مطالعه مفاهیم اجتماعی در قرآن کریم با تاکید برانحراف و کجروی های اجتماعی به منظور ترسیم شبکه معنایی

محورهای موضوعی : پژوهش های اجتماعی

طاهره حسومی ¹ , پریسا حسن زاده ²

1 - گروه علم اطلاعات و دانش شناسی،دانشگاه آزاد اسلامی،رودهن،ایران
2 - مسئول کتابخانه مرکز قلب دانشگاه علوم پزشکی مازندران

تاریخ دریافت : 1400/12/02 تاریخ پذیرش : 1400/12/02 تاریخ انتشار : 1400/09/01

کلید واژه: قرآن کریم, انحرافات اجتماعی, شبکه معنایی, کج روی اجتماعی,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر شناسایی انحرافات اجتماعی مورد اشاره در قرآن کریم به منظور ترسیم شبکه معنایی آیات بر اساس گزاره های اجتماعی می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر 243 آیه از آیات اجتماعی که با کدگذاری، تفکیک و طبقه بندی مقوله های آیات اجتماعی در موضوع انحراف و کج روی اجتماعی، جامعه شناسی تضاد و جامعه شناسی نفاق انتخاب و مورد تحلیل کیفی قرار گرفت. روش تجزیه و تحلیل پژوهش حاضر بر اساس نظریه زمینه ی داده ها و بر مبنای تحلیل مضمونی آیات و به صورت روش آمیخته (کمی و کیفی) جداول تحلیل محتوا تشکیل شد و سپس مفاهیم، مقوله ها و زیر مقوله های هر آیه استخراج شد به عبارت دیگر ابتدا با نگاه تفسیری به هر آیه، گزاره های تشکیل دهنده مضامین و جهت گیری‌های هر آیه تفکیک و سوره ها و آیات مرتبط با هر مقوله در ذیل گزاره های خود قرار گرفتند ابزار تحلیل داده ها در بخش کمی نرم افزار Excel و در بخش کیفی نرم افزار Maxqda بود نتایج پژوهش نشان داد که بیشترین آیات مربوط به زیر مقوله مجازات و تنبه با 60 آیه (7/24 درصد) از مقوله انحراف و کج روی اجتماعی و کمترین آیات مربوط به خودبرتربینی با 1 آیه از مقوله جامعه شناسی نفاق و مراتب انحراف با 1 آیه(4/0 درصد) از مقوله انحراف و کج روی اجتماعی می باشد. رهاورد پژوهش حاضر ترسیم شبکه معنایی روشی برای بازنمایی اطلاعات مربوط به انحراف و کج روی اجتماعی، جامعه شناسی تضاد و جامعه شناسی نفاق از آیات اجتماعی قرآن کریم با رویکرد جامعه شناسی، جهت اثبات وجود نظامی جامع بر مفاهیم اجتماعی قرآن کریم و کارآمدی این نظام در هدایت جامعه بشری است.

چکیده انگلیسی:

 The purpose of this study is to identify the social deviations mentioned in the Holy Quran in order to draw the semantic network. The statistical society of the present study is 243 verses from social verses coded, categorized and categorized by the categories of social verses On the subject of bias and tilt on social, sociology of conflict and sociology of hypocrisy Qualitative analysis was carried out. The method of analysis of this research is based on the theory of data fields It is based on thematic analysis of the verses and in the form of mixed (quantitative and qualitative) methods.After creating content analysis tables, the categories and sub categories of each verse were extracted In other words, first, with an interpretive look at each verse. The propositions of the content and orientations of each verse are divided and surahs and verses related to each category are presented below. The data analysis tool is in the small part of Excel software  And in quality section is the Maxqda software.The results of the research showed that the most verses related to the category of punishment and punishment with 60 verses (24.7%)   From the category of deviation and tilting on the social And the least verses related to self-reliance with 1 verse of the sociology of dissociation and degree of diversion with 1 verse (0.4 percent) are from the category of deviation and bias on the social. The present research of the semantic network is a way of representing the information in the subject matter in order to prove the existence of a comprehensive military system on the social concepts of the Holy Qur'an and the effectiveness of this system in guiding the human society.