تحلیل جامعه‌شناختی چالش‌های توسعه شرکت‌های تعاونی روستایی
محورهای موضوعی :
کلید واژه: تعاونی روستایی, توسعه روستایی, نظریه گراندد تئوری, چالش‌های توسعه, شهرستان شهرکرد,
چکیده مقاله :
هدف این پژوهش تحلیل جامعه‌شناختی چالش‌های توسعه شرکت‌های تعاونی روستایی در شهرستان شهرکرد با بهره‌گیری از روش کیفی نظریه گراندد تئوری است. داده‌ها از طریق مصاحبه عمیق با مدیران تعاونی‌های روستایی گردآوری و با کدگذاری سه‌مرحله‌ای (باز، محوری و انتخابی) تحلیل شدند و در نهایت پارادایم مرکزی «زیرساخت‌های نهادی توسعه تعاونی‌های روستایی» استخراج شد. یافته‌ها نشان داد که مقوله‌های اصلی چالش‌زا شامل مشکلات اقتصادی، تدابیر دولتی و عوامل اجتماعی است که تحت تأثیر شرایط علی، نظیر ضعف مدیریتی، سیاست‌های ناکارآمد دولتی، کمبود آموزش، بوروکراسی اداری، و عوامل اقتصادی و اجتماعی قرار دارند. همچنین شرایط زمینه‌ای چون ضعف زیرساخت‌ها، فرهنگ ملی و سرعت تغییرات فرهنگی، و شرایط مداخله‌گر مانند حضور شرکت‌های خصوصی، ضعف قوانین، نارسایی رسانه‌ها و رشد سریع فناوری‌های ارتباطی در شدت‌یافتن این چالش‌ها مؤثر بوده‌اند. راهبردهای پیشنهادی شامل ارائه تسهیلات، تقویت سیستم اطلاع‌رسانی، آموزش، افزایش مشارکت، بهبود مدیریت و توسعه زیرساخت‌ها است. در نهایت، پیامدهای اجتماعی و اقتصادی چون افزایش مهاجرت، کاهش اشتغال، گسترش ناامیدی، فساد، نابرابری و عقب‌ماندگی فناورانه به‌عنوان نتایج عدم توسعه مطلوب تعاونی‌های روستایی شناسایی شد. این پژوهش با ارائه الگویی مفهومی، به درک عمیق‌تری از عوامل بازدارنده توسعه در این حوزه کمک می‌نماید.
This study uses the qualitative Grounded Theory Method to provide a sociological analysis of the challenges hindering the development of rural cooperatives in Shahrekord County. Data were collected through in-depth interviews with managers of rural cooperatives and analyzed using a three-step coding process (open, axial, and selective). Finally, the central paradigm of "institutional dependence and social factors in rural cooperatives" was extracted. The findings revealed that the core challenges revolve around economic problems, government interventions, and social factors. These are shaped by causal conditions such as weak management, ineffective government policies, lack of education, administrative bureaucracy, and economic and social constraints. Contextual conditions—such as infrastructural deficiencies, national cultural characteristics, rapid cultural changes—and intervening conditions—like the rise of private companies, weak legislation, ineffective media, and fast-paced ICT development—further intensify these challenges. Proposed strategies include financial facilitation, enhanced information systems, training, promoting participation, improved management, and infrastructural support. The study also identifies significant social and economic consequences of underdeveloped cooperatives, such as increased migration, unemployment, despair, corruption, inequality, and technological lag. This research contributes a conceptual model for understanding structural obstacles to rural cooperative development.
ابولمعالی، خدیجه (۱۳۹۱)، پژوهش کیفی از نظریه تا عمل، نشر علم، تهران.
ازکیا، مصطفی و ایمانی جاجرمی، حسین (۱۳۹۰)، روش های کاربردی تحقیق، کاربرد نظریه بنیانی، انتشارات کیهان، تهران.
ازکیا، مصطفی و دربان آستانه، علیرضا (۱۳۸۹)، روش های کاربردی تحقیق جلد اول، چاپ دوم، انتشارات کیهان، تهران.
استراوس، آنسلم و جولیت، کوربین (۱۳۸۷)، اصول روش تحقیق کیفی، نظریه مبنایی رویه ها و شیوه ها، ترجمه بیوک محمدی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران.
