن. مجله جامعه شناسی ایران، 8(4)، 3-36.
10#. مروت،برزو.دهقان، حسین. امید، حسنعلی .(1399). عوامل مؤثر بر تمایل به ادامه زندگی مجردی در بین جوانان شهر قم. فصلنامه مطالعات جمعیتی. دوره .6 بهار و تابستان. شماره 1 .
11#. محمدپور،احمد.(1390). روش تحقیق کیفی، ضد روش(منطق و طراحی در روش شناسی کیفی). جلد اول. انتشارات جامعه شناسان. تهران.

12#. Good, William.(2012). Family and society, translated by Vida Nashi, Tehran, translation and publishing company. [In Persian]
13#. Jones, G. Malay (1981). marriage and change in Penisular Malaysia: Three de cades of change . Population and Development Review. 7(2).
14#. Parsons, Talcott.(1999).Toward a General theory of action . Harvard university Press.
15#. Seidman, Steven.(2008).Controversy in Sociology. translator: Hadi Jalili, Tehran: Nei Publishing House. [In Persian]
16#.Straus ,AL. Corbin,J. (2008).Basics of Qualitative Research .London.