رستم زاده، مجتبی (۱۳۹۹). بررسی مشکلات شرکت‌های تعاونی تولید روستایی در حمایت از تولیدات روستائیان استان خراسان شمالی، دانشکده مدیریت کشاورزی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد در رشته‌ی ترویج و آموزش کشاورزی پایدار ترویج کشاورزی پایدار و منابع طبیعی گرگان
سالاری، محمد (۱۳۸۹). بررسی وضعیت راهکارهای مؤثر بر ارتقاء نقش تعاونی‌های تولید درروند تولید محصول استراتژیک گندم در استان خراسان جنوبی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند
سامانیان، مسعود. مودی. رضا (۱۳۹۷). چالش‌ها و موانع توانمندی‌های تعاونی‌های تولید روستایی استان همدان، تعاون و کشاورزی، سال هفتم، شماره ۲۵،
شکیبا مقدم ، محمد (۱۳۹۲). مدیریت تعاونی‌ها، انتشارات میر.
شهرياري مقدم، ش.، پور برازجانی، م. ا.، محمدي، ح.، سارانی، و. ا.، (۱۳۹۷). شناسايی مخاطرات اثرگذار بر مديريت شرکت‌های تعاونی كشاورزي در منطقه سیستان، تعاون و کشاورزی، سال هفتم، شماره 25
طالب بیگی، فیروز. (۱۳۹۱). اندیشه تعاونی و تجربیات کشورهاي درحال‌توسعه و ایران، انتشارات مؤسسه آموزش تعاون.
طالب، مهدي (۱۳۸۴). جامعه‌شناسی روستایی ابعاد تغییر و توسعه در جامعه روستایی ایران، انتشارات دانشگاه تهران.
طالب، مهدي (۱۳۹۱). اصول و انديشه هاي تعاوني، تهران: موسسه انتشارات دانشگاه تهران.
عباسی، محمدرضا، (۱۳۸۸). تعاون چیست، چاپ اول، تهران: انتشارات وزارت تعاون (معاونت تحقیقات، آموزش و ترویج)
فلیک، اووه (۱۳۸۸)، درآمدی بر تحقیق کیفی، ترجمه هادی جلیلی، نشر نی، تهران.
کاظمیه فاطمه، عیدی اسماء، اسماعیلی صادق (۱۴۰۲)«شناسایی موانع توسعه شرکت‌های تعاونی روستایی شهرستان ارومیه» فصلنامه راهبردهای توسعه روستایی،جلد ۱۰ ، شماره ۱، بهار ۱۴۰۲ ص۲۱-۳۵.
کريم، محمد حسين ( ١٣٩٤ ). اقتصاد و توسعه روستايي، تهران: انتشارات نور علم.
نصیری، مهدی (۱۳۹۹). فناوری و دیدگاه علمای حوزه علمیه بررسی میدانی بر اساس روش نظریه بنیانی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
Burns, Nancy & Grove, Susan & Gray, Jennifer (2011), Understanding Nursing Research 5, Elsevier Inc. Saunders.
Denzin, Norman K. & Lincoln, Yvonna S. (2011), The SAGE Handbook of Qualitative Research, SAGE Publications, Inc.
Mastronardi, L., Giagnacovo, M., Romagnoli, L., 2020. Bridging regional gaps: Community-based cooperatives as a tool for Italian inner areas resilience. Land Use Policy 99 (2020) 104979.
Özgül, S., Koçar, G., Eryaşar, A., 2020. The progress, challenges, and opportunities of renewable energy cooperatives in Turkey. Energy for Sustainable Development 59 (2020) 107–119.
Sultanaa, M., Ahmed, J. U., Yoshiharu, S., 2020. Sustainable conditions of agriculture cooperative with a case study of dairy cooperative of Sirajgonj District in Bangladesh. Journal of Co-operative Organization and Management 8 (2020) 100105
T. Sebhatua, K., W. Gezahegnb, T., Berhanub, T., Maertensc, M., Van Passel, S., Haesea, M., 2020. Conflict, fraud, and distrust in Ethiopian agricultural cooperatives. Journal of Co-operative Organization and Management 8 (2020) 100106.
Yin, Robert, K. (2011), Qualitative Research from Start to finish, The Guilford Press.